gret Δημοσιεύτηκε 16 Απριλίου 2007 Author Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 16 Απριλίου 2007 το μια πορνογραφικη σχεση , εξαιρετικα αξιολογη ταινια Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
agomahodas Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 Χαχα!!! δεν το έχω δει αλλά μου έχουν πει πολλοί να το δω!!! οψόμεθα λοιπόν χμμμ, για να μοιραστούμε μια άλλη σκέψη... συνήθως στα τραγούδια ο τραγουδιστής/ρια είναι το θύμα ενός χωρισμού ή ενός ανέφικτου έρωτα. Καλά ,αν είσαι δλδ ο "θύτης" δεν έχει έμπνευση? ένα τραγούδι διαφορετικό από το Μίλτο Πασχαλίδη: Θα κατεβάσω απ' το ταβάνι σου τ' αστέρια κι όλον το κόσμο σου θ’ αφήσω χτυπημένο Ξέρω στα λόγια μου ακονίζονται μαχαίρια νιώθω να σφίγγουν τη ζωή μου κρύα χέρια και με το θάρρος μου απ' τα γόνατα κομμένο και με το θάρρος μου απ' τα γόνατα κομμένο Όμως απόψε πρέπει να τα καταφέρω δεν έχω δύναμη τα πόδια μου να πάρω μακάρι να 'τανε κάπως αλλιώς, δεν ξέρω μακάρι να 'τανε και πάλι να σε θέλω και να σου πώ "Σήκω μαζί μου, θα σε πάρω..." και να σου πώ Δεν ξέρω ποιόν παλεύω να νικήσω φτάνω στη πόρτα και ζυγίζω τη ζωή μου νιώθω τα μάτια σου να με τραβάνε πίσω να μ' αγαπάνε δυο φορές για να γυρίσω σαν βυθισμένες άγκυρες επάνω στο κορμί μου σαν βυθισμένες άγκυρες επάνω στο κορμί μου Βγαίνω στο δρόμο και σκουπίζω τα αίματά σου κι όσα σου είπα δεν μπορώ να τα πιστέψω να μην ξεχάσεις να πιαστείς απ' τα όνειρά σου να μην φοβάσαι η ζωή είναι μπροστά σου πόσες βλακείες είπα για να ξεμπερδέψω Δεν ξέρω ποιόν παλεύω να νικήσω φτάνω στη πόρτα και ζυγίζω τη ζωή μου νιώθω τα μάτια σου να με τραβάνε πίσω να μ' αγαπάνε δυο φορές για να γυρίσω σαν βυθισμένες άγκυρες επάνω στο κορμί μου σαν βυθισμένες άγκυρες επάνω στο κορμί μου Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Clemence Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 σκοτεινό αλλά ωραίο. Βέβαια παραμένει αξεπέραστο στο είδος το άσμα που έχει στην υπογραφή του ο master40 Μεγάλη κουβέντα ποιος είναι θύτης και ποιος νοιώθει έτσι ... είναι πολλοί οι θύτες που νοιώθουν οι ίδιοι θύματα. Πολλές φορές είναι κιόλα. Κι΄ύστερα λένε πως φταίει ο φονιάς Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
ΑΕΛ1964 Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 υπάρχω κι όσο υπάρχεις θα υπάρχω σκλάβα την ζωή σου θα χω κι ας βαδίζουμε σε δρόμους χωριστούς ..... ΣΤΕΛΙΟΣ Ο ΘΕΟΣ ΚΑΖΑΝΤΖΙΔΗΣ ποιος μίλτος και πράσινα άλογα. Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Citizen Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 17 Απριλίου 2007 Μεγάλη κουβέντα ποιος είναι θύτης και ποιος νοιώθει έτσι ... είναι πολλοί οι θύτες που νοιώθουν οι ίδιοι θύματα. Συμφωνώ με αυτό...είναι πολλές οι φορές που ο συντροφός μας μας δίωχνει με τον τρόπο του επειδή είναι αδιάφορος, κρύος κ.λπ....και όταν λες δεν πάει άλλο και την "κάνεις" σου λέει εσύ με χωρίζεις, και είσαι απαράδεκτος και εγώ δεν θέλω να τα χαλάσουμε ...και όχι μόνο αυτό αλλά μετά κλέγεται και όλας στους γνωστού σας για τα μέγιστα ελαττώματά σου! Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
γιατρίνα Δημοσιεύτηκε 23 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 23 Απριλίου 2007 Λένε για μένα Πολλοί αναρωτιόντουσαν πώς έφτασα ως εδώ ας φαίνεται καλό παιδί τι να τον κυριεύει οι θύελλες που πέρασε δεν του 'βαλαν μυαλό απ' το Θεό παιδεύεται και το Θεό παιδεύει πυξ λαξ μια απ΄τα ίδια και για μένα παρακαλώ ... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
ΑΕΛ1964 Δημοσιεύτηκε 23 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 23 Απριλίου 2007 Κάθεσαι απέναντι και τίποτα δεν λες μα κάτι μες στο βλέμμα σου μου λέει πως με θες πίνεις το ποτό σου με παρακολουθείς νιώθω στον αέρα πως με πολιορκείς αισθησιακά με κοιτάς κι αρρωσταίνω αισθησιακά μ ακουμπάς κι εγώ παθαίνω αισθησιακά με κοιτάς κι εγώ ιδρώνω αισθησιακά με κοιτάς κι εγώ τελειώνω ντουριμ ο αισθησιακός ζε τεμ ανιτα πανια όλα τα λεφτά Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
gret Δημοσιεύτηκε 23 Απριλίου 2007 Author Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 23 Απριλίου 2007 και μετα μου λες εμενα... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
kath Δημοσιεύτηκε 27 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 27 Απριλίου 2007 κλείσε τα μάτια, ευχησου.. και ανοιξε τα μάτια..ειδες που ολα αλλαξαν? και αν δεν το βλεπεις για κοιτα στη καρδια σου.. ειδες ψυχη μου? Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Sofoula-Sofaki Δημοσιεύτηκε 27 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 27 Απριλίου 2007 Παράξενο πώς και οι συνήθειες ακόμα περνάνε από ζωή σε ζωή, όπως περνάνε και τα λόγια από στόμα σε στόμα. Τα χέρια μου κάτω από τη βρύση καθαρίζουν με μανία κάθε ίχνος πράσινου σαπουνιού μέσα από τα γυάλινα ποτήρια. Και όπως χτυπάει το νερό με δύναμη στα διάφανα τοιχώματα, και καθώς η επίθεση των σταγόνων στο λευκό σαπουνινο αέρα γίνεται όλο και πιο αμείλικτη, θυμάμαι την προέλευση αυτής της μικρής ασήμαντης συνήθειας. Γιατί τα ποτήρια πρέπει να πλένονται καλά, να μην αφήνουν κανένα ίχνος από σαπούνι πάνω τους. Να σκοτώνουν το λιπαρό υγρό, να τοποθετούνται άδεια και λευκά, και πάλι πίσω στη θέση τους. Και ύστερα, πώς οι επιρροες, τα λόγια, τα μικρά έργα μιας ανόητης καθημερινότητας, έχουν χαράξει βαθιά μέσα σε έναν άνθρωπο, σαν να βρίσκονταν πάντα εκεί. Υστερα, μπαίνω στο μπάνιο, και αφού αδράξω την οδοντόβουρτσα αστραπιαία, και βάλω τον μικρό καθιερωμένο σβώλο της οδοντόκρεμας πανω στην τριχωτή επιφάνεια, οι κυκλικές κινήσεις, στο άσπρο των δοντιών, γίνονται παράλληλα με τον μικρό κύκλο του "σύντομου" σπιτιού μου, και με μια διάθεση μυστηρίου και λάγνας παρατήρησης..μέσα από τα παράθυρα κατευθείαν στις ζωες των ενοίκων της απέναντι πολυκατοικίας. Οπως η Μισέλ Φάιφερ, στο "φράνκι και τζόνι". Δυο συνήθειες..εξίσου δυνατές... μια από αλήθεια, και μια από παραμύθι. Και τώρα, όπως η μικρή Γερμανίδα Sophie στο "Μονάχη στο Μόναχο". Γιατί και η ζωή μου ακόμα, έχει τίτλο και περιεχόμενο από ταινία. Μια μικρή εσάνς δραματος..σε μια καθημερινότητα, τόσο πεζή, όσο δυσβάσταχτο μπορεί να είναι και το θλιβερό τέλος...που φοβόσουν πως θα συμβεί ανάμεσα στην Φράνκι και στον Τζόνι. Αλλά κάπου εκεί δεν είναι που μπαίνει το Claire de lune ....για να σώσει τους ήρωες από τη θλίψη? Περιμένω λοιπόν. Ενα τραγούδι. Εναν άνθρωπο. ενα γεγονός. Ενα σημάδι. Μια σύμπτωση. Για να κλείσει μια πληγή..και να αρχίσει μια μικρή γιορτή. Που ίσως και για το λίγο της...να αξίζει ένα ποτήρι ακόμα..καθαρό και διάφανο...όπως μια άλλη φορα. Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
dr_f Δημοσιεύτηκε 29 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 29 Απριλίου 2007 Φίλος είναι αυτός που παίρνει το χρόνο να ακούσει την ψυχή σου και να σου τη διαβάσει δυνατά, αυτός που ψάχνει τον πόνο σου και σκύβει να τον γιατρέψει, αυτός που μαντεύει τη χαρά σου και τη στολίζει γιορτινά, για να τη χαρείς ακόμη περισσότερο. Τελικά, είναι ό,τι είναι και η ίδια η αγάπη... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
dr_f Δημοσιεύτηκε 30 Απριλίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 30 Απριλίου 2007 «Έχεις το πινέλο και τα χρώματά σου, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα» Πόση αλήθεια, μα συνάμα και μαγεία μπορεί να κρύβει μια φράση...με απλές κουβέντες, χωρίς βαρύγδουπες και βαρυσήμαντες λέξεις... Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του παλέτα χρωμάτων...και με αυτή «ζωγραφίζει» το δικό του πίνακα, στον οποίο επιλέγει να ζει. Άλλοι έχουν στη διάθεσή τους πλειάδα χρωμάτων, φωτεινά, λαμπερά, πλούσια και συνθέτουν ένα εντυπωσιακό έργο...δύσκολο το να το αποδοκιμάσει κανείς... Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιοι, οι οποίοι διαθέτουν τόσα λίγα χρώματα, σχεδόν μόνο τα βασικά, και πασχίζουν με αυτά και μόνον αυτά να συνθέσουν έναν ολόκληρο κόσμο... Πόσο δύσκολο φαντάζει...Άραγε, είναι και ακατόρθωτο; Κι όμως, το δυσχερές είναι να κατορθώσεις να βρεις τη δυνατότητα να κάνεις τους συνδυασμούς των χρωμάτων και μάλιστα, τους πετυχημένους συνδυασμούς, ώστε να αποδώσεις αυτό που θέλεις... Δεν υστερείς, όταν έχεις λίγα, από αυτούς που έχουν τα πολλά... Απλώς, κάποιοι τα έχουν έτοιμα...και κάποιοι πρέπει να τα δημιουργήσουν μόνοι τους... Ο καθένας μας σέρνει στην πλάτη του το δικό του σταυρό... Και ο καθένας θεωρεί πως ο δικός του είναι ο βαρύτερος...Μόνο, όμως, αν μπεις στον κόπο να ξελαφρώσεις κάποιον από το φορτίο του, θα καταλάβεις και το βάρος του... Αλλά ποιος διατίθεται πραγματικά να το κάνει;;; Ο καθένας κλείνεται και κρύβεται στον εαυτό του, στις σκέψεις του, στους προβληματισμούς του....και αντιμετωπίζει καχύποπτα και επιφυλακτικά -αν όχι, εχθρικά- όποιον προσπαθεί να ανοίξει την πόρτα της ψυχής του. Γιατί άραγε; Φοβάται....Τι; Τον άλλον; Ή μήπως τον ίδιο του τον εαυτό; Μήπως δεν αρέσει; Τι σημασία έχουν άραγε όλες αυτές οι φοβίες και οι ανασφάλειες... Από την πρώτη στιγμή που θα συναντήσεις έναν άνθρωπο, αν θέλεις, μπορείς να μάθεις, αν αξίζει να τον εμπιστευθείς... Δε χρειάζονται ιδιαίτερες ικανότητες ή συνθήκες... Μόνο να παραμερίσεις το φόβο και να επιτρέψεις στη λογική και το συναίσθημα, να σε αφήσουν να σκεφτείς. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε, για να αποτελεί μέρος ενός συνόλου, μιας ομάδας, μιας κοινωνίας... Κι εμείς ολοένα και απομονωνόμαστε, αποξενωνόμαστε, φοβόμαστε...Και το αστείο είναι πως δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που εκφράζουν τους ίδιους προβληματισμούς! Ποιος, όμως, ανοίγει την ψυχή του; Κι όμως...είναι τόση η χαρά, όταν μοιράζεσαι τις σκέψεις σου... Σαν να κουβαλάς ένα βαρύ φορτίο σε μια ανηφόρα για χρόνια και ξαφνικά, έρχεται κάποιος να σε βοηθήσει να την ανεβείτε μαζί. Πόση σοφία κρύβουν οι φράσεις «διπλή η χαρά, όταν τη μοιράζεσαι...μισή η λύπη...». Μόνο, αν έχεις βιώσει ανάλογα συναισθήματα και ανάλογες καταστάσεις, μπορείς να το αντιληφθείς... Κι αν όχι...μήπως δεν έφταιγαν οι άλλοι, αλλά έχεις κι εσύ ένα μικρό μερίδιο ευθύνης; Είναι στη φύση του ανθρώπου το ανικανοποίητο. Γι’ αυτό, άλλωστε ο άνθρωπος προόδευσε και προοδεύει...Γιατί δε συμβιβάστηκε! Μήπως, όμως, υπάρχουν κάποια όρια στην έλλειψη ικανοποίησης....και κάποια στιγμή είναι αναγκαίοι και κάποιοι μικροί συμβιβασμοί; Ποιος αντέχει να υπάρχει και να ζει σε έναν φρενήρη ρυθμό καθημερινότητας; Χωρίς κάποια ανάπαυλα από το κυνήγι του καλύτερου και του τέλειου, του άριστου; Όπως κι αν το ορίζει αυτό... Είναι ωραίο να προβληματίζεσαι και να φιλοσοφείς... Όμως, δεν ξέρω, αν αξίζει να αφήνεις τα χρόνια να περνούν, κάνοντας μόνο αυτό....Κανείς δεν είναι αιώνιος, μην περιμένεις το αύριο, για να κάνεις ό,τι ονειρεύεσαι, ό,τι πιστεύεις πως σου αξίζει. Ζήσε το τώρα πριν να είναι αργά. Ίσως, το να μην έκανες αυτά που ήθελες, γιατί άφησες το χρόνο να κυλήσει, να προκαλεί μεγαλύτερο πόνο και μεγαλύτερη απογοήτευση από το ότι δεν τα έκανες... Μη θεωρείς τίποτα δεδομένο, γιατί δεν είναι... Τίποτα απολύτως....και μόνο, όταν το χάσεις το διαπιστώνεις... Μόνο τότε...Όταν νιώθεις τα σωθικά σου να διαλύονται και ο πόνος να παγώνει την καρδιά σου... Όσοι έχουν βιώσει ένα συναίσθημα σαν κι αυτό, δεν το ξεχνούν ποτέ... Ας αδράξουμε τις ευκαιρίες, σαν να είναι οι τελευταίες...ας ζήσουμε τις μέρες σαν να είναι οι τελευταίες.... Είναι άδικο, εγωιστικό και προσβλητικό να ζούμε με ηττοπάθεια... Για αυτούς που ξέρουν πως οι μέρες, οι ώρες, τα λεπτά τους σε αυτόν τον κόσμο είναι μετρημένα....και δε μπορούν να κάνουν τίποτα, για να το αλλάξουν. Ο χρόνος περνά, μας προσπερνά και δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα, για να τον σταματήσουμε...μπορούμε, όμως, να κάνουμε τόσα πολλά, για να τον ζήσουμε.... Κι αν δε μπορούμε μόνοι, ποια η ντροπή να ζητήσουμε μια βοήθεια; Όταν πέφτεις κάτω, οφείλεις να προσπαθήσεις να ξανασηκωθείς...κι αν δε μπορείς μόνος, ποιο το κακό να ζητήσεις από κάποιον συνοδοιπόρο το χέρι του, για να πάρεις δύναμη, να στηριχθείς και να σταθείς και πάλι όρθιος; Κάποιος θα σου το δώσει... Χάραξε την πορεία σου και μείνε πιστός σε αυτήν. Κι αν δεις πως τέμνεται με άλλες πορείες, μην παραξενευτείς, μην την αλλάξεις. Όλα γίνονται για κάποιο σκοπό, τον οποίο άλλοτε μαθαίνουμε και άλλοτε όχι. Το μυστήριο της ψυχής είναι πολύ μεγάλο και δυσεπίλυτο, για να το ανακαλύψουμε...Ας ανοίξουμε τον πύργο της ψυχής μας, να φιλοξενήσουμε στα δωμάτιά του ανθρώπους και συναισθήματα κι ας αφήσουμε ένα μόνο κλειστό για εμάς....Άλλωστε, ίσως, ούτε εμείς να έχουμε τα κλειδιά, για να το ανοίξουμε αυτό... Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει πάντα με ένα απλό βήμα... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
γιατρίνα Δημοσιεύτηκε 2 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 2 Μαΐου 2007 Eιρωνεύεσαι τώρα ? Σύμφωνα με το λεξικό ειρωνεία είναι "η χρήση του λόγου κατά τέτοιον τρόπο, ώστε το αποδιδόμενο νόημα να αντιτίθεται στο κυριολεκτικό". Λες "άσπρο" εννοείς "μαύρο", λες "χαίρομαι" εννοείς "λυπάμαι". Αν το καλοσκεφτούμε, αυτό από μόνο του καταργεί κάθε βεβαιότητα. Πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι αν ο άλλος εννοεί όσα λέει ή όσα γράφει; Η απάντηση μάλλον είναι ότι δεν μπορούμε. Η ειρωνεία γίνεται αντιληπτή: α) όταν γνωρίζεις αυτόν που εκφέρει το λόγο, γνωρίζεις δηλαδή εκ των προτέρων τις απόψεις του σχετικά με ένα θέμα ή β) όταν ο ίδιος ο λόγος περιέχει ενδείξεις ότι δεν θα μπορούσε ποτέ να εννοεί όσα λέει, όταν χρησιμοποιούνται λέξεις κι εκφράσεις τόσο υπερβολικές, που το πιθανότερο συμπέρασμα είναι ότι ο ομιλητής ή ο γραφιάς δεν υποστηρίζει στ' αλήθεια όσα λέει ή γράφει, αλλά αντίθετα προσπαθεί να τα υπονομεύσει δια της ειρωνείας. Όταν λοιπόν δεν συντρέχει η πρώτη περίπτωση, όταν δεν γνωρίζουμε τις απόψεις του άλλου για το συγκεκριμένο ζήτημα, όλα είναι πλέον θέμα ερμηνείας. Αν θα καταφέρουμε δηλαδή να ανιχνεύσουμε τις ενδείξεις αυτές που θα καταδεικνύουν ότι βρισκόμαστε ενώπιον ενός είρωνος. Καμία ερμηνεία όμως δεν μπορεί ποτέ να είναι ανεξάρτητη της θέσης και της οπτικής γωνίας του ερμηνευτή. Έστω ότι εγώ προσπαθώ να ειρωνευθώ μια νοοτροπία που δεν με εκφράζει και για να το πετύχω χρησιμοποιώ εντελώς ακραίες εκδοχές της νοοτροπίας αυτής. Αλλά τι πάει να πει "εντελώς ακραίες" εκδοχές; Αυτό που μου φαίνεται εμένα "εντελώς ακραίο" φαίνεται νορμάλ στον ερμηνευτή που ασπάζεται τη νοοτροπία που επιχειρώ να ειρωνευθώ. Μ΄άλλα λόγια, άκρη σίγουρη δεν βγάζεις. Αυτό το βασίλειο της αβεβαιότητας πάντως, δεν παύει να έχει τα πλεονεκτήματά του και τα κρυφά του δώρα. Δοκιμάστε το εξής πείραμα: διαβάστε κείμενα που αποτυπώνουν απόψεις με τις οποίες διαφωνείτε απόλυτα, όχι ως κυριολεκτικά, αλλά ως ειρωνικά. Έχω αρχίσει να το κάνω και τα αποτελέσματα είναι απολαυστικά: εξοργιστικά επιχειρήματα αρχίζουν να καταρρέουν και πίσω από αυτά αρχίζει να αναδύεται ο αληθινός τους εαυτός, το πραγματικό νόημα των κειμένων, ενώ, ταυτόχρονα, φαινομενικά εμπαθείς γραφιάδες αναδεικνύονται τελικά σε παρεξηγημένους αριστοτέχνες της ειρωνείας. http://old-boy.blogspot.com/2005/09/e.html a tribute to the communicative event ( μαμά μου ειρωνεία) http://sensationforbeginners.blogspot.com Τα εννέα ζευγάρια διδύμων κοριτσιών της μαμάς Ειρωνείας κάθονταν σε απόσταση ελάχιστη η μία από την άλλη. Είχαν αρχίσει μόλις να μιλούν τις πρώτες λέξεις αυτού του κόσμου. Μπα, γκου μαμά μουυυυυ. Πλένονταν στην κόψη της λίμνης ενώ οι άνδρες της απέναντι όχθης τις παρατηρούσαν χωρίς να μπορούν να πλησιάσουν. Μόνο η μαμά Ειρωνεία έκανε την παρουσία της αισθητή στην κοινωνία των ανθρώπων, οι οποίοι υποψιάζονταν την παρουσία των απογόνων της αλλά που καιρός για αναλύσεις, ήταν αρκετό το βλέμμα που έπεφτε πάνω στις κορασίδες. Έλα που οι μικρούλες μεγάλωναν ραγδαία και όπως όλα τα κοριτσόπουλα ήθελαν και κάτι παραπάνω να τις θωπεύσει εκτός από τα χάδια της μανούλας. Μην πάει το μυαλό σας στο πονηρό. Οι θωπείες δεν είναι αποκλειστικά ερωτικές. Να μην ξεχνάμε τα χάδια της ζωής και τις σφαλιάρες. Να σας παρουσιάσω όμως πρώτα τα ζευγάρια. Η ομαδική ειρωνεία ήταν το πρώτο ζεύγος των διδύμων το οποίο αποτελούσαν η Φιλίκα και η Ελίτω. Και οι δυο έφυγαν κρυφά ένα βράδυ προς τις δυτικές πολιτείες να βρουν την τύχη τους. Εγκαταστάθηκαν στην Μπουρντέλια κοντά στα σύνορα της βόρειας Ιταλίας. Η Φιλίκα ήταν εγκάρδια με όλους, φιλική όπως λένε με τους πελάτες της περιοχής, ιδιαίτερα με τους εργάτες. Δυστυχώς, από την πολλή αλληλεγγύη έμεινε στα αζήτητα για μια επόμενη ζωή. Από την άλλη η ανώτερη Ελίτω ανέλαβε την αριστοκρατία και όλη την ιντελιγκέντσια που έλιωνε μπροστά στο σνομπισμό της, μαζί τους έφτιαξε μια μυστική κοινότητα, τους υπόλοιπους τους είχε αποκλείσει. «Spread the love IRONY, gimmie more» ήταν το σύνθημά τους. Η επιθετική ειρωνεία, το δεύτερο ζεύγος ήταν η Σάτιρα και η Καταστροφή. Η Σάτιρα προσπάθησε να γίνει νηπιαγωγός και να διδάξει στα παιδάκια τη διόρθωση. Όταν κατάλαβε πόσο έκλαιγαν τα παιδιά στο άκουσμα αυτής της λέξης αποφάσισε να παντρευτεί τον Διευθυντή του σχολείου και να αποκατασταθεί. Στα τρία χρόνια γάμου απέκτησαν τρία παιδιά, την Παρωδία, την Τραβεστή και την Καρικατούρα, η ευτυχία τραγουδούσε στα αυτιά της. Η Καταστροφή πήγε στον Περσικό κόλπο επειδή της άρεσαν οι μελαψοί, πλεύρισε έναν από τους κυβερνητικούς εκπροσώπους της Σαουδικής Αραβίας και τον παντρεύτηκε. Σείστηκε η περιοχή από το πήδημα της που μετατόπιζε τις πλάκες για χιλιόμετρα σε όλες τις γείτονες χώρες. Γέννησε δύο παιδιά, τον Ιράκ και τον Κουβέιτ. Μέχρι και σήμερα χαίρεται τον έρωτά της. Την αντιθετική ειρωνεία αποτελούσαν η Υπονόμευση και η Ύβρις. Η Υπονόμευση ήταν ύπουλο θηλυκό και επειδή ήθελε πάντα να περνάει το δικό της επινόησε το παιχνίδι της παράβασης. Τελικά, σε όλους άρεσε το παιχνίδι και όλοι ήταν υπονομευμένοι από κάποιον άλλον. Είχε χεστεί από τη χαρά της που έπιασε το κόλπο. Παντρεύτηκε στο τέλος τον Εξευτελισμό που υποτίμησε την ίδια. Η ‘Υβρις ήταν κολασμένη, ντύθηκε προσβλητικά μια μέρα έξω από τον ναό του Αγίου Δόγματος κάνοντας τους πιστούς έξαλλους. Την πετροβόλησαν μέχρι που τη λυπήθηκε ένας νεαρός και στήθηκε μπροστά της τρώγοντας τις πέτρες ο ίδιος. Την επόμενη χρονιά παντρεύτηκαν και μετά από εννέα μήνες γέννησε την Υποκρισία, ένα αγγελικό παιδάκι που αποδείχθηκε πολύ φιλόδοξο για την ταξική του ανατροφή, μεγαλώνοντας κατέκλυσε τον κόσμο. Την προνοητική ειρωνεία αποτελούσαν η Αποκωδικοποίηση και η Διπλωματία. Και τα δυο κορίτσια ήθελαν να σπουδάσουν γι’ αυτό ολημερίς και οληνυχτίς τις έβρισκες με ένα βιβλίο στο χέρι. Η πρώτη έγινε επαγγελματίας στοχαστής του δομισμού και η άλλη δικηγόρος. Διέπρεψαν κάνοντας τη μάνα τους περήφανη αφού κανείς άλλος στην οικογένεια δεν ήταν τόσο μορφωμένος. Την αμυντική ειρωνεία αποτελούσαν η Αποδοκιμασία και η Αλαζονεία. H Αποδοκιμασία πρώτα απ’ όλα αποδοκίμαζε τον εαυτό της με το να εκφράζει μία ακούσια μετριοφροσύνη όταν βρισκόταν ανάμεσα σε κόσμο. Αυτή η ας την πούμε αυτο-περιθωριοποίηση την έκανε να αμφιβάλλει για όλους τους άλλους στο βαθμό που η καθημερινή αποδοκιμασία τους, την ευχαριστούσε και την κρατούσε στη ζωή. Όλοι ήταν σαν κι αυτήν οπότε δε μειονεκτούσε. Πέθανε λιμοκτονώντας για τον γαμπρό της τον Αρεστό, σύζυγο της Αλαζονείας. Η Αλαζονεία τίποτα δε γνώριζε για τη σχέση τους. Ο ορίζοντάς της κοβόταν στον εαυτό της. Όπου και να γύριζε έβλεπε πρώτα την αύρα της και μετά το περιβάλλον. Πέθανε ευτυχισμένη, τίποτα δεν πήρε χαμπάρι παρ’ όλη την άμυνα της να μην το καταλάβει. Την αποστασιοποιημένη ειρωνεία αποτελούσαν η Προοπτική και η Αδέσμευτη. Η Προοπτική διατηρούσε τις επιφυλάξεις της, συγκρατημένο παιδί που περίμενε την κατάλληλη στιγμή της πλήρωσης. Περίμενε πολύ όμως και κάποια στιγμή βαρέθηκε. Πήρε τη σκηνή της και μαζί με την Αδέσμευτη έγιναν νομάδες. Την αστεία ειρωνεία αποτελούσαν η Πειραχτήρω και η Ανευθυνότητα. Η Πειραχτήρω δε μεγάλωσε ποτέ, έβγαινε, έπινε και γλένταγε ενοχλώντας κάθε φορά τον κόσμο. Την Αποκριά του 2007 επέστρεφε από γλέντι στα σοκάκια της Πλάκας. Έφαγε μια αδέσποτη από γκλομπ και μπήκε στο νοσοκομείο. Η Ανευθυνότητα ως δίδυμή της έπρεπε να τη φροντίσει αλλά που διάθεση για νοσοκομειακές σκοτούρες. Άφησε τη μάνα της νυκτερινή και πήγε στο Λος Άντζελες μοντέλα. Τη σύνθετη ειρωνεία αποτελούσαν η Αμφίσημη και η Νεφέλω. Η Αμφίσημη έπασχε από διπολική διαταραχή, βλέπεις της διέφυγε η πολυσημία. Έπαιρνε, βέβαια φάρμακα που τη διατηρούσαν σε φόρμα για ορισμένους μήνες και μετά πάθαινε τις γνωστές κρίσεις αμφισημίας. Στο τέλος εντάχθηκε σε γκρουπ θέραπι για αποτοξίνωση από τα φάρμακά της. Στα 60 ίδρυσε το Σύλλογο της Δοκιμασμένης Αμφισημίας (Δ.Α.) που παρείχε βοήθεια και ονλάιν πληροφορίες για όλους τους πάσχοντες. Η Νεφέλω από την άλλη ήταν ψύχραιμη λόγω ιδιοσυγκρασίας. Μετά από πολύ ζεν μεντιτέισιον μονολογούσε επ’ αόριστον τη μάντρα «Lucy in the sky with Diamonds ohohohhhhhhh», ήτο αυτάρκης η κοπέλα. Την ενισχυτική ειρωνεία αποτελούσαν η Έμφαση και η Διακόσμω. Η πρώτη είχε φοβερή υπομονή και η δεύτερη λεπτομέρεια. Στελέχωσαν το ίδρυμα της Ιστορίας το οποίο ονόμασαν The Hayden White Foundation. Η Έμφαση κατέγραφε όλη την έρευνα υπογραμμίζοντας τα στοιχεία που αντιστοιχούσαν στα προσωπικά της βιώματα και την αντίληψη της, ενώ η Διακόσμω έκανε την επιμέλεια των κειμένων προσθέτοντας στοιχεία της ρητορικής της, δηλαδή, του καταχρηστικού της λόγου. Αυτό ήταν και το τέλος της Ιστορίας ως τέτοιας. Κατόπιν το προσυπόγραψε και ο Φουκουγιάμα .* *A TRIBUTE TO BLOGGERS-ANONYMOUS Η ΟΥΣΙΑ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ - ΕΙΡΩΝΕΙΑ ΚΑΙ ΠΛΑΝΗ (Soren Kierkegaard – Σωκράτης) http://filosofia.gr Ως ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της νέας αυτής εποχής που εισηγείται ο Δανός φιλόσοφος προβάλλεται η ανωτερότητα της ελεύθερης και αυτόνομης ύπαρξης σχετικά με οποιαδήποτε άλλη δεδομένη φυσική ουσία για τα ανθρώπινα όντα. Αυτό αποτελεί και το κυρίαρχο νόημα της υπαρξιακής φιλοσοφίας. Θαυμάζοντας απεριόριστα το Σωκράτη εφάρμοσε τη διαλεκτική μέθοδο διδασκαλίας στους δρόμους της Δανίας. Εκείνο που έχει σημασία δεν είναι η άκριτη αποδοχή της αλήθειας, αλλά ο εκ βαθέων ενστερνισμός της που θα προέκυπτε ύστερα από γνήσιο διάλογο. Ο Kierkegaardεπομένως δεν κήρυττε, αλλά βίωνε πραγματικά τη διαλεκτική μορφή επικοινωνίας όπως κάποτε έκανε και ο Σωκράτης. Ο ίδιος ο Δανός παρατηρεί: «Όταν ο Σωκράτης επέκρινε τους σοφιστές κάνοντας τη διάκριση ότι ήταν ικανοί να μιλούν, όχι όμως να συνδιαλέγονται, ό,τι πραγματικά εννοούσε ήταν πως οι σοφιστές μπορούσαν να μιλήσουν σχετικά με οτιδήποτε, αλλά υστερούσαν στον παράγοντα της προσωπικής οικειοποίησης. Η οικειοποίηση είναι ακριβώς το μυστικό του διαλόγου».{2} Γι αυτή τη στάση ζωής του ο Kierkegaard έμεινε γνωστός και ως «Σωκράτης της Δανίας».{3} Εξέχουσα θέση στη σκέψη του κατείχε η μέθοδος της σωκρατικής πλάνης και ειρωνείας, την οποία και εφάρμοσε με ένα διαφορετικό τρόπο: σε πληθώρα των συγγραμμάτων του δεν αναφέρει το πραγματικό του όνομα ως συγγραφέως, αλλά ένα συμβολικό ψευδώνυμο, όπως Victor Eremita(Βίκτωρ Ερημίτης -στο έργο του «Enten Eller», δηλ. «Είτε-Είτε» -1843-)και Johannes de Silentio(Ιωάννης της Σιωπής -στο έργο του «Frygt og Beven», δηλ. «Φόβος και Τρόμος» -1843-). Η σωκρατική ειρωνεία εκφραζόταν με την προσποίηση του συνδιαλεγόμενου Σωκράτη ότι είχε άγνοια επί του προκειμένου της συζήτησης. Έτσι με καθαρό νου οι συνομιλητές θα μπορούσαν να προσεγγίσουν την αλήθεια. Η ειρωνεία του Kierkegaard όμως εκφράζεται παραστατικότερα και ευρύτατα μέσα από τα συγγράμματά του που υπέγραψε ψευδωνύμως. Η ειρωνεία ήταν τρόπος ζωής του Δανού: «Η ειρωνεία είναι η ενότητα του ηθικού πάθους, το οποίο ως εσωτερικότητα απείρως καταδεικνύει το πραγματικό «Εγώ» κάποιου σε σχέση με την ηθική απαίτηση.»{4} Όμως γιατί ο φιλόσοφος αισθάνεται την ανάγκη να κρυφτεί πίσω από την ειρωνεία και να τη χρησιμοποιήσει κοντολογίς ως ινκόγκνιτο; «Επειδή καταλαβαίνει την αντίθεση μεταξύ του τρόπου με τον οποίο υπάρχει ως εσωτερικό ον και τη μη έκφρασή του στην εξωτερική του εμφάνιση».{5} Η συνειδητοποίηση της αντίθεσης λοιπόν μεταξύ εσωτερικότητας και εξωτερίκευσης, εκ μέρους του φιλοσόφου, είναι η ουσία της ειρωνείας. Η αντίθεση αυτή αποτελεί de factoοξύμωρο σχήμα, κωμικό στοιχείο: «Το κωμικό στοιχείο είναι παρόν σε κάθε στάδιο της ζωής. Όπου υπάρχει ζωή υπάρχει και αντίθεση και όπου υπάρχει αντίθεση το κωμικό στοιχείο είναι παρόν. Το τραγικό και το κωμικό είναι ίδια, είναι και τα δυο αντιθέσεις. Το τραγικό όμως είναι βασανιστική αντίθεση, ενώ το κωμικό ανώδυνη.»{6} Μέσα στην ειρωνεία το χιούμορ βρίσκει γόνιμο έδαφος. Εξάλλου και τα ψευδώνυμα του Δανού ήταν κατά κόρον χιουμοριστικά. Το χιούμορ πρέπει να αποτελεί βασικό συστατικό στις ζωές όλων. Με την αίσθηση του χιούμορ πρέπει να αναπτυχθούν και τα παιδιά: «Αν σε ένα παιδί δεν επιτρέπεται, καθώς θα έπρεπε, να παίζει ακόμα και με τα πιο ιερά πράγματα, εάν η ύπαρξή του είναι αυστηρώς πειθαναγκασμένη σε απόλυτα χριστιανικά δόγματα, ένα τέτοιο παιδί θα υποφέρει πάρα πολύ».{6} Η έμπρακτη εκτίμησή του στη σωκρατική διαλεκτική μέθοδο της πλάνης και της ειρωνείας αποτυπώνεται επιπλέον στη διατριβή του: «Σχετικά με την αρχή της ειρωνείας, με στενή αναφορά στο Σωκράτη» (On Begrebet Ironi med stadigt Hensyn til Socrates). Η αλήθεια κρύβεται βαθιά στην ψυχή του κάθε ανθρώπου: «Η υποκειμενικότητα, η εσωτερικότητα είναι η μόνη αλήθεια».{7} Η φράση αυτή του Kierkegaardπροκάλεσε αντιδράσεις εναντίον του, καθώς δινόταν η εντύπωση πως ακολουθεί το κίβδηλο, κατά πολλούς, σύστημα διδασκαλίας των σοφιστών περί σχετικοποιήσεως της αλήθειας. Εδώ όμως δίνεται περισσότερη έμφαση στην προσωπική προσπάθεια κατάκτησης της αλήθειας, ώστε να αποφεύγεται ο άκριτος σφετερισμός της. Η άκριτη παραδοχή του κοινώς αποδεκτού ως αλήθεια θα σήμαινε άλλωστε την υποταγή στο ρεύμα και το νεύμα της ιστορίας και ο άνθρωπος θα εξελισσόταν σε άθυρμα της μαζοποίησης. Εδώ είναι που ο Kierkegaardυποβάλλει την ένστασή του διατυπώνοντας πως αξία έχει η μοναδική και αληθινή ύπαρξη κάθε ανθρώπινου όντος και όχι η τυφλή υποταγή στον πολλές φορές φαύλο αντικειμενισμό. Επιπρόσθετα, στο ίδιο έργο, αμβλύνεται η παραπάνω απόλυτη έκφραση και ερμηνεύεται ακριβέστερα και πληρέστερα: «Αντικειμενικά, η έμφαση δίνεται στο τι έχει ειπωθεί. Υποκειμενικά η έμφαση δίνεται στο πώς έχει ειπωθεί».{8} Ο Δανός αντιστέκεται στην ισοπέδωση του «πώς», στην ισοπέδωση της προσωπικότητας και της ιδιαίτερης ύπαρξης. Ίσως η διαφορά μεταξύ του «τι» και του «πώς» θα ήταν δυνατό να διατυπωθεί δόκιμα και παραστατικότερα μέσω ενός γλωσσικού σχολίου του Ferdinand de Saussure-σημαντικού εισηγητή της νεότερης γλωσσολογίας- σχετικά με τη διάκριση λόγου και ομιλίας: «Ο Saussureχρησιμοποιεί -όπως το συνηθίζει- μια επιτυχημένη παρομοίωση, που διασαφεί χαρακτηριστικά το περιεχόμενο της διάκρισης μεταξύ λόγου και ομιλίας (langue- parole). Παρομοιάζει το λόγο με μουσική συμφωνία... Αντιθέτως, η ομιλία ισοδυναμεί με τις εκτελέσεις της συγκεκριμένης συμφωνίας από διάφορες ορχήστρες...».{9} Ο Kierkegaard, σχηματικά, αντιτίθεται στην κυριαρχία του λόγου ως μοναδικής και αδιαπραγμάτευτης αλήθειας. Η ουσιαστική αλήθεια βρίσκεται στις διάφορες «ορχήστρες», στον κάθε άνθρωπο. Αυτός φέρνει στα χέρια του τον κόσμο και τον μεταπλάθει. Αυτός είναι που πολλάκις αδικήθηκε μέσα στην ιστορία, όταν δεν του δόθηκε η θέση που του άρμοζε. Η φιλοσοφία μέσα από την ιστορία φαίνεται πολλές φορές να αποκλίνει από ανθρωποκεντρικά πρότυπα. Είναι τότε που ο φιλόσοφος θέτει τον κόσμο απέναντί του και τον μελετά, χωρίς να θεωρεί τον εαυτό του μέρος αυτού του ίδιου του κόσμου: «Υπάρχει μια έκδηλη εσωστρέφεια των φιλοσόφων, που τους κρατάει μακριά από την ροή, τον σφυγμό, τον παλμό της ζωής... Αυτό οφείλεται σε ένα προπατορικό αμάρτημά τους... Όταν, δηλαδή, για πρώτη φορά τον έκτο με πέμπτο προ Χριστού αιώνα, ο άνθρωπος επιχείρησε με φιλοσοφικό τρόπο να εξηγήσει τη δημιουργία του κόσμου, τον αντιμετώπισε σαν αντικείμενο, σαν κάτι που βρίσκεται απέναντί του, σαν κάτι διαφορετικό από τον εαυτό του...»{10} Αυτό το γεγονός προσπαθεί ο Δανός να αντιπαλέψει. Ο κόσμος, η αλήθεια δεν είναι αντικείμενο έξω από εμένα, αλλά μέσα σε μένα. Εκεί θα στρέψω την προσοχή μου γιατί μονάχα η εσωτερικότητα μου φαίνεται αληθινή. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ {1} Γρηγ.Φιλ.Κωσταρά «Soren Kierkegaard - Ο φιλόσοφος της εσωτερικότητος». Πανεπιστημιακή έκδοση Ι' - Αθήνα 2000 σ.32 {2} Soren Kierkegaard - "Begrebet Angest" (1844). Εδάφιο από το εισαγωγικό σημείωμα. {3} Herman Diem - άρθρο στα «ελβετικά μηνιαία τετράδια-"100 έτη μετά το θάνατο του Kierkegaard"» σ.422-431 (χαρακτηρισμός) {4} Soren Kierkegaard - "Cocnluding unscientific postscript to philosophical fragments" Έκδοση και μετάφραση H.V.Hong & Ε.Η.Ηοng p.503-513 {5} Soren Kierkegaard - "Cocnluding unscientific postscript to philosophical fragments" Έκδοση και μετάφραση H.V.Hong & Ε.Η.Ηοng p.503-513 {6} Soren Kierkegaard - "Cocnluding unscientific postscript to philosophical fragments" Έκδοση και μετάφραση H.V.Hong & Ε.Η.Ηοng p.601 {7} Soren Kierkegaard - "Unwissenschaftlische Nachschrift" εκδ. Eugen Diederichs σ.195 {8} Soren Kierkegaard - "Unwissenschaftlische Nachschrift" εκδ. Eugen Diederichs {9} Γ.Μπαμπινιώτη - «Θεωρητική Γλωσσολογία» Πανεπιστημιακή έκδοση -Αθήνα-1998 σ.56 {10} Θ.Πελεγρίνη - «5 εποχές της φιλοσοφίας» Εκδ. Ελληνικά Γράμματα (β'εκδ.1998) σ.433 «Ειρωνεία και Ουμανισμός στο Μωρίας Εγκώμιον» Δημοσιεύθηκε: 01 Sunday August @ GTB Daylight Time Θεματική Ενότητα: Λογοτεχνία Περί τα μέσα του 14ου αιώνα οι κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές συνθήκες που επικρατούν στην βόρεια Ιταλία θα επιτρέψουν την δημιουργία μιας αναγεννητικής κίνησης στον χώρο των τεχνών και των γραμμάτων, η οποία αργότερα θα ονομαστεί πρώτος Ουμανισμός. Από τα μέσα του 15ου αιώνα, κυρίως, και μέχρι τον 17ο θα επεκταθεί στις περισσότερες χώρες της ευρωπαϊκής Δύσης. Κύριο χαρακτηριστικό αυτής της αναγέννησης της γνώσης και της επιστήμης ήταν ότι δεν έβαζε πια στο κέντρο το θεό και την πίστη, αλλά τον άνθρωπο και τον κόσμο. Η σκέψη του μεσαίωνα έβλεπε τη ζωή στη γη ως προετοιμασία για τη μετά θάνατον ζωή• η αναγεννησιακή σκέψη ήθελε να διαμορφώσει την επίγεια ζωή ειρηνική και ευτυχισμένη, υιοθετώντας την αρχαιοελληνική θεώρηση περί ευδαιμονίας σ’ αυτή τη ζωή, σ’ αυτόν τον κόσμο. Οι ουμανιστές προσπάθησαν να αντιμετωπίσουν τη φύση και την κοινωνία με κριτικό πνεύμα και με ορθολογικές αρχές και να ξεφύγουν από τη θρησκοληψία, την αμάθεια και το σκοταδισμό. Η ανθρωποκεντρική αυτή θεώρηση του κόσμου προβάλλεται ιδιαίτερα στο μοντέλο της παιδείας που προβάλλουν οι λόγιοι της εποχής, σκοπός της οποίας θα πρέπει να είναι η βελτίωση των συνθηκών της ζωής του ανθρώπου και η αξιοποίηση των πνευματικών ικανοτήτων του• θα πρέπει να «καθιστά τον άνθρωπο ικανό να ασχοληθεί με τις τέχνες και τα γράμματα αλλά και με το δημόσιο βίο και τις επιστήμες, να συνομιλεί με σύνεση αλλά και να πράττει επιδέξια»[1]. Απαραίτητη προϋπόθεση για την επίτευξη αυτού του σκοπού είναι η ενασχόληση με τις ανθρωπιστικές σπουδές[2]. Αυτό σημαίνει την γνώση της αρχαίας ελληνικής και λατινικής γλώσσας και την μελέτη και επανερμηνεία της κλασικής γραμματείας. Έτσι, από την μια πλευρά οι λόγιοι μελετούν, μεταφράζουν και σχολιάζουν τους αρχαίους συγγραφείς και από την άλλη επιδίδονται στην παραγωγή νέων (ενυπόγραφων πια, σε αντίθεση με τον μεσαίωνα) έργων, με εμφανή βέβαια στοιχεία απομίμησης των αρχαίων προτύπων. Στόχος όλης αυτής της πνευματικής παραγωγής είναι να χαρίσει στο αναγνωστικό κοινό τέρψη και γνώση[3]. Μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, ένα μεγάλο μέρος της πνευματικής παραγωγής αυτής της εποχής αποτελεί η διδακτική λογοτεχνία[4]. Ενώ όμως την προηγούμενη περίοδο η αλληγορία ήταν το κατεξοχήν μέσο έκφρασης της διδακτικής γραμματείας, τώρα την σκυτάλη παίρνουν άλλες μορφές, όπως η σάτιρα. Ως σατιρικό ορίζεται ένα έργο «που ελέγχει ειρωνικά τα σύγχρονα κοινωνικά και πολιτικά φαινόμενα»[5]. Η έννοια της ειρωνείας, ωστόσο, για την εποχή που μελετάμε, δεν είχε λάβει τις ποικίλες εκφάνσεις που έχει σήμερα. Χρησιμοποιείται ως ρητορικό σχήμα, ως στρατηγική δηλαδή του λόγου για την ανάπτυξη ενός επιχειρήματος[6]. Ο τρόπος που λειτουργεί αυτό το σχήμα λόγου βασίζεται στη σύγχυση μεταξύ των λεγομένων του ομιλητή και αυτών που ο ακροατής ξέρει ότι είναι αλήθεια. Με άλλα λόγια, το νόημα που θέλει πραγματικά να μεταδώσει ο ομιλητής είναι το αντίθετο από αυτό που βγαίνει από τα λόγια του. Εκτός, όμως, από τους διδακτικούς της σκοπούς, η ειρωνεία συνάδει και με ένα άλλο αίτημα του Ουμανισμού: την υποβολή σε έλεγχο και την άσκηση κριτικής, όχι μόνο των εν γένει κοινωνικών και πολιτικών φαινομένων αλλά, όπως θα δούμε στη συνέχεια, ακόμα και των ίδιων των εκπροσώπων του. Για να δείξουμε εναργέστερα την λειτουργία της ειρωνείας και την σχέση της με το πνεύμα του Ουμανισμού θα χρησιμοποιήσουμε το έργο Μωρίας Εγκώμιον του Έρασμου. Ο Έρασμος γνώριζε λατινικά και αρχαία ελληνικά και μελετούσε την κλασική και την βιβλική γραμματεία. Διατηρούσε προσωπικές επαφές με πολλούς λόγιους της εποχής του, ταξιδεύοντας συχνά αλλά και ανταλλάσσοντας επιστολές. Παρότι ήταν κληρικός η κύρια ασχολία του ήταν η μετάφραση των αρχαίων πηγών, η επιμέλεια και η νέα έκδοση της κλασικής και βιβλικής γραμματείας και η παραγωγή παιδαγωγικών και διδακτικών έργων. Όλα τα παραπάνω τον καθιστούν τυπικό εκπρόσωπο του ουμανιστικού πνεύματος. Εντούτοις, «παρά την αυστηρή φιλολογική του δουλειά, έγραφε συχνά σε οξύτατο κριτικό ή σατιρικό τόνο, καλλιεργώντας ιδιαίτερα την ειρωνεία»[7]. Όλα τα χαρακτηριστικά του προτύπου λογιοσύνης που εκπροσωπούσε ο Έρασμος γίνονται φανερά στο Μωρίας Εγκώμιον, έργο γραμμένο στη λατινική γλώσσα. Ήδη στην αφιερωματική επιστολή στον Τόμας Μορ, η οποία συνοδεύει το έργο, ο Έρασμος απαριθμεί μια σειρά από κλασικούς συγγραφείς που επέλεξαν ευτελή θέματα να εγκωμιάσουν, ως ρητορική άσκηση, και οι οποίοι αποτέλεσαν το πρότυπο για να γράψει ο Έρασμος το Εγκώμιο της Τρέλας. Στην ίδια επιστολή αναφέρεται και στον διττό σκοπό αυτού του έργου: την γνώση και την τέρψη: «Αλλά σου φαίνεται πως δαγκάνει όποιος κατακρίνει τα συνήθεια των ανθρώπων, χωρίς ν’ αγγίζει με τ’ όνομά του κανέναν ή πως δασκαλεύει μάλλον κι ορμηνεύει;» και παρακάτω «... ο λογικός αναγνώστης εύκολα θα καταλάβει πως πιο πολύ γυρεύω να τέρψω παρά να τσούξω.» Ο εγκωμιασμός ενός ευτελούς θέματος ήταν, όπως προείπαμε, ένα παραδοσιακό μέσο ρητορικής άσκησης ή επίδειξης ρητορικής δεινότητας. Η πρωτοτυπία του Έρασμου έγκειται στο γεγονός ότι βάζει την Τρέλα προσωποποιημένη να εγκωμιάζει τον εαυτό της. Σε πρώτο πρόσωπο, λοιπόν, η Τρέλα αρχίζει την ομιλία της «εξηγώντας πώς όλα τα ωραία μα και αναγκαία πράγματα της ζωής (ο έρωτας, ο γάμος, η τεκνοποιία μα και η ευχαρίστηση της καθημερινής παρέας) προϋποθέτουν μια δόση τρέλας»[8]. Στη συνέχεια σατιρίζει διάφορους κοινωνικούς τύπους της εποχής για να δείξει ότι, παρά την σοβαροφάνειά τους, είναι στην πραγματικότητα όλοι υπηρέτες της. «Έρχομαι σ’ εκείνους, που ανάμεσα στους θνητούς ποζάρουν για σοφοί κι ορέγονται, όπως λένε, το χρυσό κλαδί.» Με τα λόγια αυτά ξεκινάει μια σειρά ειρωνικών σχολίων για τους πάσης φύσεως λόγιους της εποχής. Πρώτοι στο στόχαστρο της Τρέλας μπαίνουν οι γραμματικοί και ακολουθούν οι ποιητές, οι ρήτορες, οι συγγραφείς, οι νομικοί, οι σοφιστές και τέλος οι φιλόσοφοι. Περιγράφονται όλοι ως άνθρωποι υπερφίαλοι και ματαιόδοξοι, οι οποίοι «θαρρούν πως είναι οι πρώτοι ανάμεσα στους ανθρώπους», καλύτεροι ακόμα κι από εκείνους τους μεγάλους συγγραφείς που έχουν ταχθεί να μελετούν («πιστεύουν, θεούλη μου!, πως ο Παλαίμωνας κι ο Δονάτος δεν πιάνουν χαρτωσιά πλάι τους. »). Ασχολούνται με θέματα ανάξια λόγου («πώς ξεχωρίζονται τα οχτώ μέρη του λόγου» ή «πώς το λένε της κατσίκας, τρίχα ή μαλλί; ») και το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να κάνουν επίδειξη γνώσεων στους ομοειδείς τους. Σκοπός τους δεν είναι να υπηρετήσουν την τέχνη αλλά «να καταχτήσουν την αθανασία». Σ’ ένα πρώτο επίπεδο, λοιπόν, η ειρωνεία χρησιμοποιείται για να δείξει ότι η ενασχόληση των λογίων που θεωρητικά περιβάλλεται από σοβαρότητα και σοφία στην πραγματικότητα είναι ανοησία και ανήκει στην Τρέλα. Το εύλογο αυτό συμπέρασμα στο οποίο εύκολα καταλήξαμε ανατρέπεται, ωστόσο, από το γεγονός ότι ο είρων σ’ αυτή την ομιλία είναι η ίδια η Τρέλα. Εδώ αναφαίνεται το δεύτερο επίπεδο της ειρωνείας του Έρασμου. Θα πρέπει να δεχτούμε ότι ο πραγματικός ομιλητής είναι ο Έρασμος, ο οποίος ενδύεται απλώς το προσωπείο της Τρέλας για να καυτηριάσει τα κακώς κείμενα των ομολόγων του; Ή θα υποθέσουμε ότι επίτηδες βάζει αυτά τα ειρωνικά λόγια στο στόμα της Τρέλας για να καταδείξει την μωρία όσων δεν αναγνωρίζουν το σοβαρό έργο των λογίων; Το ερώτημα θυμίζει το αρχαίο ρητό: «Ο Επιμενίδης ο κρητικός λέει ότι οι κρητικοί πάντα ψεύδονται»• ο φαύλος κύκλος είναι προφανής. Την απάντηση στο ερώτημα μας την δίνει ο ίδιος ο Έρασμος στην επιστολή προς τον Μορ: «Πάλι, αν μένει πια κανένας πεισματάρης, που μήτε αυτά τα λόγια δεν τον μαλακώνουν, τον παρακαλώ να στοχαστεί πως είναι ωραίο να σε κατακρίνει η Τρέλα.» Νωρίτερα στην επιστολή είχε κάνει σαφή την πρόθεσή του για την συγγραφή αυτού του έργου. Σκοπός του ήταν να δασκαλέψει και να ορμηνέψει. Σ’ αυτούς που, παρά ταύτα, αρνούνται να δεχθούν αυτήν την πρόθεση και επιμένουν να θίγονται, ο Έρασμος δίνει μια διέξοδο διαφυγής. Δεν χρειάζεται να λάβουν υπόψη τα λόγια του, ας θεωρήσουν ότι είναι λόγια της Τρέλας. Με τον ανάλαφρο και ειρωνικό τόνο της ομιλούσας Τρέλας επιτυγχάνεται, έτσι, διπλός σκοπός: όσοι είναι δεκτικοί θα διδαχθούν και όσοι δεν είναι ... τουλάχιστον δεν θα εξαγριωθούν. Με μια σειρά από παραδείγματα, όπου, μέσω της ειρωνείας, η σοβαρότητα αντιπαραβάλλεται προς την ανοησία και η σοφία προς την τρέλα, λαμβάνουμε το αντικείμενο της διδαχής που ο Έρασμος θέλει να μεταδώσει στους λόγιους συναδέλφους του: η ψεύτικη σοφία είναι πραγματική τρέλα, αλλά η υγιής τρέλα είναι πραγματική σοφία. Η τρέλα με τη μορφή του πάθους, του ζήλου και της επιμονής είναι υγιής τρέλα. Η σοφία που συνοδεύεται από έπαρση και υπεροψία είναι ψεύτικη σοφία. Ας πάρουμε το παράδειγμα των φιλοσόφων: «Πόσο γλυκά παραλογίζονται να χτίζουν κόσμους αναρίθμητους, να μετρούν, σα με το δάχτυλο ή με κλωστή, τον ήλιο, το φεγγάρι, τ’ αστέρια, τους ουρανούς, να εξηγούν τ’ αστροπελέκι, τους ανέμους, τις εκλείψεις κι όλα τ’ ανεξήγητα πράγματα, χωρίς ν’ αμφιβάλλουν ποτέ για το παραμικρό, σα νά ’ταν μπιστικοί της Φύσης όταν έχτιζε τον κόσμο ή κατευθείαν σταλμένοι απ’ το συμβούλιο των θεών!» Η επιστημονική τους ενασχόληση, η προσπάθειά τους να εξηγήσουν τ’ ανεξήγητα, είναι δείγμα σοβαρότητας και σοφίας. Αυτό που τους κάνει να φαίνονται ανόητοι είναι η υπερβολή, το γεγονός ότι δεν αμφιβάλλουν ποτέ• είναι η υπεροψία ότι «αυτοί μονάχα είναι σοφοί κι όλοι οι άλλοι άνθρωποι όρθιες σκιές στον αέρα». Εντύπωση, εντούτοις, δημιουργεί το γεγονός ότι η ειρωνεία του Έρασμου είναι ισοπεδωτική. Στο πέρασμά της σαρώνει τους πάντες και δεν αφήνει καμία εξαίρεση, έστω προς επιβεβαίωση του κανόνα. Ακόμα κι όταν η Τρέλα λέει για τους ρήτορες «μου κάνουν κάπου-κάπου απιστίες πιάνοντας σχέσεις με τους φιλοσόφους, μα είναι δικοί μου», κάνοντας τον αναγνώστη να πιστέψει πως ίσως στους φιλοσόφους βρει τους πραγματικά σοφούς ανθρώπους, η διάψευση δεν αργεί να έρθει• είναι κι αυτοί το ίδιο ανόητοι. Και σε μια ελπίδα ακόμα («οι γνωστικοί τα κοροϊδεύουν και με το δίκιο τους αυτά τα καραγκιοζλίκια») η απάντηση έρχεται άμεσα: «Αλλά και οι σοφοί, που τα περιγελούν όλα τούτα και γλεντούν με τις τρέλες των ανθρώπων, μου χρωστάνε πολλά κι ας μην το κρύβουν». Σκοπός, ωστόσο, της ερασμιακής ειρωνείας δεν είναι ο ισχυρισμός περί ανυπαρξίας της πραγματικής σοφίας. Αντίθετα, αυτό που θέλει να διδάξει, στους μη λόγιους πλέον αναγνώστες, είναι πως θα πρέπει να στέκονται κριτικά απέναντι στους πάσης φύσεως σοφούς και να μην «τους παραδέχονται γι’ αυτό που παρασταίνουν πως είναι». Εν κατακλείδι, «εκείνο που, τελικά, δέχεται τα πυρά της ειρωνικής κριτικής είναι το κύρος του λόγου, του κάθε ανθρώπινου λόγου, και συγχρόνως, η διάθεση των ανθρώπων να γυρεύουν αυθεντίες που θα τους μεταφέρουν την απόλυτα καθαρή και έγκυρη γνώμη τους»[9]. Με άλλα λόγια, ο Έρασμος χρησιμοποιεί τις συμβάσεις της ουμανιστικής λογιοσύνης με στόχο να αμφισβητήσει τις προθέσεις της. Ψέγει την ιδιοτέλεια των λογίων αλλά και την αφέλεια του κόσμου. Μάχεται υπέρ της εγγραμματοσύνης και της καλλιέργειας, η οποία όμως θα έχει στόχο την πνευματική πρόοδο και την προσωπική βελτίωση. Αυτό που διακηρύσσει, δηλαδή, είναι η ίδια η ουσία του ουμανιστικού πνεύματος. Βιβλιογραφία Βάρσος Γ., Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα 1999. Βλ. Benoit-Dusausoy A. & G. Fontaine (επιμ.), Ευρωπαϊκά Γράμματα: Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, μτφρ. A. Zήρας κ.ά., τ. Α΄, Σοκόλη, Αθήνα 1999. Κριαράς Ε., Νέο Ελληνικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995. Muecke D.C., Ειρωνεία («Παλαιότερες έννοιες της ειρωνείας. Μεταγενέστερες της ειρωνείας»), μτφρ. Κώστας Πύρζας, Ερμής, Αθήνα 1974 (Η γλώσσα της κριτικής, αρ. 10), σσ. 25-41. "http://www.komvos.edu.gr/diaglossiki/LOG_ ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - agglika - agglika -/eironia/Eironeia. htm", 15 Νοεμβρίου 2003. Παραπομπές - Σημειώσεις [1] Βάρσος Γ., Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, τ. Α, ΕΑΠ, Πάτρα 1999, σ. 114. [2] Βλ. Benoit-Dusausoy A. & G. Fontaine (επιμ.), Ευρωπαϊκά Γράμματα: Ιστορία της Ευρωπαϊκής Λογοτεχνίας, μτφρ. A. Zήρας κ.ά., τ. Α΄, Σοκόλη, Αθήνα 1999, σ. 256. [3] Βλ. ΙΕΛ, ό.π., σ. 118. [4] Έτσι ώστε «η περίοδος αυτή να χαρακτηρίζεται ως “διδακτική” στις ιστορίες της λογοτεχνίας»• βλ. ΕΓ, ό.π., σ. 230. [5] Κριαράς Ε., Νέο Ελληνικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1995. [6] Muecke D.C., Ειρωνεία («Παλαιότερες έννοιες της ειρωνείας. Μεταγενέστερες της ειρωνείας»), μτφρ. Κώστας Πύρζας, Ερμής, Αθήνα 1974 (Η γλώσσα της κριτικής, αρ. 10), σσ. 25-41. "http://www.komvos.edu.gr/diaglossiki/LOG_ ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
γιατρίνα Δημοσιεύτηκε 2 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 2 Μαΐου 2007 Τεχνικές και Τρόποι Γραφής, "Ειρωνεία" Επιμέλεια: Βασίλης Βασιλειάδης • 20. Vladimir Jankelevitch, Η Ειρωνεία ("Για τις παγίδες της ειρωνείας", αποσπάσματα), μετάφραση Μιχάλης Καραχάλιος, Αθήνα, εκδ. Πλέθρον, 1997 (σειρά: Θεωρία και Κοινωνία), σσ. 125-138, 167-173 και 177-180. Κείμενο "Α τον πονηρό! Μπέρδεψε το κουβαράκι μου" (PETROVITCH MOUSSORGSKI, Enfantines, II) Δεν θα 'πρεπε να μας εκπλήσσει που η ειρωνεία συνεπάγεται κάποιους κινδύνους, τόσο για τον ίδιο τον ειρωνευτή όσο και για τα θύματά του. Το εγχείρημα ενέχει κινδύνους και, όπως συμβαίνει με κάθε διαλεκτικό παιχνίδι, η επιτυχία του είναι θέμα ακριβείας: ένα χιλιοστόμετρο αριστερά κι ο είρωνας γίνεται ο περίγελως των υποκριτών ένα χιλιοστόμετρο δεξιά, και παραπλανάται ο ίδιος μαζί με τα ίδια του τα θύματα. Το να παριστάνεις πως δίνεις την ίδια μάχη με τους λύκους είναι μια ακροβασία που στον αδέξιο μπορεί να στοιχίσει ακριβά. Η ειρωνεία οφείλει έτσι, επί ποινή εκτροχιασμού, να λοξοδρομεί επικίνδυνα ανάμεσα στη Χάρυβδη του παιχνιδιού και τη Σκύλα της σοβαρότητας: η πρώτη από τούτες τις παγίδες είναι το γλίστρημα του ειρωνικού στο παιγνιώδες, η δεύτερη είναι το ξανακύλισμα της αλληγορίας σε αφελή μονοσημαντότητα. Άλλοτε η ειρωνεία υποκύπτει στον ίλιγγο της αμφισημίας, και το πήγαινε-έλα ανάμεσα στο γράμμα και το πνεύμα την τρελαίνει• άλλοτε προσχωρεί στην κυριολεξία, παραιτούμενη απ' την αμφιλογία και επιλέγοντας το μονοσήμαντο. Από την άλλη, σε τι μας χρησιμεύει ένα τέτοιο tour de force; Στο να μας απαλλάξει, λένε, από τις ψευδαισθήσεις μας… Αλλά είναι τόσο ολέθριες οι ψευδαισθήσεις μας, που πρέπει, για να τις απαλείψουμε, να σκαρφαλώσουμε πάνω σ' αυτό το μαγικό χαλί; Η ψευδαίσθηση είναι όπως η κοινή λογική: λίγη διαύγεια μας απομακρύνει απ' αυτήν, πολλή διαύγεια μας επαναφέρει. Άλλωστε, αν μας απάλλασσαν από τις αγωνίες μας, δεν θα μας στερούσαν κι από κάθε παρηγοριά; Θα είμαστε τότε σαν εκείνους τους καρδιοπαθείς για τους οποίους όλες οι ισχυρές συγκινήσεις απαγορεύονται - όχι μόνον εκείνες που αναστατώνουν τη ζωή, αλλά κι εκείνες που την κάνουν συναρπαστική. Τέτοιες είναι οι κύριες μομφές απέναντι στις οποίες θα πρέπει να δικαιολογήσουμε την ειρωνεία. σύγχυση Κατ' αρχήν, τη λένε ανακόλουθη• κι αυτό δεν είναι λάθος, γιατί η ειρωνεία έχει τα κωλύματα των πλεονεκτημάτων της και την αδεξιότητα της δεξιοτεχνίας της. Την κύρια λειτουργία της την αποκαλούσαμε Universio. Είναι, λέγαμε, εκείνο που δεν είναι. Είναι άλλη από τον εαυτό της, πάντα λίγο περισσότερο ή κάπως λιγότερο: θέλει και δεν θέλει, ποτέ δεν ξέρουμε ακριβώς. Αλλά, αλήθεια, το γνωρίζει άραγε η ίδια; Ας δείξουμε πως αν οι υποκριτές χάνουν απέναντί της τα αυγά και τα πασχάλια, ο είρωνας, με τη σειρά του, γίνεται ένα αίνιγμα για τον ίδιο του τον εαυτό• κι ότι η ειρωνεία είναι ένας κίνδυνος για το υποκείμενο, πριν να είναι μια αδικία για το αντικείμενο. Η ειρωνεία, το γνωρίζουμε, είναι μια ψευδολογία. Είναι έτσι καμωμένη που δεν μπορούμε να της απονείμουμε ένα κατηγόρημα χωρίς αμέσως το αντίθετο κατηγόρημα να διεκδικήσει την τιμή να της ταιριάζει. Θα λέγαμε, για να φέρουμε ένα παράδειγμα, πως είναι μάλλον ευκοινώνητη ή μάλλον μοναχική; Η απάντηση κυμαίνεται• και τα δύο μπορούν να ειπωθούν: όλα εξαρτώνται από την επιμέλεια που επιδεικνύει παίζοντας το κομφορμιστικό παιχνίδι. Ο είρωνας παίζει σοβαρά, severe ludit, μα άλλοτε ο τόνος μπαίνει πάνω στο σοβαρά και άλλοτε στο παίζει. Αναμφισβήτητα υπάρχει μία ειρωνεία κοινωνική, φτιαγμένη από σκωπτική φιλοφροσύνη, που επικύρωσή της είναι το γέλιο• ένα "κοινωνικό καψόνι", με άλλα λόγια. Αυτή είναι η ειρωνεία των μεγάλων κλασικών της ειρωνείας, του Σωκράτη, του Βολταίρου και του 18ου αιώνα γενικά. Υπάρχει όμως μία άλλη που δεν επιθυμεί το γέλιο και που, αντίθετα, εκθειάζει τη μοναχικότητα του εγώ: αυτή είναι ρομαντική και λυρική. "Πώς θα ντυθεί η σοβαρότητα, αν ο αστεϊσμός περιπατεί με μαύρα πέπλα;" ρωτάει ο Florestan ακούγοντας τα τέσσερα "Scherzos" του Chopin, πυρπολημένα από φλόγες πορφυρές. Στον καιρό του Rene, του Oberman και του Βέρθερου, ο είρωνας, ιδιοφυής κατά προτίμηση, επιθυμεί να μην τον καταλαβαίνουν, να είναι παραγνωρισμένος, και αρνείται βίαια το περιβάλλον του. Είναι η εποχή που ο Liszt γράφει τις Ραψωδίες του προς δόξαν του τσιγγάνικου λαού, του ακοινώνητου και του νομαδικού λαού που απορρίπτουν όλα τα πολιτισμένα έθνη, και ο οποίος ξερνά με τη σειρά του την εξαστικοποιημένη ύπαρξη. Η ρομαντική ειρωνεία κατοικεί, όπως αυτοί οι νομάδες, σε μιαν άμαξα, στο περιθώριο των εδραίων πολιτισμών, και έλκει πάνω της την κατάρα του αιώνα• θέλει να είναι κολασμένη. Ο Schelling, περιγράφοντας τον "σαμπισμό"[1], δεν μας κάνει μήπως να σκεφθούμε αυτή την εποποιία των Βοημών που μελοποίησε ο Liszt; Θα αντιπαραθέσουν ίσως[2] μιαν ορισμένη οικουμενιστική κοινωνικότητα, που προέρχεται από τη γαλλική παράδοση, που κατευθύνεται προς την εξίσωση των ιδεών και του ύφους, και το αγγλο-γερμανικό χιούμορ, που αντιπροσωπεύει μάλλον τη μη αναγώγιμη ιδιαιτερότητα, τη διαμαρτυρία του προσώπου που διεκδικεί το δικό του habeas corpus ενάντια στον κοινοτικό λόγο. Ενώ η διανοούμενη ειρωνεία προσαρμόζεται άνετα στις συμβάσεις της αβρότητας, το χιούμορ, ιδιόρρυθμο κι αλλόκοτο, φαίνεται να κλίνει μάλλον προς την ανορθόλογη αυθορμησία του χαρακτήρα. Το χιούμορ, ετυμολογικά συγγενικό προς την ψυχική διάθεση (humeur), δεν είναι μήπως το καπρίτσιο, η κλίση προς το άλογο και η ατομικότητα που εξεγείρεται κατά των νόμων; Αυτό συμβαίνει γιατί ο τόνος μπαίνει άλλοτε στη μοναξιά, άλλοτε στη συμπάθεια όπου καταλήγει κάθε συνείδηση διαυγής κι ανεκτική. Η ειρωνεία, από την άλλη, είναι άραγε μάλλον κωμική ή μάλλον τραγική[3]; Βλέπουμε καθαρά πως αντιτίθεται στην αδιακρισία του κωμικού, που είναι εγκάρδιο και πληβειακό, κι ότι οι μεγάλοι είρωνες, εν γένει, δεν έχουν γράψει κωμωδίες. Ανάμεσα στην απατηλότητα της ειρωνείας και στην ειλικρίνεια του γέλιου δεν υπάρχει χώρος συμφωνίας. Αυτή προκαλεί το γέλιο χωρίς να επιθυμεί η ίδια να γελάσει, και αστειεύεται ψυχρά χωρίς να διασκεδάζει. Είναι σκωπτική αλλά κατηφής. Ή μάλλον προξενεί το γέλιο, για να το παγώσει αμέσως. Ο λόγος είναι πως υπάρχει σε αυτήν μια περιστροφή, κάτι το έμμεσο και παγερό, όπου προαισθανόμαστε το ανησυχητικό βάθος της συνείδησης. Έτσι, η φαιδρότητα γρήγορα μετατρέπεται σε δυσφορία κι ένταση. Η ειρωνεία κοιτά αλλού. Το γέλιο, αντίθετα, ούτε άλλου κοιτάζει ούτε υποκρύπτει τίποτε, αλλά ακριβώς γελά, όμοιο μ' αυτό το χρυσαφένιο γέλιο που ξεσπά σαν κεραυνός στη "Joyeuse Marche" [χαρούμενη πορεία] του Chabrier ή στην "Eritana" του Albeniz, και που η χαρά του είναι ολόκληρη η μεταφυσική. Τίποτε τσουχτερό, τίποτε δυσκοίλιο ή υπαινικτικό. Το γέλιο, με εξαίρεση τις ηθικολογούσες κωμωδίες, δεν έχει ούτε προθέσεις ούτε οπισθοβουλίες• κι αν είναι εν τέλει εποικοδομητικό, είναι γιατί προσφέρει ευθυμία κι όχι γιατί επιδιώκει το κήρυγμα και την πολεμική. Τα σκώμματά του δεν προβάλλουν πάντα, όπως στην ειρωνεία, στο πλαίσιο της σοβαρότητας, της αυστηρής συνείδησης που είναι βαθύνους και κακόβουλη. Το γέλιο είναι μια ανάφλεξη, δηλαδή μια πρώτη κίνηση αυθόρμητη, ενώ η ειρωνεία, που είναι γέλιο βραδυφλεγές και καταπνίγεται σχεδόν εν τη γενέσει του, είναι μια κίνηση δεύτερη κι αναστοχαστική - motus secundus.Ο Claude Debussy,ο Ravel και ο Satie, πρίγκηπες του χιούμορ, είναι συχνά διαβρωτικοί και κάποτε βίαιοι, κι οι εφορμήσεις τους υποδηλώνουν μίαν ολόκληρη αισθητική. Αλλά ο Chabrier κι ο Albeniz είναι χαρούμενοι, κι η "Pastorate des cochons roses" [Ποιμενική των ροζ χοίρων] δεν έχει φιλοδοξίες πνευματικής ανύψωσης. Εν τούτοις, αν η ειρωνεία δεν είναι διόλου διατεθειμένη να γελά, επιθυμεί ακόμη λιγότερο να κλαίει, αφού η ειρωνεία και το κωμικό έχουν την "απόσταση" από κοινού: απόσταση του εγώ ως προς τα αντικείμενα κι απόσταση αντικειμένου από αντικείμενο. Η ειρωνεία διαμελίζει την τραγωδία της μοίρας, που γίνεται έτσι κωμειδύλλιο. Πρέπει μήπως να σκεφθούμε ότι η ειρωνεία, καθώς βρίσκεται μεταξύ κωμικού και τραγικού, είναι το σημείο της απάθειας όπου το γέλιο σωπαίνει, χωρίς τα δάκρυα να 'χουν ακόμη αναβλύσει; Μια ήρεμη κι ενδιάμεση ζώνη του χαμόγελου; Όμως αυτή είναι μια περιγραφή κλιμακωτή και απλουστευτική που ταιριάζει στα μεγέθη, όχι όμως στις ποιότητες• στα θερμόμετρα και τις θερμοκρασίες, αλλά όχι στις προθέσεις. Αυτό το μηδενικό σημείο, αυτό το σημείο ίσης απόστασης μεταξύ του θετικού και του αρνητικού, έχουμε δείξει ότι δεν δηλώνει ούτε καν το σοβαρό. Στην πραγματικότητα η ειρωνεία δεν είναι neutrum -ουδέτερο- αλλά utrumque -αμφότερα. Δεν είναι "ουδέτερη" αλλά κυριολεκτικά κωμικο-τραγική. Είναι και το ένα και το άλλο μάλλον, παρά ούτε το ένα ούτε και το άλλο… Η ιδέα της τραγικής φάρσας ή της τραγωδίας-μπούφα δεν είναι μόνο μια ρομαντική ιδέα[4]. Όπως αυτό το υβρίδιο του Αισώπου για το οποίο μιλά ο Φαίδων[5] και στο οποίο ηδονή κι οδύνη εμφανίζονται ζευγαρωμένα, η ειρωνεία υπερβαίνει τη διάζευξη των κατηγοριών και καθιερώνει τη σχετικότητά τους. Εν πάση περιπτώσει υπάρχουν πολλοί τρόποι για να εννοήσουμε αυτή τη νίκη κατά της αρχής του αποκλειομένου τρίτου, ανάλογα με το εάν τα αντίθετα διαδέχονται το ένα τ' άλλο, ή αν εμφανίζονται ταυτόχρονα σε κραυγαλέα αντίθεση, ή αν απορροφώνται στο εκείθεν μιας συμφιλιωτικής σύνθεσης. Τέτοιες είναι οι τρεις περιπτώσεις της εναλλαγής, της αντίθεσης και της μη διαιρετότητας. Η πρώτη περίπτωση περιλαμβάνει επίσης την "αμφιθυμία", γιατί αυτή είναι χονδρικά που, με το όνομα "αστάθεια", περιγράφουν ο Montaigne,ο Charron και ο Pascal[6], όταν μας δείχνουν τον άνθρωπο να κυμαίνεται μεταξύ γέλιου και κλάματος, μετεωριζόμενος μεταξύ Απόλλωνα και Διονύσου. Ο Σιμμίας γελά, στον Φαίδωνα, με τα παραδοξολογήματα του Σωκράτη, κι εν τούτοις ο επικείμενος θάνατος του σοφού θα τον έκανε μάλλον να κλαίει! Όλοι οι μαθητές, και ιδιαίτερα ο Απολλόδωρος, άλλοτε κλαίγοντας και άλλοτε γελώντας ("τοτέ μεν γελώντες, ν' ειοτέ δε δακρύοντες") καταλήγουν να αισθανθούν αυτήν την ανήκουστη κράση, αυτόν τον παράξενο συγκερασμό (αήθης κράσις), που είναι σύμφωνα με το Συμπόσιο το κωμικο-τραγικό εκείθεν του γέλιου και των δακρύων. Πρόκειται για την ασταθή διάθεση, για την ιδιότροπη κι αλλόκοτη κυκλοθυμία που οι ρομαντικοί μουσικοί ονομάζουν Humoresque[7] και που βασιλεύει στα "Fantasiestucke" του Schumann ή στον δυϊσμό της δεύτερης "Μπαλάντας σε φα μείζονα-λα ελάσσονα" του Frederic Chopin. Ο Πιερρότος του "Καρναβαλιού" του Schumann βιώνει τη βίαιη αντίθεση του forte-piano. Με τη σειρά της, η αντίθεση του Πιερρότου και του Αρλεκίνου, του Ονειροπόλου Ευσέβιου και του περιπαθούς Φλορεστάν, δεν εκφράζει μήπως μία πόλωση καρναβαλιού; "Σ' όλες τις εποχές χαρά και θλίψη πάνε χέρι-χέρι", λέει η επιγραφή των Davidsbundertanze[8]. Η κυμαινόμενη συνείδηση δεν μπορεί ούτε κάπου να προσηλωθεί, ούτε να αποφασίσει. Είναι, όπως ο Gilles, θλιμμένη και σκωπτική, "Freu dvoll und Leidvoll"[9], χαρωπή και μελαγχολική, πολύ μεθυστική και πολύ παγερή, όμοια, σύμφωνα με τον Heine, με μια σαμπάνια παγωμένη όπου συνδυάζονται δύο κλίματα αντίθετα. Σήμερα, γράφει ο Schumann τη στιγμή που συνθέτει την "Humoresque", ήμουν μπρος στο πιάνο μου και γέλασα κι έκλαψα γοερά σαν τα παιδιά… κι ο Debussy μιλά σχεδόν με όμοια λόγια για τη σονάτα του για φλάουτο, άλτο και άρπα: "δεν ξέρω αν πρέπει κανείς να γελάσει ή να κλάψει ακούγοντάς την. Μήπως και τα δύο;" Στους Sarcasmes του Prokofief, οι δύο διαθέσεις εναλλάσσονται απότομα[10]. Εξ ου και οι τρελές ανακολουθίες κι αυτό το αλλόκοτο κωμικοτραγικό χιούμορ. Έτσι και ο Gogol χαμογελά πίσω από τα δάκρυά του, όπως ο ήλιος λάμπει ανάμεσα απ' τη βροχή. Η ευτράπελη ειρωνεία κλαίει πάνω στην ίδια τη χαρά της. Είναι, όπως το λέει ο Eichendorff, ιλαρότητα απελπισμένη. Αυτός ο κομφουζιονισμός της ειρωνείας δεν είναι η αποκλειστική ιδιαιτερότητα της Λουσίνδης, γιατί τον ξανασυναντούμε στον Franz Liszt, που αναμειγνύει τον μείζονα και ελάσσονα τρόπο μέσα στη δίνη της χρωματικής γραφής του, και έως και στο Fantasiol' humoresque:"ποιος θα μπορέσει να μου πει με ακρίβεια αν είμαι… χαρούμενος ή μελαγχολικός;"[11]. ΣτονPetchorine, τον "ήρωα του καιρού μας" του Lermontov, η μούσα του σοβαρού αστεϊσμού καταλήγει έτσι στην καθολική αδιαφορία. -Η αντίθεση είναι κατά κάποιο τρόπο το υπερβολικό "όριο" μιας εναλλαγής όπου τα διαδοχικά αντίθετα έχουν γίνει συγχρονικά. Ο ρομαντικός μανιχεϊσμός σπρώχνει το εκρηκτικό κοντράστο των αντιθέτων στον μέγιστο βαθμό της έντασης και της οξύτητας. Πειραματίζεται καρδιοχτυπώντας με την επικίνδυνη και φαιδρή αντιπαράθεση: επιστρέφει στο ομιχλώδες χάος που ο κλασικισμός είχε υπερβεί με την ευκρίνεια των ιδεών του. Η αντίθεση είναι μια ακινητοποιημένη αμφιθυμία μέσα στο ακραίο παράδοξο της συγχρονίας. Ο Μ. Schaerer συγκρίνει την ειρωνεία με το σκιόφως των εικόνων, με το παιχνίδι του σκότους και της φωτεινότητας[12], που είναι προϊόν αναστάτωσης αλλά και ευφυίας. Πέρα από την εναλλαγή που τραντάζει με σκληρότητα τα νεύρα και ταλαντεύει τις αισθήσεις από έκπληξη σε έκπληξη κι από απογοήτευση σ' απογοήτευση, η ειρωνεία της αντίθεσης αναμειγνύει ζάχαρη κι αλάτι, χαροποιεί και θλίβει ταυτοχρόνως. uno eodemque tempore• ή αν προτιμούμε αλλιώτικες εικόνες: το κρύο και το ζεστό δεν παρέχονται το ένα μετά το άλλο, όπως στο σκοτσέζικο ντους, ούτε συντίθενται στην απλή ιδιότητα του χλιαρού, αλλά δίνονται μαζί μέσα στην ασυμφιλίωτη και αθεράπευτη αντιπάθειά τους. Η αντιπαράθεση πένθους και γιορτής, δυστυχίας και χορευτικού ρυθμού[13] ή, όπως σ' ένα πίνακα του Bruegel, η σύγκρουση του Καρναβαλιού και της Τεσσαρακοστής[14], ιδού ένα από τα ευνοούμενα θέματα της ρομαντικής εντυπωσιοθηρίας, ιδού η "φανταστική συμφωνία" της αντίφασης, μέσα στην αθεράπευτα διάφωνη πολυφωνία της. Το απαίσιο προσωπείο του "ανθρώπου που γελά" έχει παγιώσει, για να το πούμε έτσι, την ειρωνεία στη μορφή του μισάνοιχτου στόματος, που δεν είναι διόλου γέλιο αμιγές αλλά μορφασμός στατικός και πικρότατος, μουσική διαφωνία που δεν βρίσκει τη λύση της. Η μουσική παίζει με τις ίδιες εκρηκτικές ύλες όπως το μυθιστόρημα: ο υπερβατικός μπουφόνος "μουγκρίζει ένα De profundis στο σκοπό του Traderi"[15]. Ο "μακάβριος χορός"[16] που αναπτύσσει αντιστικτικά τις πένθιμες νότες του Dies irae μαζί με τη διαβολική χαρά ενός "μεφιστο-βαλς", είναι με τον τρόπο του κατάφαση του αρνητικού και άρνηση του θετικού. Ο έρωτας κι ο θάνατος, η επιθαλάμιος ωδή κι ο πένθιμος ψαλμός[17], οι γαμήλιες και οι επικήδειες κωδωνοκρουσίες αναμειγνύονται σε μια μουσική που ξετρελαίνει. Αλλά εδώ, πέρα από την εναλλαγή του χιούμορ και της σοβαρότητας, οι Ρομαντικοί προσέβλεπαν σε μία μεταφυσική περιοχή όπου θα ίσχυε η coincidentia oppositorum [σύμπτωση των αντιθέτων]. Ας ονομάσουμε ακραίο αστεϊσμό (Burla)[18] αυτό το εκείθεν κάθε τομής και διάκρισης. Ήδη η διαλεκτική του Σωκράτη, προς το τέλος του Συμποσίου, μοιάζει να ξεπερνάει φανερά την αντίθεση τραγωδίας και κωμωδίας, δηλαδή τα μονόπλευρα σημεία οράσεως του Αγάθωνα και του Αριστοφάνη, σε μια σύνοψη ανώτερη που υποβαθμίζει όλες τις εμπειρικές διαζεύξεις[19]. Για τους Ρομαντικούς, το Απόλυτο, ως το a priori της αντίφασης πουέχει αυτοαναιρεθεί, προηγείται από τη διχοτόμηση του κωμικού και του τραγικού, όσο ο ανδρόγυνος άνθρωπος προηγείται από τη διάκριση των φύλων, και όσο η αθωότητα προηγείται από τον διαχωρισμό του καλού απ' το κακό. Μέσα στις ίδιες τους τις συγκινήσεις οι Ρομαντικοί έχουν ανεύρει αυτό το εκείθεν του δυστυχισμένου σχίσματος, κι έχουν υπερβεί σε κάποιο μέτρο την κατάρα της επιλογής: αναμειγνύουν τις κατηγορίες που ο κλασικός ορθολογισμός είχε διαφοροποιήσει. Μια ρομαντική συγκίνηση είναι από τη φύση της ορμητική, σύνθετη και δεσποτική. Είναι κάτι περισσότερο από τον εαυτό της. Η αγάπη, λόγου χάρη, είναι κοσμική και πανθεϊστική• η θρησκευτικότητα είναι ερωτική και αισθησιακή• η τέχνη είναι μια θρησκεία, και η ηθική μια τέχνη… Η χαρά, με τη σειρά της, κρίνει καλό να φανερώνεται περίφροντις, πικρή αλλά και περιπαθής. Από δω κι οι μεταφυσικές περιπλοκές που μέσα τους ο Solger τυλίγει την αμφισημία της ειρωνείας: αυτή είναι τραγωδία, επειδή εκμηδενίζει την ιδέα καθώς την ενσαρκώνει μέσα στο πεπερασμένο• και είναι, από την άλλη, ενθουσιασμός, επειδή καταφάσκει και αποκαλύπτει την ιδέα αναλώνοντας την περατότητά μας. Η ειρωνεία λοιπόν κείται πέραν του πεσσιμισμού και του οπτιμισμού, καθώς και πέραν της ηδονής και της οδύνης. Όπως και ο Heinrich Heine στο Λυρικό ιντερμέδιο, αυτή εκδηλώνει την απελπισία της με χιούμορ και χαριτολογεί με πίκρα πάνω στην ίδια της την αγωνία. "Είμαι ευτυχισμένη, αλλά είμαι θλιμμένη", λέει η Μελισσάνθη στην τέταρτη πράξη. Στην Πριγκήπισσα Μπραμπίλλα ο Hoffmann αντιπαραθέτειτο τραγικό πάθος του Αββά Κιάρι με το χιούμορ του γέρου σινιόρ Τσιαρλατάνο, συνδυάζοντας, με αλλά λόγια, την τραγωδία με τη φάρσα. Οι Ρομαντικοί, ο Schelling επί κεφαλής και επίσης ο Tieck στον Τσερμπινό του[20], αναζήτησαν με πάθος αυτό το εκείθεν του κωμικού και του τραγικού, αυτό το αδιαφοροποίητο χάος-"Απύθμενο", "Σοφία" ή "Απόλυτη ταυτότητα"-, που είναι κατά κάποιο τρόπο η μήτρα των ευκρινών διαφορών. Για τον Nietzsche όπως και για τον Schelling, ο Διόνυσος ενώνει εντός του την οδύνη και την ευθυμία: ταυτόχρονα θριαμβευτής κι απόβλητος, νικητής και ηττημένος, ο μεθυσμένος θεός πεθαίνει κι όμως αγαλλιά• ασθμαίνει αλλά και χορεύει. Γνωρίζουμε την προτίμηση των ρομαντικών για τον Σαίξπηρ, για τον Θερβάντες, για όλους εκείνους που κρατούν τη φαντασία μέσα στην αμφισημία του υψηλού και της κλοουνερί. - Τι τραγική ιλαρότητα! Εύθυμη και τραγική! ανιαρή και σύντομη. Με αλλάλόγια, ζεστός πάγος και θαυμαστό παράξενο χιόνι. Πώς θα βρούμε τη συμφωνία σ' αυτή τη διαφωνία[21]; Ο σαιξπηρικός ήρωας, "που είναι κεφάτος στη νεκρική πομπή και ισοζυγίζει τέρψη και πένθος", ενσάρκωσε αυτή την πρωταρχική ενότητα κωμικού και τραγικού. Οι Ρομαντικοί παρατηρούν ότι οι Έλληνες μετά τις τριλογίες τους ανέβαζαν ένα σατυρικό δράμα• κι ότι την ημέρα του θριάμβου οι ρωμαίοι στρατιώτες λάβαιναν την άδεια να σκώψουν τον θριαμβευτή. Σε κάθε περίπτωση η μοίρα του αρχαίου ήρωα δεν είναι να βιώνει την ευτυχία και τη δυστυχία ταυτοχρόνως: η αντιξοότητα διαδέχεται την ευτυχία, και η ευτυχία την αντιξοότητα. Η μουσική Burla βεβαιώνει, από την πλευρά της, όχι την εναλλαγή αλλά την πρωταρχική αδιαιρετότητα: σαρκασμός και φαντασίωση προκαλούν έναν τραγικό καγχασμό στο έργο 56 του Skriabin. Με έναν κόθορνο στο ένα πόδι και ένα άρβυλο στο άλλο, αντιφατική, μπαρόκ κι αλλόκοτη, η ειρωνεία τυλίγει με μουσική κι ομίχλη τα φωτεινά τοπία του λόγου. Ο ειρωνικός κομφουζιονισμός είναι ορατός και στο λογοπαίγνιο, σ' αυτόν "τον πρωτότοκο αδελφό της ομοιοκαταληξίας", όπως το αποκαλεί ο Jean-Paul. Η ειρωνεία παίζει με τις λέξεις, όπως οι πριγκήπισσες στο "Πουλί της φωτιάς"[22] παίζουν με τα χρυσά μήλα, παραμορφώνοντας το νόημά τους από ιδιοτροπία, ενώνοντας τα διακριτά και διαχωρίζοντας τα ταυτόσημα. Εκμεταλλεύεται δεξιοτεχνικά τις παρεξηγήσεις της παρωνυμίας και κρύβεται, για να χαλκέψει τους αστεϊσμούς της, στην πρόσφορη σκιά των ομωνυμιών. "To Witz, καθώς σκιρτά σε κάθε κόμμα, κάνει να εναλλάσσονται βολές, χτυπήματα και κρότοι"[23]. Το "Witz", δηλαδή η πνευματώδης ανταπάντηση και το αδιόρατο νεύμα, που ο Friedrich Schlegel ονομάζει "λογική χημεία", ο Novalis"πνευματικόν ηλεκτρισμό" κι ο Jean-Paul"ανάγραμμα της φύσης", είναι η δύναμη να ανακαλύπτεις μακρινές αναλογίες, να κάνεις αισθητές, χάρη στο παιχνίδι των συνηχήσεων και της ομοφωνίας, τις πιο απροσδόκητες συγγένειες[24]. Η πνευματώδης απόκριση είναι η ευλυγισία του πνεύματος και η ευκινησία της φαντασίας. Πηδώντας ανάλαφρα από μιαν ιδέα σε μιαν άλλη, και χωρίς να νοιάζεται για τις διαζεύξεις που ο κλασικισμός εφαρμόζει σ' αυτές τις κατηγορίες, η πνευματώδης απόκριση φέρνει σε επαφή ιδέες φίλες που για καιρό είχαν κρατηθεί μακριά η μια από την άλλη• ευνοεί τις μυστηριώδεις έλξεις, τις συμπάθειες και τις διεγερτικές σχέσεις. Ταχυδακτυλουργική και δόλια, η πνευματώδης απόκριση περνά κρυφίως από το μεταφορικό νόημα στην κυριολεξία και από το πνεύμα στο γράμμα• έχει ένα ταλέντο ιδιαίτερο στην αμφιβολογία και είναι σαν εκείνο το παραλήρημα της συνδυαστικής και τερατογόνου φαντασίας που διασκεδάζει, στο έργο του Hieronymus Bosch, να ζευγαρώνει καθετί με οτιδήποτε. Και δεν θα πιστέψουμε πως οι Ρομαντικοί είδαν στο λογοπαίγνιο μιαν απλή ταχυδακτυλουργία και μια σύμπτωση διασκεδαστική: οι επιστημονικές ανακαλύψεις αφήνουν να φανεί, σύμφωνα με τον Schlegel, την ίδια συνδυαστική που ενεργοποιείται αυθαίρετα στην πνευματώδη φράση. Ο Shakespeare, στον οποίο όλοι οι Ρομαντικοί θυσιάζουν, δεν περιφρονεί τους αστεϊσμούς, και γνωρίζουμε άλλωστε πως το ετυμολογικό σόφισμα, που ξεκινά από την παλιά παράδοση των Στωικών, του Φίλωνα και των Νεο-πλατωνικών (αφθονεί ήδη στον Κρατύλο), βρίσκει τους αποδέκτες του στο πρόσωπο του Schelling και των συγκαιρινών του Baader, Creuzer και Kanne[25]. γιατί η γλώσσα έχει γι' αυτούς δυνάμεις μαγικές. "Όλα εδώ κάτω είναι ένα αστείο" -θα πει ο Fantasio. Ο Goethe μεμφόταν όλην αυτή τη διάχυτη φιλολογία στην οποία προαισθανόταν με το σίγουρο ένστικτό του το ταχύτατα διαδιδόμενο "Witz", δηλαδή μιαν απεριόριστη αρχή αναμείξεων, μία ταχυδακτυλουργία, μίαν ευκινησία υπερβολική που ζευγαρώνει τα ανόμοια και καταργεί κάθε οριοθέτηση. Κατανοούμε την αποστροφή των φίλων του κλασικισμού γι' αυτήν την τραγελαφική ροπή. Η κλασική δημιουργική φαντασία, η απολλώνεια διάθεση δεν έχει πλέον δικαιώματα στο έργο της: δεν είναι αυτή λοιπόν που θα αστειευόταν πάνω στην καλλιτεχνική αντικειμενικότητα! Το λογοπαίγνιο, επειδή είναι κυριολεκτικά ένα "παιχνίδι", παρέχει στον δημιουργό τη μαγική κυριαρχία της γλώσσας. Ο μύθος και η ποίηση, καθώς ανακαλούν τα ίδια τα πλάσματα του ονείρου, είναι ίσως απ' αυτήν την άποψη μία πλατειά ρομαντικοποίηση του αστεϊσμού. Όπως στον Τσερμπινό του Tieck, το αμετάκλητο έχει νικηθεί• η μοίρα έχει γίνει απολύτως εύπλαστη και χειραγώγιμη, και ο ειρωνιστής διασκεδάζει με τις λέξεις, καθώς έχουν γίνει άθυρμά του. Αστειεύεται με τα ανάγωγα δημιουργήματά του. Η "λογική αλχημεία", ζυμώνοντας τις λέξεις της, συγχωνεύει τις αισθητές ποιότητες•"μαγικό παιχνίδι με τα χρώματα σε σφαίρες υψηλότερες", λέει ο Novalis γι' αυτήν την αλχημεία που αναζητά νοσταλγικά το πρωταρχικό αδιαίρετο των χρωμάτων και των ήχων. Πριν από τον Baudelaire και τον Rimbaud η ρομαντική ειρωνεία προαισθάνεται την εκλεκτική συγγένεια των ποιοτήτων• πετά από το ένα πεδίο στο άλλο και παίζει ταυτοχρόνως σε όλα τα κλαβιέ. Ο Jean-Paul που συμπλησιάζει τους ήχους και τα αρώματα[26], στάθηκε πολύ προσεκτικά απέναντι σ' αυτές τις σχέσεις συμπαθείας, όπως και ο Robert Schumann. Τα ίδια τα χρώματα χάνουν την υπόστασή τους, αυτό το αδιαφανές, το ιδιαίτερο, το απόλυτο κάτι τι που είχαν ακόμη στην κλασική Διδασκαλία περί χρωμάτων του Goethe. Εύτηκτα και διαφανή όπως οι ψυχές, τα χρώματα απαρνούνται μέσα στην άπειρή τους διάχυση την οριοθετημένη πολυχρωμία του πρίσματος. Στροβιλίζονται λαχανιάζοντας, γίνονται ατμός, ομίχλη και φαντασμαγορία ως τη στιγμή που οι ανάλαφρές τους αποχρώσεις διαλύονται στην αγκαλιά της νύχτας• κι όταν το φως της μέρας επιστρέφει, η χρωματική μαγεία διονυσιάζεται για να ανασυστήσει κάτω από τον ήλιο τα γοητευτικά παιχνίδια του ημίφωτος. Μεθά απ' αυτήν την καλειδοσκοπική εικονοποιία, απ' αυτήν την ανθοφορία της μορφής που είναι ταυτόχρονα θαυματουργία και ειδωλοποιΐα… Από δω και η αγάπη όλων αυτών των εραστών του χιούμορ για τη μουσική, που είναι ανάμεσα στις τέχνες η πιο διονυσιακή, νυχτερινή, κι η πιο πρόσφορη για τη συγχώνευση των ποιοτήτων: "κανένα χρώμα δεν είναι τόσο ρομαντικό όσο ένας τόνος". Εδώ βρίσκεται το μυστικό που η ορεινή μοναξιά της Ελβετίας απεκάλυψε στον Senancour[27], που μια ζεστή νύχτα του καλοκαιριού φανέρωσε στον Mendelsshon, μέσα στη σιωπή του απέραντου δάσους. "Οι ήχοι και τα αρώματα πλανιώνται στον βραδινό αέρα», κι όλες μας οι αισθήσεις εκτροχιάζονται, παρασυρμένες από τον χαυνωτικό ίλιγγο του χιούμορ. Όπως η μουσική, την ώρα που αναμειγνύει τις ποιότητες, ξαναδημιουργεί αυτό το άμορφο άπειρο του Αναξαγόρα που ο Νους έχει μεταλλάξει, έτσι και ο ρομαντικός έρωτας επιστρέφει στο χάος του πάθους. Πέρα από τη διάζευξη των φύλων, που είναι, για να το πούμε έτσι, το προπατορικό αμάρτημα της συνείδησης, γεννιέται το όνειρο μιας ερωτικής ενότητας όπου θα συγχωνεύονταν ο Ερμής κι η Αφροδίτη, το άρρεν και το θήλυ. Αυτή η ενότητα -ο ανδρόγυνος του Συμποσίου- εκφράζεται για τους Ρομαντικούς με το μύθο της αμαζόνας Πενθεσίλειας[28]. Ο Schlegel, σ' όλη την έκταση της Λουσίνδης, ακολουθεί τη χίμαιρα μιας "ελεύθερης ένωσης" που θα ήταν, όπως η πνευματώδης φράση, σύνθεση των αντιφατικών στοιχείων. Ο Έρωτας, από την άλλη, προέρχεται ταυτόχρονα από το σώμα κι από την ψυχή• καθώς είναι τόσο πνευματικός όσο και αισθησιακός, ξανασυμφιλιώνει αυτό που ο καρτεσιανός δυϊσμός είχε αναδιπλασιάσει• χωνεύει μέσα στις νυκτερινές του μελωδίες και την τελευταία σαφή και ευκρινή ιδέα. Ο Friedrich Schlegel, όπως στη Γαλλία ο Fourier κι ο Enfantin, αναγγέλλει την "αποκατάσταση της σάρκας" και προχωρά ανέτως σε μετατονισμούς: από την ιδέα στην ύλη, από το πνεύμα στη φύση, από το νοητό στο αισθητό. Έτσι εξηγούνται αναμφίβολα η μυστικοπαθής ιδέα περί γυναίκας στον Novalis και η ανθοφορία μεταξύ ψυχής και σώματος εκείνων των ενδιαμέσων δυνάμεων που ονομάζονται "Gemuth"[29], φαντασία, ιδιοτροπία[30]… Έτσι λοιπόν η ειρωνεία που πίστευε, παίζοντας το παιχνίδι του συνομιλητή, ότι εξαρθρώνει τους αδιαφανείς συμβιβασμούς του υποκριτή, έρχεται με τη σειρά της να αναμείξει τα ασύμβατα: καθώς είναι κοινωνική και ατομική, κωμική και τραγική, καθώς προβάλλει τη μια πάνω στην άλλη ετερογενείς λέξεις και ιδιότητες, όντας ταυτόχρονα αρσενική και θηλυκή, η ειρωνεία πραγματοποιεί στ' αλήθεια τη "σύμπτωση των αντιθέτων". Όπως η ρομαντική μουσική συγχωνεύει το Νοκτούρνο, τη Μπαλλάντα, την Impromptu[31], το Πρελούδιο και το Scherzo μέσα στο χάος της Φαντασίας[32], έτσι η ρομαντική τέχνη συγχωνεύει όλα τα είδη -δράμα, μυθιστόρημα, εποποιία, λυρική ποίηση (επειδή κάθε είδος είναι όλα τα είδη)- και διαχέεται με τη σειρά της στη θρησκεία και στη φιλοσοφία. Τελικός σκοπός της είναι το "λογικό κάλλος" όπου συνδυάζονται ανάκατα η σκέψη και η δράση, η ελευθερία και η αναγκαιότητα, η συνείδηση και το ασυνείδητο. Μέσα στην περιοχή του Goethe,ο Robert Schumann ξαμολά τις πολύχρωμες φιγούρες της μασκαράτας του: τον κυνικό Αρλεκίνο, τον ωχρό σαν τη σελήνη Πιερρότο, τον Ευσέβιο, τον Φλορεστάν, τον Πανταλόνε, την Κολομπίνα και τα Γράμματα που χορεύουν κι απ' την καλή κι απ' την ανάποδη. Ύστερα ο Chopin με τα μελαγχολικά αρπίσματά του, ανάμεσα στην Εστρέλλα και την Κιαρίνα. Κι ο Paganini, τέλος, που είναι ο δαίμονας της δεξιοτεχνίας, του ανέμελου χιούμορ, με άλλα λόγια, που εκτινάσσεται από το ένα άκρο στ' άλλο. Το διάστημα δεκάτης στον Scarlatti, τον Cimarosa, τον Mendelssohn, τον Liszt είναι κάτι σαν σύμβολο αυτής της ανέμελης χάρης. Στην πραγματικότητα "όλα είναι υπέροχα και ταιριάζουν στην Αποκριά"! Ιδού όμως, σχεδόν στο τέλος της γιορτής, μια περιπαθής Ομολογία[33]. που είναι σαν ένα λεπτό σοβαρότητας στη μέση της μασκαράτας, ένα αληθινό βλέμμα που έλαμψε πίσω από μία μάσκα. Άλλωστε, το καρναβάλι δεν είναι μήπως η μεταμφίεση, ο μετατονισμός που επιτρέπει στους ανθρώπους, με τους χορούς και τις μάσκες μιας βραδιάς, να διαφύγουν απ' την καθημερινότητα κάτω από χίλια ανόμοια προσωπεία; Εδώ το ίδιο γίνεται ένα άλλο, δημιουργώντας παρανοήσεις και περιπλοκές. Οτιδήποτε γίνεται οτιδήποτε, οι πιο προπετείς και ξέφρενες μεταβολές είναι επιτρεπτές όσο διαρκεί αυτή η παρένθεση τρέλας μέσα στη σοβαρότητα, που καλούμε Καρναβάλι… "Να φαίνεσαι σαν ένας άλλος" -να η πηγή της πιο μεγάλης μέθης. Το καρναβάλι είναι το Capriccio, με το διπλό νόημα του Hoffmann και του Mendelssohn. Είναι μια παραχώρηση του Απόλλωνα στο Διόνυσο, και του λόγου στη νυχτερινή γιορτή της μέθης. Έτσι, τίποτε δεν είναι απλό στο χιούμορ. Ο Hoffding το αποκαλεί ένα "αίσθημα συνόλου"[34], και ο James Sully ένα "αίσθημα μεικτό". Λέγαμε πως αυτό είναι μια "σύγκραση", ένα σύμπλεγμα εξατομικευμένο σε μια σύμπλεξη, και η πολυμορφία του εμφανίζεται ήδη στο δεσμό που ενώνει τις δύο ιδέες της ψυχικής διάθεσης και της ιδιοσυγκρασίας[35]. Τακτοποιημένη τάξη και ομοιότητα των ανόμοιων, η ειρωνεία εμφανίζεται άλλοτε πεζή κι άλλοτε μυστικοπαθής. Ο Amiel λέει γι' αυτήν χωρίς να διστάσει πως παίζει το ρόλο του σωσία και ο Georges Palante προσθέτει: "η μούσα των αντιθέσεων είναι η αληθινή μουσηγέτης της ειρωνείας"[36]. Και τούτο όχι τόσο, όπως ο Schopenhauer το βεβαιώνει για το κωμικό, επειδή αυτή προϋποθέτει την ασυμβατότητα της εποπτείας και της αφηρημένης έννοιας, αλλά επειδή είναι η ίδια ετεροφυής, επειδή μετεωρίζεται, όπως ο κένταυρος, ανάμεσα σε δύο μορφές ύπαρξης. Όπως ο Pascal είχε αντιπαραθέσει το σκότος του μυστηρίου στην καρτεσιανή προφάνεια, έτσι και η ρομαντική χημεία, επιστήμη των εκλεκτικών συγγενειών, αντιπαραθέτει στις ευκρινείς ιδέες τη θεία σύγχυση. Οι ακριβόλογες κεφαλές, λέει ο Novalis[37], είναι κεφαλές άπληστες και μικρόνοες. Τώρα η γόνιμη και δημιουργική τάξη της ζωής θα καλλιεργηθεί μέσα στη σύγχυση. Οι αντινομίες καταποντίζονται, στον Solger, μέσα στο ναυάγιο των αντιθέτων, όπως το υποκείμενο και το αντικείμενο αφανίζονται, στον Schelling, μέσα στα αβυσσαλέα βάθη της ενόρασης, κι όπως οι ορθολογικές διαζεύξεις συγχωνεύονται στον Tiouttchev στον εν και παν της αβυθομέτρητης ταυτότητας. Ασυνείδητο, κατέβα μέσα μας μέσα από αντανακλάσεις• ανακάτεψε τα χαρτιά, τα λεξικά, τα φύλλα… Το όμοιο είναι το αντίθετο![38] ΙΛΙΓΓΟΣ ΚΑΙ ΑΝΙΑ […] Ενώ η μισάνθρωπη ειρωνεία διατηρεί απέναντι στους άλλους στάση πολεμική, το χιούμορ συμπάσχει με το αντικείμενο του αστεϊσμού• είναι κρυφά συνένοχος του γελοίου, αισθάνεται συνεργός του. Καλύτερα από τους γερμανούς Ρομαντικούς, τους τόσο σοβαροφανείς, τευτονικούς, σχολαστικούς, επαρχιώτες αστούς μέχρι στα σεληνόφωτά τους, ενσάρκωσε το τρυφερό χιούμορ της ειρωνείας ο Heine. To χιούμορ είναι μια ειρωνεία ανοιχτή: γιατί αν η κλειστή ειρωνεία δεν θέλει να διδάξει και να εξασκήσει, η ανοιχτή ειρωνεία είναι εν τέλει μία αρχή συνεννόησης και πνευματικής αλληλεγγύης. Η κλειστή ειρωνεία, όπως θα έλεγε ο Jean-Paul, είναι το νέφος ακριβών που με μικρόχαρη εκδικητικότητα κατατρώει τα άνθη και λεηλατείτην αφελή ευπιστία• δεν έχει ακόμη υπερβεί τον πεσσιμισμό της σάτιρας. Η χιουμοριστική ειρωνεία είναι πάντα σε κάποιο βαθμό ταπεινή. Απαλλαγμένη από στυφότητα, ειρηνεύει, με τη συμφιλιωτική της μεσολάβηση, τις ωμές αντιθέσεις του σαρκασμού. Το χιούμορ, λέει ο Cohen[39], αποπέμπει τον πεσσιμισμό της εκδικητικής σάτιρας που δείχνει τη γροθιά της στην αρετή. Κατά βάθος, το χιούμορ έχει μιαν αδυναμία σ' αυτό που εμπαίζει -κι όμως εμπαίζει, επειδή ακριβώς έχει διασχίσει την κακόβουλη αντίθεση: η αγαθότητά του δεν είναι η απλοϊκή τρυφερότητα μιας πρωτογενούς αφέλειας, αλλά μια κλίση που ωρίμασε από τους καγχασμούς του κυνισμού. "Στο τέλος εμφανίζεται αυτό που υπήρχε στην αρχή"[40]: το χιούμορ επιστρέφει, όπως ο Pascal, στην αφέλεια• αλλά σε μια σοφή αφέλεια που διαφέρει τόσο από την πρωτόγονη αθωότητα όσο η σύνθεση, στον Hegel, διαφέρει από τη θέση, ή το υποκείμενο-αντικείμενο, στον Schelling, απέχει από την εναρκτήρια δυνατότητα. Υπάρχει λοιπόν στη χιουμοριστική ειρωνεία μια λεπτότητα παρά πάνω απ' ότι στην επικριτική ειρωνεία, γι' αυτό ο Schopenhauer την ονομάζει το "διπλό κοντραπούντο της ειρωνείας"[41]. Ας την ονομάσουμε πιο απλά ειρωνεία στη δεύτερη δύναμη, όπου η "αλληγορική" σχέση εμφανίζεται διπλά έμμεση και είναι ένας ανώτατος αναστοχασμός της συνείδησης. Αν η απλή ειρωνεία κρύβει μιαν απλή αλήθεια υπό τη διάφανη επίφαση της σοβαρότητας, η χιουμοριστική ειρωνεία, αντίθετα, υποδηλώνει υπαινικτικά την αψηλάφητη σοβαρότητα της επίφασης: η ειρωνεία αστειεύεται, όμως μέσα στο παιχνίδι της διαβάζουμε την αλήθεια σαν σε ανοιχτό βιβλίο• κι ο χιουμορίστας παίζει, μόνο που η σοβαρότητά του είναι απείρως απόμακρη• και πρέπει να αποφύγουμε να ταυτίσουμε αυτή την εσωτερική σοβαρότητα με την απλή, υποτυπώδη κι αφελή σοβαρότητα της ασυνειδησίας. Η χιουμοριστική ειρωνεία, εκπληρώνοντας έτσι το θετικό μήνυμα της ειρωνείας, δεν αφήνεται να παραπλανάται από τη σοβαρότητα πρώτου βαθμού, κι αυτό για να μπορεί να πάει πέρα κι από τη σοβαρότητα δεύτερου βαθμού. Αν, για παράδειγμα, η μουσική σύνθεση Bonne chanson παραμένει επιπόλαιη παρά τα επιβλητικά φτερουγίσματα της ευτυχίας που εκφράζει, oι Fetes galantes [Φιλόκαλες, ερωτικές γιορτές], με τη σειρά τους, είναι αποφασιστικά σοβαρές παρά τα γεύματα στη χλόη και τα σκιρτήματα. Η ερμηνεία του χιούμορ έχει λοιπόν τρεις βαθμίδες που πρέπει να ανεβούμε: πρέπει να καταλάβουμε τη φάρσα που ενυπάρχει στη σοβαρή υπόκριση, ύστερα τη βαθιά σοβαρότητα που βρίσκεται μέσα σ' αυτή την κωμωδία, και τέλος την αβυθομέτρητη σοβαρότητα που βρίσκεται στο βάθος ακριβώς αυτής της σοβαρότητας. Ο είρωνας που δεν διαθέτει χιούμορ αρχίζει πολύ σοβαρά, έπειτα σκάει στα γέλια και χαλάει ό,τι έφτιαξε: μια άμεση ανάγνωση αρκεί λοιπόν για να διευκρινίσουμε, εξ αντιθέτου, την αλήθεια του. Ο χιουμορίστας είρωνας, απ' την πλευρά του, υποκρίνεται πως μας εξαπατά, γιατί υποκρίνεται πως υποκρίνεται και ειρωνεύεται την ειρωνεία. Έτσι, οι πονηροί που θεωρούν πως έχουν εξαπατηθεί είναι ακριβώς αυτοί που απατώνται περισσότερο, όχι γιατί αυτό συμβαίνει, αλλά γιατί το πιστεύουν. Ας συμπεράνουμε ότι η χιουμοριστική γλώσσα, από μία άποψη, δεν σημαίνει άλλο από αυτό που λέει: το "κυριολεκτικό νόημα", στο βάθος, είναι πιο αληθές από την αλληγορία που σοφά αναδιπλασιάζει το νόημά της, και γίνεται φανερό εδώ ότι το γράμμα συμπίπτει με το πνεύμα. Μπορούμε να παραπλανηθούμε όχι μόνο από υπερβολική εμπιστοσύνη αλλά, επίσης, από πολύ μεγάλη δυσπιστία. Στην πραγματικότητα, ο χιουμορίστας απευθύνεται σ' εκείνη τη λεπταίσθητη ευπιστία που γνωρίζει να είναι σκεπτικιστική όταν χρειάζεται: αυτός παίζει με την επίφαση της επίφασης κι η τελευταία του λέξη δεν σκοπεύει ποτέ να μυκτηρίσει. Το χιούμορ της ειρωνείας ανευρίσκει λοιπόν αυτή τη σκόπευση, αυτή τη σοβαρή προσήλωση, αυτή τη βούληση των αξιών, τέλος, που ο Hegel το κατηγορούσε ότι περιφρονούσε. Η ειρωνεία εκφράζει, για τον Bergson, αυτό που πρέπει να ισχύει, υποκρινόμενη ότι το παίρνει για πραγματικότητα, ενώ το χιούμορ περιγράφει την πραγματικότητα, προσποιούμενο ότι την παίρνει για το ιδεώδες• εξ ου κι η αδιατάρακτη προσήλωση του χιούμορ στη λεπτομέρεια, που αντιτίθεται στην ευγλωττία της ειρωνείας. Η μπερκσονική ειρωνεία, στη γαλλική γλώσσα, μοιάζει συνεπώς ακόμη πιο χιουμοριστική από το χιούμορ, γιατί είναι ακόμη πιο θετικά σοβαρή. Καθώς δεν της αρκεί να μην καταστρέφει, δείχνει με το δάχτυλο αυτό που θα 'πρεπε να ισχύει. Το χιούμορ υπερβαίνει τόσο τη στατική ισορροπία της σοβαρότητας όσο και τον νοηματικό αναδιπλασιασμό της αρνητικής ειρωνείας. Σε μια μελέτη πολύ διεισδυτική, η Violette Morin αντιπαραβάλλει το λογικό δογματισμό της ειρωνείας, που είναι πάντα αγκιστρωμένη σε σταθερά σημεία αναφοράς, και τη "γενικευμένη σχετικότητα" του χιούμορ, που αποκλείει κάθε προνομιακό σημείο οράσεως. Και παρατηρεί, κάνοντας μιαν υπαινικτική αναφορά σ' ένα γραφτό του Μ. R. Queneau, ότιοι "τόποι" του χιούμορ είναι συχνά τόποι περάσματος, ή τόποι εν κινήσει, μέσα μεταφοράς• το χιούμορ, που κάνει τα πάντα να κινούνται, δεν γνωρίζει λοιπόν ούτε εδραία εγκατάσταση ούτε τοποθέτηση οριστική. Σίγουρα δεν θα προδίδαμε τη σκέψη της V. Morin, αν λέγαμε πως η ειρωνεία είναι για το χιούμορ ό,τι η σταθερή θέση σε σχέση με την ασταθή κατάσταση. Πρέπει μήπως να πούμε ωστόσο ότι το χιούμορ είναι μηδενιστικό; Δεν το νομίζουμε. Αναμφίβολα η απλοϊκή ή εξ αντιθέτου ειρωνεία είναι υφασμένη μ' άσπρη κλωστή, και αποκωδικοποιείται αυτομάτως, όπως κάθε αντιθετική κατασκευή: αν οι πρώτοι γίνουν έσχατοι κι oι έσχατοι πρώτοι, αν όλος ο Βοράς γίνει όλος ο Νότος και τανάπαλιν, τίποτε εν τέλει δεν αλλάζει• αν οι κύριοι γίνουν σκλάβοι και οι σκλάβοι γίνουν κύριοι, αλλάζουμε απλώς κυρίους και σκλάβους και η δικαιοσύνη μάλλον ανατρέπεται, παρά θεραπεύεται. Μια τάξη πραγμάτων "από την ανάποδη όψη της" είναι μια τάξη που έχει μια νέα "καλή όψη", αυτό είναι όλο, και δεν είναι επαναστατική παρά μόνον κατ' επίφαση. Συμβαίνει συχνά να περιορίζονται σ' αυτό το είδος ανατροπής ή διαμετρικής αντιστροφής τα παράδοξα της δογματικής μεταξίωσης: ένας κόσμος που γίνεται άνω-κάτω, μια ιστορία που κινείται κόντρα στο ρεύμα ή στο χρόνο, μια ζωή που είναι θάνατος και ένας θάνατος που είναι ζωή, το υπέρ και το κατά, η φύση και το παρά φύσιν, η καλή όψη κι η ανάποδη αλλάζουν έτσι απλώς τους ρόλους τους. Αυτές οι συμμ Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
MSC Δημοσιεύτηκε 4 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 4 Μαΐου 2007 Αγαπώ τον υπερρεαλισμό,κυρίως γιατί είναι παράγωγο του ρεαλισμού. Και διατρανώνεται η σκέψη του ποτέ στο σήμερα. Αφήνει τον αέρα του χτες,στη σκέψη της ψυχής,και θαυμάζει τη θέα της αποστολής. Ξενυχτά στην αλήθεια της μάχης..... Της στημένης μάχης,που νικητή έχει τουλάχιστον το κενό. Η επίρρωση της λαμπερής πανοπλίας του γνωστού μύθου,που θα'θελε να πιστέψει η ματαιότητα, και να διαγράψει ό,τι λέει όχι,συνθλίβει το πυρ.Αλλά το όχι δεν εξοστρακίζεται, κι οι σφαίρες δεν το πιάνουν. Το ''μην'',συλλογάται απρόθυμα,κι απρόθυμα επιστρέφει...... μα έχει επιβλητική παρουσία! Ρίχνει παντού τη σκιά του! Κι ακούγεται,γιατί υπομένει το ρεαλισμό._ All rights reserved. Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
agomahodas Δημοσιεύτηκε 4 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 4 Μαΐου 2007 αυτό που θέλω , το θέλεις πιο πολύ μα όσο κι αν δίνω θα βγαίνω κερδισμένος απέκτησα και κόπυράιτ!!!! Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Sofoula-Sofaki Δημοσιεύτηκε 12 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 12 Μαΐου 2007 Παντα στα ταξίδια. Ταξίδια που μπαίνεις και βγαίνεις, βαθιά κρυμμένα στο τούνελ μιας ασήμαντης φευγαλέας σκέψης. Και να που σου αποκαλύπτεται το χτες, σαν αυτά τα παιχνίδια που είχαμε παλιά, αυτά τα βιβλιαράκια με τα σχέδια, που έπρεπε να τα ξεφυλλίσεις με περισσή γρηγοράδα, για να ξεχωρίσει η κίνηση που κρύβουν οι αργές και σχεδόν ολόιδιες κατά τ'αλλα εικόνες κάθε ξεχωριστής σελίδας. Και παίρνεις τη ζωή σου, από το τέλος στην αρχή. Και πηγαίνεις κόντρα στο ρεύμα του ποταμού, διασχίζοντας το ρεύμα ενός κάποιου μακρινού παρελθόντος, σχεδόν από το παρόν. Και αναρρωτιέσαι..τί τελικά αλλάζει? Μήπως κάτι ανεπαίσθητα συμβαίνει? Κάτι τόσο μικρό, που ακόμα και οι ολόιδιες επαναλβανόμενες κινήσεις της κάθε σελίδας της μέρας σου, όσο απαράλλαχτες και αν είναι, φανερώνουν αργά, στο χρόνο, μια κρυφή ζωή, μια αλλιώτικη δυναμική, που αφήνουν, μέσα από τον διαφορετικό τρόπο των καθημερινών κινήσεων, στον νέο σου εαυτό, να αναδυθεί? Ακόμα μια πλάνη, ένα καλά κρυμμένο πρόσχημα._ Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
gret Δημοσιεύτηκε 13 Μαΐου 2007 Author Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 13 Μαΐου 2007 γιατι να νιωθω παντα προσκολημμενος στο παρελθον μου?γιατι δεν μπορω να ξεφυγω απαυτο?ακομα κι οταν ολοι που γνωριζω πινουν για να ξεχασουν , εγω γιατι πρεπει παντα να θυμαμαι?και το χειροτερο ολων:γιατι παντα πρεπει να θυμαμαι με νοσταλγια?γιατι παντα με πιανει μελαγχολια για το παρελθον ακομα κι αν αυτο δε μου εκανε κανενα μα κανενα καλο?γιατι?υπαρχουν κι αλλοι τετοιοι ανθρωποι η μονο σε μενα συμβαινει?γιατι αγαπαω τα λαθη μου ενω θαπρεπε να τα μισω? γιατι νιωθω οτι μια μερα θα στηριξω ολη μου την υπαρξη σε ενα τεραστιο λαθος? γιατι νιωθω οτι ηδη το εχω κανει? Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
ania Δημοσιεύτηκε 13 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 13 Μαΐου 2007 είναι ωραίο να αγαπάς τα λάθη σου... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
gret Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 Author Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 τι λειπει απτη ζωη μας?πραγματικα , οποτε τυχει και μπω στο σαιτ , μερα η νυχτα και ειδικα νυχτα συνειδητοποιω οτι υπαρχουν τοσοι ανθρωποι που τους ταλανιζει η σκεψη τους.ο εαυτος τους.ενα σωρο θεματα ... τι ειναι αυτο που μας λειπει?τι ειναι αυτο που αφηνει ημιτελεις?που χαλαει την εικονα μας?γιατι οποτε καταληξω σε ενα συμπερασμα και προσπαθω να καλυψω το κενο μετα συνειδητοποιω οτι τελικα κατι αλλο ηταν που ελειπε? τι λειπει τελικα?και δεδομενης της αναγκης για εκφραση , μηπως τελικα λειπει η επικοινωνια?η αγαπη -για να γινω λιγο πιο ρομαντικος? και αν ναι που ειναι ?που κρυβεται?πως θα τη βρουμε? κι αν τη δουμε , πως θα τη γνωρισουμε? κι αν τη δουμε η συνηθεια του εαυτου μας θα μας αφησει να παρασυρθουμε στη μαγεια της? κι αν τη δουμε θα μας δει κι εκεινη? ....................... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Sofoula-Sofaki Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 Για να δούμε....μετά από ένα άγρια όμορφο τηλεφώνημα, παλιό όμως και ξεπερασμένο από καιρό, ύστερα από μια εντελώς δυσνόητη νύχτα, μετά από τα πρώτα επεισοδιακά γενέθλια της ουσιαστικής ενηλικίωσης...κάθομαι εδώ, ύστερα από μια βροχερή μέρα με μπόλικες σταγόνες στους φακούς των γυαλιών μου, με το λαπτοπ αγκαλιά, παρέα με το no budget story υπό τη συνοδεία των ακόρντων του ακορντεόν...και με δώρα τραγούδια. Οχι και άσχημα. Η ζωή πάντα βρίσκει έναν τρόπο. Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
gret Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 Author Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 γιατι υπαρχουν εκεινες οι στιγμες που νιωθουμε οτι κανεις δεν μπορει να μας καταλαβει , να μας συμπονεσει...να μας βοηθησει να σηκωσουμε μαζι το αβασταχτο βαρος του ειναι μας... ειναι αραγε οντως ετσι η απλα εμεις το βλεπουμε αυτο , παρασυρομενοι απο την ορμη της απελπισιας , της απαισιοδοξιας μας?μακαρι να ειναι ολα μια υπερβολη του εαυτου μας.μακαρι...μακαρι οσο κι αν δε θελουμε να το αποδεχτουμε να υπαρχουν τελικα γυρω μας ανθρωποι που η ιστορια μας τους αγγιζει , τους συγκινει.διχως να εχουν συμφεροντα , διχως να αποσκοπουν καπου.μακαρι να ειναι ετσι.αλλιως ... αλλιως ολα ειναι πιο δυσκολα.η πιο θλιβερη διαπιστωση ειναι να συνειδητποιησει κανεις οτι ειναι μονος.μακαρι να ειναι απλα μια ιδεα μας , ενας ανουσιος φοβος... μηνκανεις αλλο ονειρα και παψε να ελπιζεις πως κλαινε κι αλλονων καρδιες την ωρα που δακρυζεις... μακρι να ειναι ψεμματα . . . Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Χαρά Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 28 Μαΐου 2007 «Έχεις το πινέλο και τα χρώματά σου, ζωγράφισε τον παράδεισο και μπες μέσα» Πόση αλήθεια, μα συνάμα και μαγεία μπορεί να κρύβει μια φράση...με απλές κουβέντες, χωρίς βαρύγδουπες και βαρυσήμαντες λέξεις... Ο κάθε άνθρωπος έχει τη δική του παλέτα χρωμάτων...και με αυτή «ζωγραφίζει» το δικό του πίνακα, στον οποίο επιλέγει να ζει. Άλλοι έχουν στη διάθεσή τους πλειάδα χρωμάτων, φωτεινά, λαμπερά, πλούσια και συνθέτουν ένα εντυπωσιακό έργο...δύσκολο το να το αποδοκιμάσει κανείς... Ωστόσο, υπάρχουν και κάποιοι, οι οποίοι διαθέτουν τόσα λίγα χρώματα, σχεδόν μόνο τα βασικά, και πασχίζουν με αυτά και μόνον αυτά να συνθέσουν έναν ολόκληρο κόσμο... Πόσο δύσκολο φαντάζει...Άραγε, είναι και ακατόρθωτο; Κι όμως, το δυσχερές είναι να κατορθώσεις να βρεις τη δυνατότητα να κάνεις τους συνδυασμούς των χρωμάτων και μάλιστα, τους πετυχημένους συνδυασμούς, ώστε να αποδώσεις αυτό που θέλεις... Δεν υστερείς, όταν έχεις λίγα, από αυτούς που έχουν τα πολλά... Απλώς, κάποιοι τα έχουν έτοιμα...και κάποιοι πρέπει να τα δημιουργήσουν μόνοι τους... Ο καθένας μας σέρνει στην πλάτη του το δικό του σταυρό... Και ο καθένας θεωρεί πως ο δικός του είναι ο βαρύτερος...Μόνο, όμως, αν μπεις στον κόπο να ξελαφρώσεις κάποιον από το φορτίο του, θα καταλάβεις και το βάρος του... Αλλά ποιος διατίθεται πραγματικά να το κάνει;;; Ο καθένας κλείνεται και κρύβεται στον εαυτό του, στις σκέψεις του, στους προβληματισμούς του....και αντιμετωπίζει καχύποπτα και επιφυλακτικά -αν όχι, εχθρικά- όποιον προσπαθεί να ανοίξει την πόρτα της ψυχής του. Γιατί άραγε; Φοβάται....Τι; Τον άλλον; Ή μήπως τον ίδιο του τον εαυτό; Μήπως δεν αρέσει; Τι σημασία έχουν άραγε όλες αυτές οι φοβίες και οι ανασφάλειες... Από την πρώτη στιγμή που θα συναντήσεις έναν άνθρωπο, αν θέλεις, μπορείς να μάθεις, αν αξίζει να τον εμπιστευθείς... Δε χρειάζονται ιδιαίτερες ικανότητες ή συνθήκες... Μόνο να παραμερίσεις το φόβο και να επιτρέψεις στη λογική και το συναίσθημα, να σε αφήσουν να σκεφτείς. Ο άνθρωπος δημιουργήθηκε, για να αποτελεί μέρος ενός συνόλου, μιας ομάδας, μιας κοινωνίας... Κι εμείς ολοένα και απομονωνόμαστε, αποξενωνόμαστε, φοβόμαστε...Και το αστείο είναι πως δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι που εκφράζουν τους ίδιους προβληματισμούς! Ποιος, όμως, ανοίγει την ψυχή του; Κι όμως...είναι τόση η χαρά, όταν μοιράζεσαι τις σκέψεις σου... Σαν να κουβαλάς ένα βαρύ φορτίο σε μια ανηφόρα για χρόνια και ξαφνικά, έρχεται κάποιος να σε βοηθήσει να την ανεβείτε μαζί. Πόση σοφία κρύβουν οι φράσεις «διπλή η χαρά, όταν τη μοιράζεσαι...μισή η λύπη...». Μόνο, αν έχεις βιώσει ανάλογα συναισθήματα και ανάλογες καταστάσεις, μπορείς να το αντιληφθείς... Κι αν όχι...μήπως δεν έφταιγαν οι άλλοι, αλλά έχεις κι εσύ ένα μικρό μερίδιο ευθύνης; Είναι στη φύση του ανθρώπου το ανικανοποίητο. Γι’ αυτό, άλλωστε ο άνθρωπος προόδευσε και προοδεύει...Γιατί δε συμβιβάστηκε! Μήπως, όμως, υπάρχουν κάποια όρια στην έλλειψη ικανοποίησης....και κάποια στιγμή είναι αναγκαίοι και κάποιοι μικροί συμβιβασμοί; Ποιος αντέχει να υπάρχει και να ζει σε έναν φρενήρη ρυθμό καθημερινότητας; Χωρίς κάποια ανάπαυλα από το κυνήγι του καλύτερου και του τέλειου, του άριστου; Όπως κι αν το ορίζει αυτό... Είναι ωραίο να προβληματίζεσαι και να φιλοσοφείς... Όμως, δεν ξέρω, αν αξίζει να αφήνεις τα χρόνια να περνούν, κάνοντας μόνο αυτό....Κανείς δεν είναι αιώνιος, μην περιμένεις το αύριο, για να κάνεις ό,τι ονειρεύεσαι, ό,τι πιστεύεις πως σου αξίζει. Ζήσε το τώρα πριν να είναι αργά. Ίσως, το να μην έκανες αυτά που ήθελες, γιατί άφησες το χρόνο να κυλήσει, να προκαλεί μεγαλύτερο πόνο και μεγαλύτερη απογοήτευση από το ότι δεν τα έκανες... Μη θεωρείς τίποτα δεδομένο, γιατί δεν είναι... Τίποτα απολύτως....και μόνο, όταν το χάσεις το διαπιστώνεις... Μόνο τότε...Όταν νιώθεις τα σωθικά σου να διαλύονται και ο πόνος να παγώνει την καρδιά σου... Όσοι έχουν βιώσει ένα συναίσθημα σαν κι αυτό, δεν το ξεχνούν ποτέ... Ας αδράξουμε τις ευκαιρίες, σαν να είναι οι τελευταίες...ας ζήσουμε τις μέρες σαν να είναι οι τελευταίες.... Είναι άδικο, εγωιστικό και προσβλητικό να ζούμε με ηττοπάθεια... Για αυτούς που ξέρουν πως οι μέρες, οι ώρες, τα λεπτά τους σε αυτόν τον κόσμο είναι μετρημένα....και δε μπορούν να κάνουν τίποτα, για να το αλλάξουν. Ο χρόνος περνά, μας προσπερνά και δε μπορούμε να κάνουμε τίποτα, για να τον σταματήσουμε...μπορούμε, όμως, να κάνουμε τόσα πολλά, για να τον ζήσουμε.... Κι αν δε μπορούμε μόνοι, ποια η ντροπή να ζητήσουμε μια βοήθεια; Όταν πέφτεις κάτω, οφείλεις να προσπαθήσεις να ξανασηκωθείς...κι αν δε μπορείς μόνος, ποιο το κακό να ζητήσεις από κάποιον συνοδοιπόρο το χέρι του, για να πάρεις δύναμη, να στηριχθείς και να σταθείς και πάλι όρθιος; Κάποιος θα σου το δώσει... Χάραξε την πορεία σου και μείνε πιστός σε αυτήν. Κι αν δεις πως τέμνεται με άλλες πορείες, μην παραξενευτείς, μην την αλλάξεις. Όλα γίνονται για κάποιο σκοπό, τον οποίο άλλοτε μαθαίνουμε και άλλοτε όχι. Το μυστήριο της ψυχής είναι πολύ μεγάλο και δυσεπίλυτο, για να το ανακαλύψουμε...Ας ανοίξουμε τον πύργο της ψυχής μας, να φιλοξενήσουμε στα δωμάτιά του ανθρώπους και συναισθήματα κι ας αφήσουμε ένα μόνο κλειστό για εμάς....Άλλωστε, ίσως, ούτε εμείς να έχουμε τα κλειδιά, για να το ανοίξουμε αυτό... Ένα ταξίδι χιλίων χιλιομέτρων αρχίζει πάντα με ένα απλό βήμα... Αυτά που λες είναι αυτά ακριβώς ΟΠΩΣ ΑΚΡΙΒΩΣ ΤΑ ΕΧΩ ΚΙ ΕΓΩ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΚΕΦΑΛΙ ΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΝ ΨΥΧΗ ΜΟΥ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΚΑΙΡΟ....Σαν να τα έχω γράψει εγώ για τον εαυτό μου σχετικά με όσα έχω ζήσει.... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Cartoonin Δημοσιεύτηκε 31 Μαΐου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 31 Μαΐου 2007 ΠΟλλά λείπουν..πάρα πολλά στα οποία αν αρχίσω να αναφέρομαι θα χρειαστώ νέο τοπικ.. 'Ομως η φωνή σου, μου είχε λείψει πιο πολύ... Αυτό το ιδιαίτερο ηχόχρωμα, αυτό το it feels like home.. Πολλά είναι πάλι αυτά που έχουν μεσολαβήσει..Αλλά πολλά και αυτά που δεν έχουν αλλάξει..Το πόσο σου μοιάζω, το πόσο μου μοιάζεις, μες την διαφορετικότητα μας.. Τι χρειάζεται όμως για να σβήσουν οι αναμνήσεις μισής ζωής ; Δεν φεύγουν ποτέ όσοι μας έχουν σημαδεψει.Μένουν βαθιά μέσα μας, κομμάτι της δικής τους γραφής στην ψυχή μας..Και αν αλλάζουν οι ζωές μας, και αν νέες περιπέτειςε μας βρίσκουν, και νέοι άνθρωποι μπαινοβγαίνουν απο την πίσω πόρτα, υπάρχει ένας μέρος , που είσαι ξανά παιδί, που η πραγματικότητα δεν γίνεται θηλιά στο λαιμό αλλά αναπλάθεται σε ανάλαφρα όνειρα πασπαλισμένα με αθωότητα..Σαν αυτά που κάναμε στα 17 μας..Μάντεψε..Ποτέ δεν άλλαξαν..Άνοιξα το σκονισμένο κουτί, μια μέρα που συγύριζα την σοφίτα και νατο μπροστά μου, προφανές και πιο επίκαιρο από ποτέ.. Άκουσα τη φωνή σου, και δεν μπορώ να τα σταματήσω τα δάκρυα... Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Βικη Δημοσιεύτηκε 1 Ιουνίου 2007 Aναφορά Share Δημοσιεύτηκε 1 Ιουνίου 2007 Απορια...οταν ασχολουμαστε με μ@λ@κες φταιμε εμεις η οι μ@λ@κες? Link to comment Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους More sharing options...
Recommended Posts
Archived
This topic is now archived and is closed to further replies.