The party's over for Iceland ...

[Ptca]

Η οικονομική κρίση χτυπάει την πόρτα της Ουγγαρίας

Ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας, Φέρεντς Γκιουρτσάνι αποδέχθηκε τη Δευτέρα την προσφορά για βοήθεια από την ΕΕ και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο για την οικονομική κρίση που μαστίζει τη χώρα.

"Η Ουγγαρία θέλει να δείξει σε όσους τις επιτίθενται ότι η χώρα δεν είναι μόνη της και έχει ισχυρούς υποστηρικτές», δήλωσε ο Ούγγρος πρωθυπουργός σε συνέντευξη Τύπου στη Βουδαπέστη.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση ανακοίνωσε τη Δευτέρα ότι μαζί με το ΔΝΤ είναι έτοιμες να προσφέρουν οικονομική βοήθεια στην κυβέρνηση της Ουγγαρίας, μετά την κατακόρυφη πτώση της αξίας του εθνικού νομίσματος (φιορίνι) την προηγούμενη εβδομάδα.

Το φιορίνι, είχε υποχωρήσει κατά 10% πριν παρέμβει στις αγορές η κεντρική τράπεζα της χώρας για να στηρίξει το εθνικό νόμισμα.

Αναλυτές υποστηρίζουν πως το ουγγρικό νόμισμα υποχώρησε, καθώς οι πανικόβλητοι επενδυτές απέσυραν τα κεφάλαιά τους από τη χώρα.

Η Ουγγαρία χτυπήθηκε άσχημα από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση, εξαιτίας του τεράστιου δημοσίου ελλείμματος που βασίζεται στα ξένα κεφάλαια για τις πληρωμές.

Το έλλειμμα της Ουγγαρίας μειώθηκε από το 9,8% το 2006 στο 3,8% το 2006, παραμένει ωστόσο υψηλό σε σχέση με το μέσο όρο της ΕΕ και οφείλεται στις μεγάλες δημόσιες δαπάνες, στο σύστημα πρόνοιας και τις τοπικές αρχές. Μάλιστα, ο υπουργός Οικονομίας, Γιάνος Βέρες προειδοποίησε πως ο προϋπολογισμός 2009 θα πρέπει να αναθεωρηθεί εξαιτίας του αντίκτυπου της διεθνούς χρηματοπιστωτικής κρίσης στην οικονομία.

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_article.../10/2008_252038

Ενδιαφέρον...Το "τεράστιο" δημόσιο χρέος της Ουγγαρίας ανέρχεται στο 66% του ΑΕΠ της. Το δικό μας είναι 94.5% έπειτα από τα μαγειρέματα και προφανώς το μόνο που μας έχει σώσει μέχρι τώρα είναι το ότι δεν έχουμε εθνικό νόμισμα και ούτως ή άλλως δεν προσαρμοστήκαμε ουδέποτε στους μηχανισμούς της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας (για αυτό και σε εμάς θα εμφανιστεί αρκετά αργότερα η κρίση και θα πάρει πολύ περισσότερο να διορθωθεί).

Όμως που είναι άραγε όλοι εκείνοι οι γραφικοί που είχαν δαιμονοποιήσει το Ευρώ;;; ε;ε;ε;

ok, lets get some basics right

Ελλείμμα = DEFICIT

χρέος = DEBT

2 different things

Granted it was dumb of people to blame the euro for price increases in Greece given Greece’s obvious cartel problem

But I would also ask where are the people who advocated investing public insurance schemes’ funds in the stock markets? Where are those geniuses’?

[paparman]

Δηλαδη, με αλλα λογια, να μην ψαχνουμε για ειδικοτητα στην Ισλανδια?

[Clemence]

Η περιπέτεια ενός αστείου

Γράφει ο Γιάννης Π. Καραβίδας - 30/01/2009

"Νεκρή" ή απλώς "κοιμισμένη" η "κέλτικη τίγρη;"

"Όλη η υφήλιος γελάει μαζί μας" έγραφε τις προάλλες ο Τζον Μπερνς στους Times του Λονδίνου—αναφερόμενος στις περιπέτειες ενός αστείου που είχε κάνει ήδη τον γύρο του Διαδικτύου: "σε τι διαφέρει η Ιρλανδία από την Ισλανδία; Σε ένα γράμμα και σε ένα εξάμηνο!"

Φέρεται να το ανέφερε πρώτος, ένας οικονομολόγος σε μια ιρλανδική εφημερίδα (στην Ιrish Independent) στις 20 Δεκεμβρίου, εξηγώντας πως το αστείο αυτό "κυκλοφορούσε ήδη στο Λονδίνο".

Οι Times του Λονδίνου ήταν η πρώτη ξένη εφημερίδα που το δημοσίευσε στις αρχές Ιανουαρίου, εξηγώντας πως πρόκειται μάλλον για ένα "μάλλον πικρόχολο αστείο που ακουγόταν σε ιρλανδικούς χρηματο-οικονομικούς κύκλους".

Ακολούθησαν μετά οι Financial Times και η Evening Standard του Λονδίνου.

Πρόσεξε το αστείο και ο Observer, αλλά πρόσθεσε μία ακόμη διαφορά ανάμεσα στις δύο νησιωτικές χώρες: "η Ιρλανδία ανήκει στη ζώνη του ευρώ γιατί, διαφορετικά, θα χρεοκοπούσε κι αυτή, όπως η Ισλανδία".

Μπορεί κανείς να καταλάβει το ενδιαφέρον των ξένων μέσων ενημέρωσης για τα δεινά της ιρλανδικής οικονομίας: χρόνια τώρα μιλούσαν για τον "κέλτικο τίγρη" κι έστελναν τον ένα δημοσιογράφο μετά τον άλλον στην Ιρλανδία για να εξηγήσει πως μία τόσο μικρή χώρα είχε κάνει ένα τόσο μεγάλο οικονομικό θαύμα. "Οι ταξιτζήδες", έγραφαν οι New York Times, "καυχιόντουσαν για τα διαμερίσματα που είχαν αγοράσει στη Βουλγαρία".

Τώρα, αυτό που συναρπάζει τους πάντες είναι ο θάνατος της "κέλτικης τίγρης".

Τα ρεπορτάζ για την οικονομική κατάσταση της Ιρλανδίας μοιάζουν με μύθο του Αισώπου. Το ηθικό δίδαγμα; Μία υπετροφική τίγρη μεταμορφώνεται σε μια γέρικη και ψωριασμένη γάτα.

Έχουν ενδιαφέρον οι εξηγήσεις που δόθηκαν: οι Financial Τimes, για παράδειγμα, εκτιμούν πως "οι κοινοτικές επενδύσεις, οι χαμηλοί φόροι για τις εταιρείες και η έλλειψη αυστηρού ελέγχου" εξηγούν την οικονομική επιτυχία της Ιρλανδίας--με άλλα λόγια, όπως παρατήρησε καυστικά ο Τζον Μπερνς, "ένας συνδυασμός παροχών και απάτης"!

"Μπορεί τα χρόνια της τίγρης ν'ανήκουν στο παρελθόν, αλλά οι πλούσιες γάτες δεν έχουν πρόβλημα", έγραψε πρόσφατα το βρετανικό περιοδικό New Statesman, δίνοντας τη δική του εξήγηση: "η μαγεία με την οποίαν έγιναν πλούσιες μπορεί", λέει, "να συγκριθεί μόνο με τα τεχνάσματα με τα οποία απέφυγαν να μη μοιραστούν τα πλούτη τους με τους συμπατριώτες τους"--κάτι, σημειώνει το περιοδικό, που συνέβαινε ανέκαθεν στην Ιρλανδία: "οι έχοντες και κατέχοντες είχαν πάντοτε πονηρούς τρόπους για να φροντίζουν τον εαυτό τους."

Η γαλλική Le Monde, πάλι, όπως και άλλες ξένες εφημερίδες, κατέταξε την Ιρλανδία στα τέσσερα "μαύρα πρόβατα" της ευρωζώνης, μαζί με την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ισπανία, και διερωτήθηκε αν τα προβλήματα των χωρών αυτών θα αποδυναμώσουν το ευρώ.

Στη Βρετανία, ας σημειωθεί, πολλοί σχολιαστές επέμεναν πως το μεγάλο μάθημα από την Ιρλανδία είναι πως το ευρώ δεν λειτουργεί: "Αν η Ιρλανδία πήγαινε στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο", ήταν το ερώτημα που έθεσε η Daily Mail, "δεν θα ακολουθούσαν άραγε σε λίγο η Ελλάδα και άλλες;"

Λίγες μέρες αργότερα, όμως, κάτι άλλαξε στην κάλυψη των οικονομικών εξελίξεων από τα βρετανικά μέσα ενημέρωσης, ιδιαίτερα όταν άρχισε τις βουτιές η στερλίνα. Κάποιοι σχολιαστές διερωτήθηκαν αν η διαφορά ανάμεσα στη Βρετανία και την Ισλανδία ήταν ίσως "ένας μήνας και ... τέσσερα γράμματα" (sic).

"Ας ήμαστε προσεκτικοί", έγραψαν οι Times. "Το Σίτι του Λονδίνου δεν είναι το Ρέικιαβικ -στον- Τάμεση. Η Βρετανία δεν είναι Ισλανδία. Η αξία της στερλίνας έπεσε και μπορεί να πέσει ακόμη περισσότερο. Αλλά δεν χρεοκόπησε."

Αλλά όπως έλεγε κι ο Τζον Μπερνς στους Times του Λονδίνου, τα καλαμπούρια, όπως αυτό με το οποίο αρχίσαμε την κουβέντα, είναι κολλητικά!

ΥΓ1. Παρά το γεγονός ότι η χώρα τους έχει πληγεί περισσότερο από την παγκόσμια οικονομική κρίση, οι ακροατές ενός τοπικού σταθμού της Ισλανδίας, μόλις άκουσαν πως λόγω του ψύχους και της υψηλής τιμής των καυσίμων θέρμανσης στη Βρετανία μπορεί να πεθάνει ένας στους δώδεκα συνταξιούχους, κινητοποιήθηκαν αμέσως κι έστειλαν 3.000 πουλόβερ και κουβέρτες στο Χαλ της Β. Αγγλίας, που έχει αδερφοποιηθεί με το Ρέικιαβικ.

ΥΓ2. Στηριζόμενη σε πληροφορίες που της έδωσαν Κοινοτικοί και Ισλανδοί αξιωματούχοι, η Guardian έγραφε την Παρασκευή πως είναι πολύ πιθανό μέσα στους επόμενους μήνες να υποβάλει αίτηση η Ισλανδία για να ενταχθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με συνοπτικές διαδικασίες, μέχρι το 2011.

www.kathimerini.gr

[Clemence]

Μαθαίνοντας από την κρίση

Του Γιωργου Παγουλατου*

Δεν υπάρχει πια αμφιβολία: Είναι η χειρότερη κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού, τουλάχιστον, από τη δεκαετία του ’30. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προβλέπει τη βαρύτερη παγκόσμια ύφεση των τελευταίων 60 ετών. Οι «κυρίαρχοι του σύμπαντος», τα «χρυσά παιδιά» της Γουόλ Στριτ και οι ράθυμες ρυθμιστικές αρχές τους, δύσκολα θα τα είχαν θαλασσώσει χειρότερα.

Δέσμια της οικονομικής κρίσης, η υφήλιος παλεύει να ξεφύγει. Στην κωμωδία του Γούντι Αλεν με τον επίκαιρο τίτλο «Πάρε τα λεφτά και τρέχα», πέντε βαρυποινίτες κατάδικοι επιχειρούν ομαδική δραπέτευση αλυσοδεμένοι μεταξύ τους με βαριές αλυσίδες στα πόδια. Αν θέλουν να σωθούν οι δραπέτες πρέπει να κινούνται όλοι μαζί συντονισμένοι. Αν κάποιος σταματήσει σταματά και τους άλλους. Αν πέσει μπουρδουκλώνει και τους υπόλοιπους. Αν τρέξουν σε διαφορετικές κατευθύνσεις η ομάδα παραλύει. Η κρίση αποδεικνύει τη στενότατη αλληλεξάρτηση.

Η οικονομική κρίση αυξάνει τα θύματα της παγκοσμιοποίησης. Με τον φόβο της κοινωνικής αναταραχής, οι κυβερνήσεις δελεάζονται να μεταφράσουν το αίτημα κοινωνικής προστασίας σε κάλεσμα για οικονομική εσωστρέφεια και προστατευτισμό. Από τη Γερμανία, που αρχικά επιχείρησε να αντιμετωπίσει την κρίση εκμεταλλευόμενη τα πακέτα τόνωσης της οικονομίας των άλλων, στις ΗΠΑ τού «αγοράστε Αμερική», στη Βρετανία των εργατών που απεργούν κατά της παρουσίας εργαζομένων από την Ε.Ε., στην Ελλάδα του «έσπειρα καλαμπόκι κερδοσκοπώντας στην άνοδο των τιμών και τώρα που οι τιμές έπεσαν διεκδικώ επιδότηση», ο εθνικός προστατευτισμός επικρέμαται ως διεθνής απειλή. Σαν τους αλυσοδεμένους δραπέτες του Γούντι Αλεν, οι αποκλίνουσες εθνικές πολιτικές οδηγούν τα κράτη σε συλλογική αποτυχία.

Ο προστατευτισμός γεννά εμπορικούς πολέμους. Επιστρατεύει ως πρόχειρο υποκατάστατο για την αποτυχία μεταρρυθμίσεων την ανεπάρκεια πολιτικής και την αδυναμία θέσπισης διεθνών κανόνων. Απειλεί με απο–παγκοσμιοποίηση και αντιστροφή της ευρωπαϊκής ενιαίας αγοράς. Ομως, η διέξοδος από την κορυφαία αυτή κρίση της παγκοσμιοποίησης δεν είναι η εγκατάλειψη της τελευταίας, αλλά το ακριβώς αντίθετο: η ποιοτική εμβάθυνση της παγκοσμιοποίησης, με θεσμούς ρυθμιστικής και πολιτικής διακυβέρνησής της. Οσο για την ενιαία ευρωπαϊκή αγορά, σε αυτήν οφείλουμε την κοινοτική αλληλεγγύη, τα διαρθρωτικά ταμεία και τις πολιτικές συνοχής (Λ. Τσούκαλης, Ποια Ευρώπη. Οι ανεπτυγμένες οικονομίες άλλωστε ξέρουν καλά να συνδυάζουν το ελεύθερο εμπόριο με την κοινωνική αλληλεγγύη: οι πιο ανοιχτές οικονομίες της Ευρώπης (Γερμανία, Ολλανδία, σκανδιναβικές χώρες) είχαν πάντοτε τα υψηλότερα επίπεδα κοινωνικών δαπανών.

Ο προστατευτισμός μειώνει την όρεξη για διεθνή και ευρωπαϊκή ολοκλήρωση. Ομως, οι ωμές αναγκαιότητες της κρίσης μπορεί τελικά να οδηγήσουν εκεί. Τότε η υπερεθνική διακυβέρνηση δεν έρχεται καλπάζοντας ηρωικά αλλά τρυπώνοντας ως έσχατη λύση ανάγκης. Πάρτε για παράδειγμα την τρέχουσα κρίση στην Ευρωζώνη και το ενδεχόμενο κάποια χώρα–μέλος να βρεθεί σε αδυναμία χρηματοδότησης του χρέους της. Η ρεαλιστικότερη λύση που προτείνεται, υποδεικνύει την ανάληψη από την Ευρωζώνη του χρέους της χώρας αυτής, με παράλληλη επιβολή από τις Βρυξέλλες περιοριστικών όρων δημοσιονομικής προσαρμογής. Ορισμένοι Ευρωπαίοι ηγέτες προτείνουν ευθέως την έκδοση κοινού ευρω–ομολόγου, που θα οδηγούσε κατευθείαν σε ακόμα στενότερη οικονομική ενοποίηση στην Ευρώπη. Ετσι η κρίση θα πραγματοποιούσε επιτέλους τα όνειρα των πιο φιλόδοξων ευρωπαϊστών!

Τελευταίο δίδαγμα: Μια οικονομική κρίση προκαλεί τρία επίπεδα προσαρμογών. Το πρώτο είναι προσαρμογή των τιμών: μειώνουμε τα επιτόκια, αυξάνουμε τις δαπάνες. Το δεύτερο είναι η αλλαγή στις πολιτικές: έξω η απορρύθμιση των χρηματοπιστωτικών αγορών, μέσα οι ρυθμιστικοί κανόνες και η προληπτική εποπτεία. Το τρίτο, βαθύτερο επίπεδο αλλαγής αφορά το ίδιο το οικονομικό μοντέλο, το ιδεολογικό «παράδειγμα», την επαναστάθμιση εννοιών και αξιών. Ολα τα προηγούμενα χρόνια, οι υψηλοί ρυθμοί μεγέθυνσης της αμερικανικής οικονομίας εντυπωσίαζαν. Τώρα ξέρουμε πως η ανάπτυξη αυτή δεν ήταν ούτε κοινωνικά επωφελής ούτε διατηρήσιμη. Στο μέλλον θα πρέπει να αποδίδουμε μικρότερη βαρύτητα στην αύξηση του ΑΕΠ ως αποκλειστικού κριτηρίου οικονομικής προόδου, θέτοντας και ορισμένα επιπλέον ερωτήματα. Πόσο συμβάλλει στην ευημερία της κοινωνίας μια ανάπτυξη που τα οικονομικά οφέλη της σωρεύονται στην κορυφή της πυραμίδας; Αν οι κάτοικοι μιας χώρας πήγαιναν στη δουλειά τους με το ποδήλατο αντί αυτοκινήτου, κι αν η οικονομία αξιοποιούσε πλήρως αιολική και ηλιακή ενέργεια αντί να υπερκαταναλώνει πετρέλαιο, τότε ίσως το προϊόν της να αυξανόταν βραδύτερα. Δεν θα ήταν όμως η κοινωνική ευημερία μεγαλύτερη; Πόσο αξιόπιστος δείκτης προόδου είναι η αύξηση του ΑΕΠ όταν δεν διακρίνει τις κρατικές δαπάνες για φυλακές από τις δαπάνες για σχολεία, όταν δεν υπολογίζει τους δείκτες υγείας, εκπαίδευσης, «πράσινης οικονομίας»;

Η σημαντικότερη εμπειρία γνώσης τελικά δεν αφορά όσα μαθαίνεις, αλλά όσα καλείσαι να ξεμάθεις…

* Ο κ. Γ. Παγουλάτος είναι αναπληρωτής καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

www.kathimerini.gr

[Clemence]

Hμερομηνία δημοσίευσης: 17-02-09

Kαταρρέει το όνειρο στο Ντουμπάι

The New York Times

ΝΤΟΥΜΠΑΪ. Η 34χρονη Σοφία, που μετακόμισε πέρυσι στο Ντουμπάι για να εργαστεί στον κλάδο της διαφήμισης είχε τόση εμπιστοσύνη στην ταχέως αναπτυσσόμενη οικονομία του αραβικού αυτού εμιράτου, που αγόρασε διαμέρισμα αξίας 300.000 δολαρίων με δάνειο διάρκειας 15 ετών.

Τώρα, εκείνη, όπως και πολλοί από τους ξένους εργαζομένους που αποτελούν το 90% του εργατικού δυναμικού του Ντουμπάι, απολύθηκε και ψάχνει για δουλειά. Αν δεν βρει, αντιμετωπίζει το φάσμα της απέλασης - ή και κάτι ακόμη χειρότερο.

«Αν δεν μπορέσω να αποπληρώσω το δάνειό μου, μου είπαν ότι μπορεί να καταλήξω στη φυλακή για χρέη», λέει.

Ξένοι βουτηγμένοι στα χρέη

Η οικονομία του Ντουμπάι βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση και οι εφημερίδες γράφουν ότι πάνω από 3.000 αυτοκίνητα έχουν μείνει παρατημένα στο πάρκιγκ του αεροδρομίου του Ντουμπάι, καθώς οι ιδιοκτήτες τους, ξένοι βουτηγμένοι στα χρέη, τα παράτησαν και έφυγαν. Λέγεται ότι κάποιοι έχουν αφήσει μέσα υπερχρεωμένες πιστωτικές κάρτες και σημειώματα με τα οποία ζητούν συγγνώμη.

Η κυβέρνηση λέει ότι ο πραγματικός αριθμός των αυτοκινήτων αυτών είναι πολύ μικρότερος. Ομως οι ιστορίες περιέχουν τουλάχιστον μια δόση αλήθειας. Τον περασμένο μήνα, ο τοπικός Τύπος έγραψε ότι 1.500 άδειες εργασίας ακυρώνονται κάθε ημέρα, αριθμός που δεν επιβεβαιώθηκε ούτε διαψεύσθηκε από την κυβέρνηση. Αντί να προωθεί τη διαφάνεια, η κυβέρνηση φτιάχνει νόμο για τα ΜΜΕ που θα τιμωρεί με βαρύτατο πρόστιμο όποιον προξενεί ζημιά στη φήμη ή στην οικονομία της χώρας.

Καθώς λοιπόν η κυβέρνηση δεν θέλει να δώσει στη δημοσιότητα τα στοιχεία, οι φήμες οργιάζουν, πλήττοντας το ηθικό και υποσκάπτοντας ακόμη περισσότερο τις βάσεις της οικονομίας.

«Αυτή τη στιγμή είμαστε έτοιμοι να πιστέψουμε τα χειρότερα», λέει ο επικεφαλής του οικονομικού επιτελείου της τράπεζας HSBC στο Ντουμπάι.

Κάποια πράγματα είναι σαφή. Οι τιμές των ακινήτων, που εκτινάχθηκαν τα τελευταία έξι χρόνια, έχουν πέσει 30% ή και περισσότερο σε κάποια σημεία της πόλης μέσα στους τελευταίους δύο μήνες. Τα μεταχειρισμένα πολυτελή αυτοκίνητα πωλούνται 40% φθηνότερα από ό,τι πριν δύο μήνες.

Κάποιοι αναλυτές θεωρούν ότι η επίδραση της κρίσης στην ομοσπονδία των επτά ηνωμένων εμιράτων θα είναι μεγάλη. Το κοσμοπολίτικο Ντουμπάι εδώ και καιρό παίζει τον ρόλο του μικρού εξεγερμένου αδελφού μπροστά στο συντηρητικότερο εμιράτου του Αμπου Ντάμπι. Η κυβέρνηση του Ντουμπάι τώρα άφησε κατά μέρος την υπερηφάνειά της και έκανε σαφές ότι θα δεχόταν πακέτο διάσωσης του τραπεζικού τομέα της. Ομως μέχρι στιγμής, το Αμπου Ντάμπι έχει προσφερθεί να διασώσει μόνο τις δικές του τράπεζες.

«Γιατί το Αμπου Ντάμπι αφήνει τη φήμη του γείτονά του να καταβαραθρωθεί, ενώ θα μπορούσε να διασώσει τις τράπεζες του Ντουμπάι;» λέει ο συγγραφέας Κρίστοφερ Ντάβιντσον. «Ισως το σχέδιο είναι να επιτευχθεί μια πιο συγκεντρωτική δομή στα Ηνωμένα Αραβικά Εμπιρτα κάτω από τον έλεγχο του Αμπου Ντάμπι», μια εξέλιξη θα περιόριζε την ανεξαρτησία του Ντουμπάι και ίσως θα άλλαζε και τον ελεύθερο τρόπο ζωής του.