Jump to content

Εφυγε ο Μανώλης Αναγνωστάκης


tsouknidaki

Recommended Posts

Αθήνα

Τελευταία ενημέρωση 14:40

Την τελευταία του πνοή άφησε τα ξημερώματα της Πέμπτης ο Μανώλης Αναγνωστάκης. Ο σπουδαίος Έλληνας ποιητής είχε μεταφερθεί τα μεσάνυχτα στο νοσοκομείο «Αμαλία Φλέμινγκ» με καρδιοαναπνευστικό πρόβλημα, αλλά λίγο αργότερα εξέπνευσε. Ήταν 80 ετών.

«Στο αλλοιωμένο τοπίο της εποχής μας δεν θα ξαναγράψω. Το έργο μου το ολοκλήρωσα. Επιλέγω τη σιωπή» είχε ξεκαθαρίσει ο ίδιος την τελευταία δεκαπενταετία.

Ίσως γιατί, όπως είχε πει σε μια από τις σπάνιες συνεντεύξεις του, «η ποίηση είναι έργο της νεότητας, Χρειάζεται ενθουσιασμό, αυταπάτες, ψευδαισθήσεις. Αυτά τα έχουν οι νέοι. Όσο μεγαλώνεις, κατέχεις καλύτερα τα μέσα σου. Γίνεσαι τεχνίτης, αλλά ένα ποίημα δεν χρειάζεται να είναι τέλειο για να είναι καλό».

Το ποιητικό του έργο υποστηρίχθηκε από τους χιλιάδες αναγνώστες του, καθόρισε την ομάδα των στρατευμένων ποιητών της μεταπολεμικής ποίησης.

«Δεν υπάρχει άλλος Έλληνας ποιητής με τόσο στρατευμένο πολιτικό βίο που να διοχετεύει τόσο λίγα από τα στοιχεία της ιδεολογικής του ταυτότητας στο ποιητικό του έργο. Το φαινόμενο θα πρέπει να οφείλεται στην υψηλή αισθητική συνείδηση του Αναγνωστάκη» λέει ο ποιητής, καθηγητής Νάσος Βαγενάς.

«Έναν ποιητή της πολιτικής κι έναν πολιτικό της ποίησης» τον έχει χαρακτηρίσει ο καθηγητής Δημήτρης Μαρωνίτης.

Η κριτική και η ποίηση του Αναγνωστάκη είναι αναπόσπαστη στο έργο του. «Υπήρξε τολμηρή, ανατάραξε τα νερά της εποχής, ήταν αντιδογματική, αντίθετη από την αριστερά στην οποία ανήκε, αλλά και πολύ πιο οξεία και νηφάλια από τη μαχόμενη κριτική της αστικής τάξης της εποχής του» σημειώνει ο Ν.Βαγενάς.

Ο Μανώλης Αναγνωστάκης γεννήθηκε το 1925, στη Θεσσαλονίκη. Εκεί σπούδασε ιατρική και στη Βιέννη, το 1955, εξειδικεύτηκε στην ακτινολογία. Ασκησε το επάγγελμα του ακτινολόγου στη Θεσσαλονίκη και το 1978 εγκαταστάθηκε στην Αθήνα.

Στα φοιτητικά του χρόνια, μεσούσης της γερμανικής κατοχής, εντάχθηκε στις αντιστασιακές οργανώσεις του ΚΚΕ. «Στην ΕΠΟΝ, έκανα νέες παρέες. Μπήκα κι εγώ στη διανόηση. Μέχρι τότε δεν ήξερα τίποτε» είχε πει.

Για την πολιτική του δράση φυλακίστηκε, την περίοδο 1948-1951, ενώ το 1949 καταδικάστηκε σε θάνατο από έκτακτο στρατοδικείο. Ποιητής απόλυτα καθορισμένος από την εποχή του και τα βιώματά του, πρωτοεμφανίστηκε στο περιοδικό «Πειραϊκά Γράμματα» (1942) και στο φοιτητικό περιοδικό «Ξεκίνημα» (1944), του οποίου διετέλεσε και αρχισυντάκτης.

Δημοσίευσε ποιήματα και κριτικά σημειώματα σε πολλά περιοδικά, ενώ είχε και πυκνή παρουσία στην εφημερίδα Αυγή, με κείμενα για θέματα λογοτεχνικά και πολιτικά. Ήταν μέλος της εκδοτικής ομάδας των «Δεκαοκτώ κειμένων» ( 1970), των «Νέων Κειμένων» και του περιοδικού «Η Συνέχεια» (1973).

Έχουν εκδοθεί οι ποιητικές του συλλογές: «Εποχές. Θεσσαλονίκη» 1945, «Εποχές 2. Σέρρες» 1948 και «Εποχές 3, Θεσσαλονίκη» 1954 (ιδιωτικές εκδόσεις), «Τα Ποιήματα» 1941-1956, «Συνέχεια 3» 1962 , «Στόχος» 1970, «Ποιήματα 1941-1971», «Κόμμα» 1971.

Επίσης, τα «Υπέρ και Κατά» 1965, «Το Περιθώριο, 68-69», η μελέτη «Αντιδογματικά. Αρθρα και Σημειώματα 1946-1977», «Τα Συμπληρωματικά» 1985, «Ο ποιητής Μανούσος Φάσσης, η Ζωή και το Έργο του, μια πρώτη απόπειρα κριτικής προσέγγισης» 1987, «Η χαμηλή Φωνή» 1990 και το «Υ.Γ.» 1992.

Το έργο του Μανώλη Αναγνωστάκη, έχει μεταφραστεί στα αγγλικά, γαλλικά, γερμανικά, ιταλικά, ενώ τα ποιήματά του έχουν μελοποιηθεί από κορυφαίους Έλληνες συνθέτες.

«Οι νεκροί του εμφυλίου, το ανώνυμο πλήθος, ο αστικός χώρος, κυρίως της Θεσσαλονίκης, η δικτατορία του '67, αντανακλά το ανθρώπινο δράμα, πάντα επίκαιρο και στο σήμερα. Είναι ο κόσμος του 80χρονου ποιητή και προπάντων της νεότητας. Με τη χάρη της τέχνης του, ο Μανώλης Αναγνωστάκης, παραμένει νέος, συνεχίζοντας σταθερά το ταξίδι του μέσα στην τέχνη» σημειώνει ο καθηγητής και φίλος του Παναγιώτης Μουλάς.

Τον Μανώλη Αναγνωστάκη συντρόφευε μέχρι το τέλος της ζωής του η γυναίκα του, Νόρα και ο γιος τους, Ανέστης.

Δήλωση πρωθυπουργού-ανακοινώσεις

Ο πρωθυπουργός και υπουργός Πολιτισμού Κώστας Καραμανλής, μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του Μανόλη Αναγνωστάκη, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«Τα ελληνικά γράμματα, ο ελληνικός πολιτισμός έχασαν σήμερα έναν σπουδαίο ποιητή, έναν σεμνό αγωνιστή. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης, με τη ζωή και το έργο του δίδαξε συνέπεια και ήθος. Κατέδειξε στην πράξη ότι προϋπόθεση κάθε οράματος για ένα καλύτερο μέλλον είναι η ευαισθησία και η ολόψυχη στράτευση στον αγώνα για υψηλές αξίες και ιδανικά. Στους οικείους και συντρόφους του εκφράζω τα ειλικρινή μου συλλυπητήρια».

Η γγ της ΚΕ του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, σε συλλυπητήριο τηλεγράφημα που έστειλε προς την οικογένεια του Μανώλη Αναγνωστάκη, τονίζει: «Θερμά συλλυπητήρια για το θάνατο του Μανώλη Αναγνωστάκη, ενός από τους σημαντικότερους ποιητές της γενιάς του».

Σε ανακοίνωσή του, το τμήμα Πολιτισμού του Συνασπισμού, αναφέρει μεταξύ άλλων: «Σήμερα είμαστε μόνοι, ορφανοί. Ο Μανόλης Αναγνωστάκης έφυγε τα ξημερώματα. Ο δικός μας Μανόλης, ο αγαπημένος μας σύντροφος, ο φίλος μας».

Ο πρώην πρόεδρος του ΣΥΝ Νίκος Κωνσταντόπουλος, μόλις πληροφορήθηκε το θάνατο του Μ.Αναγνωστάκη, έκανε την ακόλουθη δήλωση:

«O Μανόλης Αναγνωστάκης της σπαραχτικής σιωπής και της άγρυπνης συνείδησης θα είναι πάντα πλούτος της ζωής μας, κιβωτός μνήμης και οραμάτων τόσων αγώνων. Όρθιος και μόνος σαν και πρώτα περιμένει» τους επόμενους καιρούς, ολοζώντανος στη μνήμη όλων μας».

news.in.gr, με πληροφορίες από ΜΠΕ, ΑΠΕ

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

κάτι άσχετο. Ο Σαμαράκης είχε δωρίσει το δώμα του στη Ανατομία της Ιατρικής? Αληθεύει?

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ναι είναι αλήθεια, είχε γίνει εκδήλωση στο ανατομείο με αυτό το θέμα, η καρδιά του είναι στο μουσείο ανατομίας.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ναι είναι αλήθεια, είχε γίνει εκδήλωση στο ανατομείο με αυτό το θέμα, η καρδιά του είναι στο μουσείο ανατομίας.

η καρδιά του στο μουσείο;;;; πως;;; γιατί;;; :huh::blink:

emstupid

emthanx

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

παιδιά μου ακούγεται πολύ μακάβριο όλο αυτό το θέμα. Ε όχι κ η καρδιά του στο μουσείο. Νομίζω πώς μέσα απο όλα αυτά επιχειρήσε ο Σαμαράκης να διατηρήσει την υστεροφημία του είς τους αιώνες των αιώνων. Πιστεύω πώς το μόνο μουσείο που φυλάσσεται η καρδιά του σαμαράκη είναι τα βιβλία του. Εκεί πρέπει να τον αναζητήσουμε.

Όταν νοσηλευόταν στο νοσοκομείο είχε αφιέρώσει το βιβλίο "Το λάθος" (αν δεν κάνω λάθος) στον πατέρα μου. Η αφιέρωση έγραφε κάτι πολύ συγκινητικό:

"Αφιερώνω στο Κώστα αυτό το βιβλίο, για μια ανθρωπότητα λιγότερο απάνθρωπη".

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ναι είναι αλήθεια. Ως δευτεροετής το επιβεβαιώνω.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Καλοκαιράκι...απολυτήριες εξετάσεις στις αρχές του Λυκείου...λίγο πριν το 2000...ανηφορίζαμε προς τα σχολεία, λίγο πριν τις 8 το πρωί...

Δίναμε "Κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας", το κωλομάθημα, που λέγαμε εμείς της Θετικής...

Στα SOS ήταν ένα ποίημα του Αναγνωστάκη... με τίτλο "Νέοι της Σιδώνος" που ο τελευταίος του στίχος ήταν :

Mας γέρασαν προώρως Γιώργο, το κατάλαβες;

Ανηφορίζοντας, λοιπόν, ολόκληρη η παρέα στο στενό πεζοδρόμιο, κάναμε στο πλάι να περάσει ένας ασπρομάλλης παππούς...ήταν ο ποιητής...εγώ τον ήξερα φατσικά...και έτσι ξαφνικά, πετάω αυτόν το στίχο στον κολλητό μου...

Για να είμαι ειλικρινής δεν πρόλαβα να δω την αντίδρασή του...απλά το θεώρησα μεγάλη ( και θλιβερή συνάμα ) σύμπτωση, που εκείνο το πρωί βρεθήκαμε τόσο κοντά και κανείς μας δεν τον αναγνώρισε...

Στις εξετάσεις έπεσε Καβάφης...

Υ.Γ. Δεν ξέρω τους λόγους που τον οδήγησαν στη σιωπή των τελευταίων 30 χρόνων ( γιατί είχε να δημοσιοποιήσει κάποιο ποίημα από τα τέλη του '70 ), αλλά πιστεύω πως οι πνευματικοί άνθρωποι πρέπει να αντιστέκονται με τα όποια μέσα τους και όχι να σιωπούν...δεν έχει σημασία πλέον...

Καλό ταξίδι στον ποιητή, συνδημότη και συνάδελφο ( ακτινολόγος γαρ... ) Μανώλη Αναγνωστάκη...

Υ.Γ2.

Νέοι της Σιδώνος

Kανονικά δεν πρέπει νάχουμε παράπονο

Kαλή κι εγκάρδια η συντροφιά σας, όλο νιάτα,

Kορίτσια δροσερά- αρτιμελή αγόρια

Γεμάτα πάθος κι έρωτα για τη ζωή και για τη δράση.

Kαλά, με νόημα και ζουμί και τα τραγούδια σας

Tόσο, μα τόσο ανθρώπινα, συγκινημένα,

Για τα παιδάκια που πεθαίνουν σ' άλλην Ήπειρο

Για ήρωες που σκοτωθήκαν σ' άλλα χρόνια,

Για επαναστάτες Mαύρους, Πράσινους, Kιτρινωπούς,

Για τον καημό του εν γένει πάσχοντος Aνθρώπου.

Iδιαιτέρως σάς τιμά τούτη η συμμετοχή

Στην προβληματική και στους αγώνες του καιρού μας

Δίνετε ένα άμεσο παρών και δραστικό- κατόπιν τούτου

Nομίζω δικαιούσθε με το παραπάνω

Δυο δυο, τρεις τρεις, να παίξετε, να ερωτευθείτε,

Kαι να ξεσκάσετε, αδελφέ, μετά από τόση κούραση.

(Mας γέρασαν προώρως Γιώργο, το κατάλαβες;)

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ειδικά αυτό το ποίημα, "Οι νέοι της Σιδώνος" με συγκινεί απίστευτα, γιατί το διάβαζα σε ένα πολύ καλό μου φίλο, με τον οποίο δεν έχουμε πια επαφή. Δεν είμαι καλή στην απαγγελία, αλλα όταν το διάβαζα, το ένοιωθα...

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

«Εγινα ποιητής χωρίς να το επιδιώξω»

Ο Μανόλης Αναγνωστάκης είναι μεταξύ των 400 ανά τον κόσμο λογοτεχνών που απάντησαν στο ερώτημα της γαλλικής εφημερίδα, «Liberation», τον Μάρτιο του 1985, «Γιατί γράφετε;». Η απάντησή του, που αναδημοσιεύθηκε στα ελληνικά στο τεύχος 294, το 1992, του περιοδικού «Διαβάζω», είχε παραχωρηθεί από τον φίλο και συνεργάτη τού ποιητή Γιώργο Ζεβελάκη, ο οποίος, με τον θάνατο του Αναγνωστάκη, το ανέσυρε και το παραχώρησε και στην «Ε».

Ιδού η απάντηση του ποιητή:

«Αναγκαστικά θα μεταβάλω (τροποποιήσω) λίγο την ερώτησή σας. Οχι γιατί γράφω αλλά γιατί έγραφα. Κι αυτό γιατί εδώ και αρκετά χρόνια δεν έχω γράψει τίποτε απολύτως -ποίηση εννοώ- αλλά αισθάνομαι επιπλέον και τόσο απομακρυσμένος από την ποίηση και τη δική μου και των άλλων ώστε να διερωτώμαι αν νομιμοποιούμαι καν να συμμετάσχω στην έρευνά σας.

Οπως καταλαβαίνετε δεν ανήκω στην κατηγορία εκείνων των ποιητών που υπαινίσσεται ο Ρίλκε και φυσικά θεωρώ μάλλον παραδοξολογία εκείνο του Μπωντλαίρ: "δυο μέρες μπορείς να ζήσεις χωρίς φαγητό αλλά δεν μπορείς να ζήσεις χωρίς ποίηση"- εκτός κι αν ο ίδιος ο μεγάλος ποιητής δεν είχε ποτέ πεινάσει.

Γεγονός είναι ότι κάποτε έγραφα και μάλιστα από πολύ νέος και όχι και λίγα.

Σε πολύ νεαρή ηλικία δεν νομίζω πως υπάρχει κανείς που να απέφυγε τη διέξοδο ή τον πειρασμό του γραψίματος σαν μέσο εκτόνωσης ενός πληθωρικού συναισθηματισμού και της συγκινησιακής φόρτισης της νεότητας.

Το θέμα αρχίζει να γίνεται σοβαρό από τη στιγμή που συνεχίζει να γράφει και καθοριστικό πια από τότε που αποφασίζει να δώσει τα γραφτά του στη δημοσιότητα.

Προσωπικά ανακάλυψα από πολύ νωρίς πως είχα κάποιο ταλέντο στη στιχουργική και αυτό μου δημιούργησε ένα αίσθημα υπεροχής απέναντι σε άλλους συμμαθητές μου που τους ζήλευα για την επίδοσή τους σ' άλλους τομείς, που εγώ δεν κατάφερνα να διαπρέψω, στο ποδόσφαιρο λ.χ.

Οταν κάποια μέρα πείστηκα πως τα ποιήματά μου δεν ήταν και άσχημα -και σ' αυτό με ενίσχυσαν οι γνώμες μεγαλυτέρων μου αλλά και οι συγκρίσεις που έκανα διαβάζοντας άλλους ποιητές -μου γεννήθηκε η φιλοδοξία να τυπώσω και μια ποιητική συλλογή. Και ύστερα άλλη, και άλλη...

Κανείς βέβαια δεν αποσκοπεί στο Νόμπελ από τα πρώτα του ψελλίσματα - αν και έχω αρκετές αμφιβολίες γι' αυτό. Αλλά δεν είναι μικρή και η φιλοδοξία να θέλει κανείς σε νεαρή ηλικία να γίνει γνωστός και να συζητιέται σε κάποιους κύκλους. Και το τύπωμα, η δημοσιοποίηση των γραφτών σου είναι πάντα μια φιλοδοξία.

Στην ποίηση θα μπορούσα να πω ότι βρέθηκα χωρίς να το επιδιώξω.

Φαίνεται πως κάποιο ειδικό χρωμόσωμα υπαγόρευσε αυτήν την ιδιαιτερότητα. Θα προτιμούσα να ήμουν ζωγράφος ή καλύτερα μουσικός, όχι καν δημιουργός, απλώς ένας καλός εκτελεστής. Είναι οι τέχνες που ακόμα και τώρα με συγκινούν, ενώ για την ποίηση δεν έχω το ίδιο ενδιαφέρον.

Το ότι στον ύπνο μου θεωρούμαι σαν ένας από τους καλούς ποιητές και τα ποιήματά μου διαβάζονται ακόμα, αυτό βέβαια με ικανοποιεί αλλά δεν με καλοκεύει, ούτε μου περνά από το νου ότι αυτό μου προσδίδει μια αίγλη και μια ανωτερότητα απέναντι στους άλλους.

Την εποχή που έγραφα δεν θα μπορούσα να πω γιατί έγραφα. Τώρα, εκ των υστέρων, διαπιστώνω ότι έγραφα πάντα κάτω από συνθήκες πολύ δύσκολες και για τον τόπο και για μένα τον ίδιο, γιατί αισθανόμουνα την ανάγκη να μιλήσω για πράγματα που δεν μπορούσα να τα πω σ' άλλη γλώσσα, σε ένα ιδίωμα κρυπτικό, λίγο πολύ συνθηματικό, ελλειπτικό, όπως κατ' εξοχήν προσφέρεται το ιδίωμα της ποίησης. Να μιλήσω κάτω από μόνιμες συνθήκες λογοκρισίας, αυτολογοκρινόμενος, για προσωπικές μου εμπειρίες, ερωτικά βιώματα, ιδεολογικές περιπέτειες. Να αναζητήσω συγγενικές προσωπικές ιδεολογικές κεραίες στο ατομικό μου μήκος κύματος, να προεκτείνω την πράξη.

Το περίεργο είναι πως τα ποιήματά μου δεν είναι διόλου κρυπτικά σε πρώτη ανάγνωση, προσφέρονται μάλιστα άνετα σε μια γενικότερη κατανόηση. Ισως γιατί η γλώσσα μου είναι πολύ απλή, καθημερινή και ο αναγνώστης κολακεύεται να πιστεύει πως απλώς διαβάζει σε στίχους τα δικά του συναισθήματα και τις δικές του σκέψεις.

Ισως να σταμάτησε η ανάγκη μου για την ποιητική έκφραση από τότε που σιγά σιγά, με την πάροδο των ετών και το βιολογικό καταστάλαγμα, άρχισαν να λιγοστεύουν οι αυταπάτες για τις δυνατότητες μιας τέτοιας επικοινωνίας, άρχισε να απομυθοποιείται το όνειρο.

Πιστεύω τελικά πως η Ποίηση είναι κατ' εξοχήν εκφραστικό όργανο της νεότητας, του αυθορμητισμού, της εποχής των αδηφάγων και πληθωρικών ονείρων. Σε πολλούς λειτουργεί, όταν παρατείνεται και πέρα από την εποχή της νεότητας, σαν υποκατάστατο της πράξης.

Ισως πρόκειται για μια ακόμα ζωτική αυταπάτη - ή ίσως για μια αποφυγή ουσιαστικής γνωριμίας με την Πράξη.

ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗΣ

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 27/06/2005

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

  • 2 weeks later...

Αφιέρωση

Για τους ερωτευμένους που παντρεύτηκαν

Για το σπίτι που χτίστηκε

Για τα παιδιά που μεγάλωσαν

Για τα πλοία που άραξαν

Για τη μάχη που κερδήθηκε

Για τον άσωτο που επέστρεψε

Για όλα όσα τελείωσαν χωρίς ελπίδα πια.

Μανόλης Αναγνωστάκης, Από την συλλογή <Η συνέχεια 3>

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Archived

This topic is now archived and is closed to further replies.

×
×
  • Δημιουργία νέας...

Important Information

By using this site, you agree to our Terms of Use.