Απεξάρτηση από τους υπολογιστές

[medicine]

Επιμέλεια: ΟΛΓΑ ΚΟΛΙΑΤΣΟΥ koliatsu@enet.gr

Η υπερβολική χρήση Η/Υ από παιδιά και νέους είναι μάλλον σύμπτωμα άλλων προβλημάτων της καθημερινής ζωής. Σ' αυτό καλείται να βοηθήσει το ίδρυμα Βίχερνχαους

Στην παραλία του Μπόλτενχαγκεν, μικρού θέρετρου στις ακτές του (ανατολικο)γερμανικού κρατιδίου Μέκλενμπουργκ/Πομερανίας, δεν παρατηρείται ιδιαίτερη κοσμοσυρροή. Την προσοχή τραβά μια ομάδα παιδιών κι εφήβων που -λίγο αδέξια είναι αλήθεια- κάνουν προσπάθεια να χαρούν με τον τρόπο της ηλικίας τους. Η «βόλτα στη φύση» είναι μέρος μιας επίπονης προσπάθειας, το υπόλοιπο της οποίας στεγάζει ένα κτίριο με κόκκινα τούβλα σε μικρή απόσταση, πίσω από δένδρα.

Το Βίχερνχαους είναι ένα «θεραπευτήριο» ειδικευμένο για παιδιά και νεαρούς που παρουσιάζουν σοβαρή εξάρτηση από τον υπολογιστή τους και γενικότερα από ηλεκτρονικά μέσα - το μοναδικό, μέχρι στιγμής, στη Γερμανία που ασχολείται σοβαρά κι επιστημονικά με το συγκεκριμένο πρόβλημα.

Ο 15χρονος Κρίστοφερ, για παράδειγμα, είναι δύο εβδομάδες εδώ. Απέκτησε τον πρώτο του Η/Υ στα έντεκα, δώρο από τους γονείς του, «για να βελτιώσει τις προοπτικές επαγγελματικής του αποκατάστασης». Συνήθως έτσι ξεκινούν όλα. Ο νεαρός ξεπέρασε γρήγορα σε γνώσεις χειρισμού τη γονική υποστήριξη: ανοίχτηκε στο Διαδίκτυο κι από 'κεί και πέρα δεν μπορούσαν πλέον να τον ελέγξουν. Περνούσε όλο και περισσότερο χρόνο μπροστά στην οθόνη, έφτασε τις 15 ώρες την ημέρα, παραμελώντας όλες τις άλλες δραστηριότητες και ανάγκες του• άθληση, ύπνο, φαγητό, ακόμη και το σχολείο του. Οταν το ανακάλυψαν οι γονείς του, πανικόβλητοι αναζήτησαν βοήθεια σε ψυχολόγους, σχολικούς συμβούλους και τελικώς στο Βίχερνχαους. Εδώ ο Κρίστοφερ θα μάθει μέσα σε τέσσερις εβδομάδες, όπως οι περισσότεροι τρόφιμοι, πώς να διαμορφώνει διαφορετικά το 24ωρό του. Παρόμοια είναι και η περίπτωση της 8χρονης Ταμπέα, για την οποία «ο Η/Υ είχε μεταβληθεί σε παράθυρο για έναν άλλο, εντελώς δικό της κόσμο». Ευκαιρίες για ζωγραφική, κατασκευές, αθλητισμό, θεατρική ομάδα, αλλά και απλά μαθήματα μαγειρικής, περίπατοι και παρατήρηση της φύσης αποτελούν ένα μέρος του καθημερινού προγράμματος, ενώ παντού ενθαρρύνεται η επικοινωνία των νεαρών μεταξύ τους.

Το θεραπευτικό πρόγραμμα εκπονήθηκε από την ψυχολόγο Σιμόνε Τράουτς. Η ίδια δεν θεωρεί τον εαυτό της «επαναστάτη», όμως εκεί όπου χρόνια και χρόνια επιστημονικής έρευνας καθηγητών θα είχαν αμφίβολο αποτέλεσμα, η Γερμανίδα ειδικός ανέπτυξε μέσα σε λίγους μήνες ένα σχέδιο για τα εξαρτημένα από τα ηλεκτρονικά μέσα παιδιά. «Πρόκειται για ένα σοβαρό σύγχρονο πρόβλημα και καλά θα κάνουμε να το παραδεχθούμε», λέει χαρακτηριστικά - κι αυτός ο ρεαλισμός είναι το εντυπωσιακό στοιχείο του Βίχερνχαους, που έλκει συνεργεία ΜΜΕ απ' όλο τον κόσμο. Το ίδρυμα χρηματοδοτείται από την Ενωση Ευαγγελικών Εκκλησιών και από ιδιωτικές δωρεές, χρειάζεται ωστόσο περαιτέρω ενίσχυση για να επιβιώσει - σημείο στο οποίο βοηθά πολύ η δημοσιογραφική προβολή.

Ιδιαιτέρως η θεατρική ομάδα αποδεικνύεται δραστηριότητα-κλειδί για την ανακάλυψη, έκφραση και εξέλιξη της προσωπικότητας στο συγκεκριμένο στάδιο της ανάπτυξης. Εχει κανείς κλίση για «σκηνοθέτης» - να καθοδηγεί τους άλλους και το κάνει μ' επιτυχία; Ή μήπως προτιμά ν' ασχολείται με τη σκηνογραφία και τα κοστούμια - καλλιτεχνική φλέβα;

Σημαντικότατο ρόλο φαίνεται να έχει και η ενημέρωση. Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Ψυχολογίας της Σαριτέ Βερολίνου, στην οποία συμμετείχαν 350 παιδιά της έκτης δημοτικού, ποσοστό 9,3% είναι ήδη σ' αυτή την ηλικία εξαρτημένα από την οθόνη! Και για τον δρα Μίχαελ Σούλτε-Μάρκβορτ, διευθυντή της πολυκλινικής Παιδικών και Νεανικών Ψυχοσωματικών Προβλημάτων της Πανεπιστημιακής Κλινικής Αμβούργου (Επεντορφ), η υπερβολική χρήση Η/Υ δεν είναι παρά σύμπτωμα άλλων προβλημάτων της καθημερινής ζωής.

Το ερώτημα, αν οι τέσσερις αυτές εβδομάδες βοηθούν τα εξαρτημένα από τον Η/Υ παιδιά να μπορέσουν ν' αντισταθούν στο μετά διάστημα στους ηλεκτρονικούς πειρασμούς και αν θα τα εμποδίσει ν' αναζητήσουν ξανά καταφύγιο στους εικονικούς κόσμους για να ξεφύγουν από τα καθημερινά προβλήματα, παραμένει ανοιχτό. Η Σαριτέ Βερολίνου χρηματοδοτεί την τρέχουσα περίοδο μακροχρόνια έρευνα, σε συνεργασία με το Βίχερνχαους στο Μπόλτενχαγκεν. Η Σιμόν Τράουτς δηλώνει ότι τα αποτελέσματα της «θεραπευτικής προσπάθειας» θ' αρχίσουν να γίνονται αισθητά με την πάροδο του χρόνου. «Μερικές φορές επικοινωνούν μαζί μας γονείς που δεν έχουν πού αλλού να εμπιστευθούν το πρόβλημά τους. Αλλά και πολλοί έρχονται σε επαφή μαζί μας για να μας ευχαριστήσουν και να μας πληροφορήσουν πόσο καλό έκανε στα παιδιά τους ο χρόνος που πέρασαν εδώ. Κι αυτό είναι για εμάς η καλύτερη επιβεβαίωση!».

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 19/07/2005