Jump to content

Η ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΩΝ ΛΕΞΕΩΝ


ΙΡΙΔΑ

Recommended Posts

Αλήθεια έχουμε ποτέ αναρωτηθεί απο πού προέρχεται το όνομά μας, τι σημαίνει , πότε χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά και για ποιο λόγο;;;;; :huh:

Τι σημαίνουν ιδιωματισμοί όπως φυρί φυρί ή μανι μάνι;;; emblush Από πότε τους χρησιμοποιούμε; Τους δανειστήκαμε ή είναι παραφράσεις της δικής μας γλώσσας;;;

Ξέρουμε ποια είναι η ρίζα της λέξης προίκα, φυντάνι, οισοφάγος;;;; emconfused

Το παρόν φόρουμ απευθύνεται σε λεξιλάγνους και ανήσυχα πνεύματα που επιθυμούν να εξερευνήσουν τα μυστικά της γλώσσας μας και όχι μόνο...

Εγώ θα βοηθήσω όσο και όπως μπορώ... :wub:

Όσον αφορά τα ονόματά σας ή οποιαδήποτε άλλη λέξη μπορείτε να μου στέλνετε pm ή να ρωτάτε απευθείας στο φόρουμ... :lol: Όπως βολεύει...Αν αργήσω να απαντήσω δεν είναι ότι ξέχασα αλλά .....ψάχνω... emcolgate

Περιμένω να δω με χαρά :D και τις δικές σας καταχωρήσεις...Γράψτε για την προέλευση, την ετυμολογία, τη χρήση και την ιστορία όποιας λέξης σας κίνησε το ενδιαφέρον..... emplease

emiloveyou

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

  • Απαντήσεις 76
  • Created
  • Last Reply

Και αρχίζουμε από το δικό μου.... :D

ΙΩΑΝΝΑemjump

Κύριο χριστιανικό όνομα

Όνομα του Ιωάννη του Βαπτιστή και ενός εκ των μαθητών του Ιησού,του Ιωάννη, ο οποίος είναι συγγραφέας του τέταρτου Ευαγγελίου.

Προέρχεται από το εβραϊκό Y(eh)okhanan που σημαίνει: "Ο Γιαχ ο Θεός έχει δείξει εύνοια".

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

http://www.behindthename.com/

English form of Johannes, which was the Latin form of the Greek name Ioannes, itself derived from the Hebrew name Yochanan meaning "YAHWEH is gracious". This name owes its consistent popularity to two New Testament characters, both highly revered as saints. The first was John the Baptist, the forerunner of Jesus Christ and a victim of beheading by Herod Antipas. The second was the apostle John, also supposedly the author of the fourth Gospel and Revelation. The name has been borne by 23 popes, as well as kings of England, Hungary, Poland, Portugal and France. It was also borne by the poet John Milton and the philosopher John Locke.

http://www.behindthename.com/php/view.php?name=john

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

ΣΤΑΜΑΤΗΣ :D

Νεοελληνικό κύριο όνομα που μαρτυρείται από το 16ο αιώνα.

Η λέξη απηχεί την ευχή των γονέων να σταματήσει (σταματώ> Σταμάτης,Σταματία) τυχόν θνησιγονία (γέννηση θνησιγενών τέκνων) ή ανεπιθύμητη θηλεογονία(γέννηση κοριτσιών). :blink:

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

μάνι μάνι

Επιρρηματική φράση που σημαίνει : γρήγορα γρήγορα, με βιασύνη

Προέρχεται από την ιταλική λέξη :(di) mano (in) mano που σημαίνει :από χέρι σε χέρι

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Μου κόπηκαν τα ήπατα

Το ήπαρ, το συκώτι, εθεωρείτο στην αρχαία Ελλάδα η έδρα της ζωής αλλά και των παθών, του έρωτα, του θάρρους, του θυμού και του φόβου. Η λέξη λευκηπατίας ή λευχηπατίας, αυτός δηλαδή που έχει λευκό συκώτι, σήμαινε τον δειλό.

Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι η αρχαιοελληνική σύνδεση του συκωτιού με το θάρρος και τον θυμό εμφανίζεται και σε άλλες γλώσσες: έτσι, στα ιταλικά και στα ισπανικά, η έκφραση «έχει συκώτι» (avere fegato και tener higado αντίστοιχα) σημαίνει τον θαρραλέο άνθρωπο, αυτόν που «το λέει η καρδιά του». Παρόμοια, οι Γάλλοι χρησιμοποιούν την έκφραση avoir les foies blancs (έχει άσπρο συκώτι) για να χαρακτηρίσουν τον δειλό τον λιπόψυχο. Ανάλογο είναι και το αγγλικό lily-livered.

Στη νεοελληνική γλώσσα, λέμε μου κόπηκαν τα ήπατα για να δηλώσουμε τον υπερβολικό φόβο.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Λέω τα σύκα σύκα και τη σκάφη σκάφη

Σημασία: Λέω τα πράγματα με τ’ όνομά τους, μιλάω ξεκάθαρα και ειλικρινά, χωρίς υπεκφυγές ή προσπάθεια ωραιοποίησης.

Η παρουσία της φράσης στην Αττική κωμωδία (δυο φορές στον Αριστοφάνη: σκαιός δε τις καγροικός ειμί την σκάφην σκάφην λέγων/ άγροικός ειμί την σκάφην σκάφην λέγω), μας οδηγεί στο συμπέρασμα ότι υπήρχε ήδη στην αρχαιότητα στον καθημερινό λαϊκό λόγο. Τη φράση την αναφέρει επίσης ο Πλούταρχος στο έργο του Αποφθέγματα βασιλέων και στρατηγών αποδίδοντάς την στο Φίλιππο της Μακεδονίας, ο οποίος προφανώς ειρωνεύεται λέγοντας: σκαιούς έφη φύσει και αγροίκους είναι τους Μακεδόνας τήν σκάφην σκάφην λέγοντας. Ο Λουκιανός απαριθμώντας τις αρετές του συγγραφέα μνημονεύει την Αριστοφανική παροιμιακή φράση προσθέτοντας δίπλα στη σκάφη και τα σύκα: τοιούτος ουν μοι ο συγγραφεύς έστω, άφοβος, αδέκαστος, ελεύθερος, παρρησίας και αληθείας φίλος, ως ο κωμικός φησί, τα σύκα σύκα, την σκάφην δε σκάφην ονομάσων.

Πώς συνδέεται η σκάφη και τα σύκα με την ειλικρίνεια και την παρρησία; Ίσως οι λέξεις αυτές για τον γνωστό αθυρόστομο-ελευθεριάζοντα της αρχαιότητας Αριστοφάνη (που απεικονίζει τη γλωσσική πραγματικότητα της αρχαίας Αθηναϊκής «αγοράς») να είχαν υπονοούμενη-«πονηρή» σημασία (στην Ειρήνη σύκον ονομάζεται το γυναικείον αιδοίον), εξαιτίας της οποίας ο «καθώς πρέπει» Αθηναίος πιθανότατα θα τις απέφευγε.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Αλαμπουρνέζικα

Ακαταλαβίστικα, σε ακατάληπτη γλώσσα. Αβέβαιη η εξήγηση - ετυμολογία της.

Ίσως πρόκειται για δυο λέξεις (αλά Μπουρνέζικα) - όπως λέμε αλά Γαλλικά - δηλ. στη διάλεκτο της φυλής Μπουρνού, που ζει σε μια περιοχή του Σουδάν, η οποία για τους περισσότερους είναι ακατανόητη...

Κατ' άλλη άποψη, ο αρχικός τύπος της λέξης, που στη συνέχεια παρεφθάρη, ήταν αλιβορνέζικα, δηλ. πράγματα θαυμαστά και ασυνήθιστα που προέρχονται από το Λιβόρνο της Ιταλίας.

Σύμφωνα με μια τρίτη εκδοχή, η λέξη σχηματίστηκε από το ιταλικό ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - fragolevantika grapste kalytera ## no greeklish please! ## - oxi fragolevantika grapste kalytera sta agglika - agglika - agglika - agglika - burla, που σημαίνει στ' αστεία.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος

Στερεότυπη φράση που δηλώνει αδυναμία να πάρει κανείς κάτι (κυρίως χρήματα) από κάποιον που δεν έχει.

Προέρχεται από τους Νεκρικούς Διαλόγους του Λουκιανού. Συγκεκριμένα, πρόκειται για την απάντηση που έδωσε ο Μένιππος στον Χάροντα, όταν εκείνος του ζήτησε τον οβολό του για να τον διαπεραιώσει στον Κάτω Κόσμο: ουκ αν λάβοις παρά του μή έχοντος (δηλ. δεν μπορείς να πάρεις από αυτόν που δεν έχει).

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Τρώει η μύγα σίδερο και το κουνούπι ατσάλι

Η παροιμία απαντά σε πάρα πολλές ελληνικές συλλογές που καλύπτουν ένα ευρύ γεωγραφικό χώρο (από την Πελοπόννησο μέχρι την Ανατολική Ρωμυλία και από τη Μικρά Ασία μέχρι την Ήπειρο και τα Ιόνια νησιά).

Η παροιμιακή φράση λέγεται για καταπληκτικά, φοβερά, παράξενα ή και απίστευτα γεγονότα ή καταστάσεις - ερμηνεία που τη συνδέει με αρχαίο ελληνικό μυθογραφικό θέμα, το οποίο αναφέρεται σε ποντικούς που τρώνε σίδερο (πβ. Θεόφραστος: οι μύες ιστορούνται και σίδηρον κατεσθίειν και χρυσίον, Αιλιανός: οι δε μύες... άγριοι δε και δεινοί και καρτεροί τους οδόντας, και διακόψαι τε και διατραγείν οιοί τε εισί και σίδηρον). Η χώρα που συμβαίνουν αυτά δεν είναι άλλη από τη φανταστική χώρα των παραδόξων και των θαυμασίων, όπου κανείς μπορεί να παρατηρήσει και άλλα παράδοξα και φοβερά.

Ενώ, όμως, η δοξασία για την ύπαρξη σιδηροβόρων ποντικών έσβησε μαζί με την πίστη για την ύπαρξη κάποιας «Χώρας των Θαυμασίων», η παροιμιακή χρήση του θέματος επιβίωσε στη νεοελληνική προφορική παράδοση, αλλά σε παραλλαγμένη μορφή. Η υποκατάσταση, βέβαια, των αρχαίων ποντικών με τις νεοελληνικές μύγες ήταν εύκολη, δεδομένης της φωνητικής ομοιότητας των λέξεων μύες (= ποντίκια) και μυίαι ή μύγες.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Αν δε βραχείς ως το λαιμό, δε θα φας ψάρι

Η ίδια παροιμία συναντάται και ως: «Αν δε βρέξεις κώλο, ψάρι δεν τρως». Ο Ν. Πολίτης εξηγεί: τα αγαθά κόπω κτώνται, εκ της ιδίας δ' εργασίας πρέπει να προσδοκώμεν ταύτα, μη επαιτούντες παρ' άλλων.

Όπως παρατηρεί εύστοχα ο Πολίτης (βλ. Παροιμίαι Γ΄σ.240), προκειμένου γι' ανθρώπους η παροιμία δεν θα ακριβολογούσε, αφού αυτός που τρώει ψάρι δεν είναι ανάγκη να είναι και ψαράς. Συμπεραίνει λοιπόν ότι η παροιμία θα προέρχεται από κάποιο μύθο, στον οποίο θα δινόταν ως συμβουλή σε ζώο που του αρέσουν τα ψάρια. Παρατηρεί ότι σε παραμύθια του κύκλου για την αλεπού αναφέρονται λύκος ή αρκούδα που ψαρεύουν σύμφωνα με συμβουλή της αλεπούς. Επίσης, σε παροιμίες άλλων λαών γίνεται λόγος για γάτα ή αλεπού που επιθυμούν να φάνε ψάρια χωρίς να βραχούν.

Όμοιες ή παραπλήσιες είναι πολλές παροιμίες νεότερων λαών (Αλβανία, Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία, Πορτογαλία, Αγγλία, Ισλανδία, Δανία, Νορβηγία κ.α.).

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Πυξ – λαξ

Αρχαιοπρεπής επιρρηματική φράση. Σημασία: με γροθιές και κλοτσιές.

Πυξ: επίρρημα της αρχαίας ελληνικής (= με σφιγμένες τις γροθιές). Από την ίδια ρίζα, η πυγμή και ο πυγμάχος.

Λαξ: επίρρημα της αρχαίας ελληνικής (= με την πτέρναν, με τον πόδα ωθών προς τα οπίσω - με τις κλοτσιές). Η φράση λαξ πατούμαι στα αρχαία ελληνικά σημαίνει τσαλαπατιέμαι. Από την ίδια ρίζα το λακτίζω (= δίνω κλοτσιά, διώχνω χτυπώντας με το πόδι).

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Έφαγα (τη) χυλόπιτα

Γύρω στα 1815 υπήρχε κάποιος κομπογιαννίτης, ο Παρθένης Νένιμος, ο οποίος ισχυριζόταν πως είχε βρει το φάρμακο για τους βαρύτατα ερωτευμένους. Επρόκειτο για ένα παρασκεύασμα από σιταρένιο χυλό ψημένο στο φούρνο.

Όσοι λοιπόν αγαπούσαν χωρίς ανταπόκριση, θα έλυναν το πρόβλημά τους τρώγοντας αυτή τη θαυματουργή πίτα - και μάλιστα επί τρεις ημέρες, κάθε πρωί, τελείως νηστικοί...

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ελντοράντο

Η μυθική χρυσοφόρος γη, που γοητεύει και παρασύρει στην αναζήτηση μιας χίμαιρας, κάθε τόπος (ή μέσο) που προσπορίζει κέρδος.

Η ιστορία του Ελντοράντο και των ανθρώπων - Ισπανών, Γερμανών και 'Aγγλων - που μέχρι τα τέλη του 19ου αι. πίστεψαν σ' αυτό και το αναζήτησαν με ζήλο, συχνά λεηλατώντας και σκοτώνοντας, είναι πραγματικά θαυμαστή.

Αν και το χρυσάφι γοήτευε ανέκαθεν τους ανθρώπους, η πραγματική μανία για το πολύτιμο κίτρινο μέταλλο άρχισε μετά τη λεηλασία των ανακτόρων των Αζτέκων και των Ίνκας από τον Κορτές και τον Πιζάρρο. Ένας θρύλος άρχισε τότε να κυκλοφορεί ανάμεσα στους Ευρωπαίους: κάθε χρόνο, σ' ένα υψίπεδο της Κολομβίας, ένας ιθαγενής φύλαρχος άλειφε το σώμα του με σκόνη χρυσού και έριχνε στα νερά της λίμνης Γκουαταβίτα χρυσές προσφορές για τους θεούς. Αυτός ο «χρυσός άνθρωπος» - el hombre dorado - μεταμορφώθηκε στη φαντασία των ανθρώπων σε Eldorado, το βασίλειο του χρυσού...

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Δαμόκλειος σπάθη

Η φράση ανάγεται στον κόλακα της αρχαιότητας Δαμοκλή, που ζούσε στο ανάκτορο του περίφημου τυράννου των Συρακουσών Διονυσίου. Επειδή ο Δαμοκλής θαύμαζε τη ζωή και τον πλούτο του μακαρίζοντας συνεχώς τη ζωή του μονάρχη, εκείνος του παραχώρησε για μια μόνο μέρα την εξουσία. Όταν ο Δαμοκλής κάθισε στο πλούσιο βασιλικό τραπέζι ανακάλυψε ότι πάνω από το κεφάλι του κρεμόταν από μια τρίχα αλόγου ένα σπαθί (που συμβόλιζε τους κινδύνους στους οποίους ήταν διαρκώς εκτεθειμένος ο τύραννος).

Η φράση λέγεται για κινδύνους που επικρέμανται.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Ιδού η Ρόδος, ιδού και το πήδημα

Η φράση προέρχεται από Μύθο του Αισώπου: «άνθρωπός τις αποδημήσας ήκε πάλιν εις την ιδίαν χώραν, φρυαττόμενος δε εκαυχάτο μεγάλως ως ανδραγαθήσας εις διαφόρους τόπους, εν δε τη Ρόδω έφασκε πήδημα μέγα πηδήσας όπερ ουδείς των ανθρώπων δύναται πηδήσαι και μάρτυρας έφασκεν έχειν εις τούτο των δε παρόντων τις υπολαβών έφη αυτώ: ω ούτος, ει τούτο αληθές εστι ιδού Ρόδος ιδού και πήδημα».

Νεοελληνική απόδοση: Κάποιος άνθρωπος επέστρεψε στον τόπο του έπειτα από μακροχρόνια παραμονή στα ξένα. Αυτός με μεγάλη έπαρση μιλούσε για τα κατορθώματά του σε διάφορους τόπους κι έλεγε ότι στη Ρόδο έκανε ένα τόσο μεγάλο σάλτο που κανείς από τους ανθρώπους δεν μπορεί να κάνει, και μάλιστα επικαλείτο και μάρτυρες γι' αυτό. Τότε, κάποιος από τους παρευρισκόμενους πήρε το λόγο και του είπε: ε, συ, να η Ρόδος, να και το πήδημα.

Η φράση λέγεται ως πρόσκληση, συχνά με ειρωνικό χαρακτήρα, σε κάποιον να πραγματοποιήσει κάτι που ισχυρίζεται ότι μπορεί.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Η χώρα όπου ανθεί η φαιδρά πορτοκαλέα

Η έννοια: σκωπτικός χαρακτηρισμός της Ελλάδας, ως χώρας από την οποία απουσιάζει η σοβαρότητα στην αντιμετώπιση καταστάσεων και προβλημάτων. Ειρωνική αναφορά σε παλαιότερη στομφώδη (και εξωπραγματική) ωραιοποίηση της Ελλάδας.

Συγκεκριμένα, η φράση προέρχεται από το ποίημα του 'Aγγ. Βλάχου «Η γη της Ελλάδος», που διακωμώδησε το περιοδικό της εποχής Ραμπαγάς (: Ξεύρεις τήν χώραν πού ανθεί φαιδρά πορτοκαλέα/ πού κοκκινίζ' η σταφυλή/ και θάλλει η ελαία;).

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Εν κρυπτώ και παραβύστω

Λόγια έκφραση: «εν κρυπτώ καί παραβύστω».

Κρυπτός (ρηματικό επίθετο του κρύπτω) είναι ο κεκρυμμένος (και ως ουσιαστικό: τά κρυπτά = τα κρυφά, τα μυστικά), ενώ παράβυστον ονομάζεται το αφανές ή απόκρυφο μέρος, ο παράμερος ή απόμερος τόπος (παράβυστον ονομαζόταν στην αρχαία Αθήνα ένα απόκρυφο και παράμερο δικαστήριο, στο οποίο δίκαζαν οι περίφημοι « Ένδεκα»).

Η έννοια της φράσης: κρυφά, μυστικά.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Χρωστάει της Μιχαλούς

Λαϊκή παροιμιώδης έκφραση, που χρησιμοποιείται για πρόσωπο που δεν έχει διανοητική ισορροπία, για τρελό.

Ο Νικόλαος Πολίτης αναφέρει την έκφραση «Χρωστάει της Μιχαλούς» παραλλαγμένη, σαν «Χρωστάει του Μιχάλη», και εξηγεί ότι λέγεται για ανθρώπους ανόητους, τους οποίους ο λαός αποκαλεί συνήθως με το όνομα «Μιχάλης».

Σύμφωνα με άλλη εκδοχή, η λαϊκή έκφραση συνδέεται με τη μετεπαναστατική ζωή στο Ναύπλιο, πρωτεύουσα τότε της Ελλάδας. Συγκεκριμένα, μετά την επανάσταση του 21 υπήρχε στο Ναύπλιο μια ταβέρνα που ανήκε σε μια γυναίκα, τη Μιχαλού. Η Μιχαλού είχε το προτέρημα να κάνει «βερεσέδια» αλλά υπό προθεσμία. Μόλις εξαντλείτο η προθεσμία - και η υπομονή της - στόλιζε τους χρεώστες της με «κοσμητικότατα» επίθετα. Όσοι τα άκουγαν, ήξεραν καλά ότι αυτός που δέχεται τις «περιποιήσεις» της «χρωστάει της Μιχαλούς».

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Κάνε το καλό και ρίξ' το στο γιαλό

Παραλλαγή της τουρκικής παροιμίας eyligi yap, denize at (= κάνε το καλό και ρίξ' το στη θάλασσα).

Σημασία: δεν πρέπει να προσδοκούμε ανταπόδοση από μια καλή πράξη.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Συμβαίνουν και εις Παρισίους

Ιστορική φράση που χρησιμοποιούσε συχνά ο Έλληνας πολιτικός και πρωθυπουργός επί Όθωνος Ιωάννης Κωλέτης, ο οποίος είχε διατελέσει για χρόνια πρέσβης της Ελλάδας στο Παρίσι.

Λέγεται, συνήθως ειρωνικά, για να δικαιολογηθεί συμπεριφορά, περιστατικό ή ενέργεια άτοπη ή ασυνήθιστη, η οποία παρουσιάζεται ως συνήθης και αποδεκτή και στα πλέον πολιτισμένα μέρη του κόσμου (όπως το Παρίσι).

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Συμπεθέρεψε η γούνα με την κάπα

Ο λόγος αποδίδεται στο Θεόδωρο Κολοκοτρώνη.

Συγκεκριμένα, πρόκειται για το σχόλιο που λέγεται πως έκανε, όταν του ευχήθηκαν για το γάμο του γιου του Κολίνου (Κωνσταντίνου) με την εγγονή του Φαναριώτη προύχοντα Καρατζά, ηγεμόνα της Βλαχίας, επισημαίνοντας με πνευματώδη τρόπο το συμπεθεριό ανάμεσα σε αριστοκράτες (η γούνα ένδυμα πλουσίων, ευγενών) και σε μια οικογένεια «χωρίς περγαμηνές» (η κάπα ένδυμα κυρίως χωρικών, βοσκών).

Η φράση, που έμεινε παροιμιώδης, χρησιμοποιείται για ανόμοια πράγματα που τυχαίνει να βρίσκονται μαζί ή να υπηρετούν τον ίδιο σκοπό.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Φταίει ο γάιδαρος και δέρνει το σαμάρι

• Φταίει ο γάιδαρος και δέρνει/-ουν το σαμάρι

• όποιος δεν μπορεί να δείρει τον γάιδαρο, δέρνει το σαμάρι

• δεν μπορεί να χτυπήσει τ' άλογο και χτυπάει το σαμάρι

Ο Πολίτης εξηγεί: η μεταφορά από των αδεξίων ιππέων, οίτινες φοβούμενοι μη κρημνισθώσιν υπό του όνου ή του ίππου, αν εξοργίσωσιν αυτόν, μαστίζουσι το σάγμα αντί του ζώου.

Η παροιμία - που λέγεται σε περιπτώσεις που, κυρίως από αδυναμία να αποδοθεί τιμωρία ή να ζητηθούν ευθύνες από τον υπεύθυνο, τιμωρείται ο ανεύθυνος ή λιγότερο ισχυρός - είναι μεσαιωνική: ελάκτισεν (= κλότσησε) ο γάιδαρος και δέρουσι το σάγμα.

Τις παλαιότατες ρίζες της επισημαίνει και ο Πολίτης, παραπέμποντας στον Πετρώνιο: qui asinum non potest, stratum caedit (= όποιος δεν μπορεί να δείρει τον γάιδαρο, πλήττει το σαμάρι).

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Αν είσαι και παππάς, με την αράδα σου θα πας

Λαϊκή παροιμία, αρκετά διαδεδομένη στην Ελλάδα. Αναφέρεται στη σειρά προτεραιότητας που (διεκδικείται και) παραχωρείται στους ιερείς. Αράδα, λοιπόν, είναι η σειρά, η θέση σε σειρά αναμονής.

Την έκφραση «με την αράδα» ο Σκαρλάτος Δ. ο Βυζάντιος ερμηνεύει ως εξής: «πρώτα ο πρώτος, και ύστερον ο δεύτερος, και πάλιν ο πρώτος και καθεξής».

Η λέξη αράδα είναι μεσαιωνική, αβέβαιης ετυμολογίας, πιθανώς από το βενετικό arada (= αλετριά). Κατά τον Ν. Ανδριώτη είναι απίθανη η ερμηνεία του Γ. Χατζιδάκι, κατά τον οποίο η λέξη ετυμολογείται από το ουράδα < ουράδιον, υποκοριστικό της λέξης ουρά.

Link to comment
Μοιράσου σε άλλους δικτυακούς τόπους

Archived

This topic is now archived and is closed to further replies.


×
×
  • Δημιουργία νέας...

Important Information

By using this site, you agree to our Terms of Use.