Άρειος Ποτήρ

[Azrai]

Ο Χάρι Πότερ μιλάει αρχαία ελληνικά 9/9/2004

Γράφει

ο Παναγιώτης Κακολύρης

Συνέντευξη

Andrew Wilson

Ξεκίνησε από ένα μυθιστόρημα και έχει γίνει πολιτιστικό φαινόμενο. Καθώς οι κινηματογραφικές αίθουσες έχουν ξεκινήσει την σαιζόν με την τρίτη ταινία που μεταφέρει στην μεγάλη οθόνη τις περιπέτειες του Χάρι Πότερ, ετοιμάζεται να κυκλοφορήσει και στην Ελλάδα η μετάφραση του βιβλίου από το οποίο ξεκίνησαν όλα στα αρχαία ελληνικά. Ο Andrew Wilson, συνταξιούχος καθηγητής αρχαίων ελληνικών στην Αγγλία, που έκανε την μετάφραση του «Ο Χάρι Πότερ και η Φιλοσοφική Λίθος», μίλησε στον Παναγιώτη Κακολύρη:

Είδα ένα άρθρο σε μια αγγλική εφημερίδα, τη Ντέιλι Τέλεγκραφ, το οποίο έλεγε ότι μεταφραζόταν ο Χάρι Πότερ στα λατινικά και σκέφτονταν να το μεταφράσουν και στα αρχαία ελληνικά, αν έβρισκαν κάποιον να το κάνει. Έτσι, επικοινώνησα με τον εκδοτικό οίκο, χωρίς στην πραγματικότητα να περιμένω να συμβεί κάτι. Έξι εβδομάδες αργότερα μου τηλεφώνησαν και ξεκινήσαμε.

Πόσο δύσκολο ήταν το εγχείρημα;

Αρκετά δύσκολο, αλλά έγινε κάπως ευκολότερο καθώς προχωρούσα, διότι διαβάζω αρχαία ελληνικά εδώ και αρκετά χρόνια, αλλά όχι τελευταία κι έτσι χρειάστηκα χρόνο για να ξαναμπώ στη διαδικασία να γράψω. Προσπάθησα να βρω στα αρχαία ελληνικά κάτι που θα συμβάδιζε με τις φανταστικές ιστορίες της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ. Μου πήρε ένα χρόνο για να ολοκληρώσω τη μετάφραση του βιβλίου.

Υποθέτω ότι το δυσκολότερο κομμάτι ήταν να μεταφράσετε τη λέξη «κουίντιτς». Ποια είναι η ελληνική μετάφραση για το κουίντιτς;

Μπορεί να εκπλαγείτε. Μετέφρασα το κουίντιτς ως ικαροσφαιρική, από το σφαιρική και τον Ίκαρο. Έχετε τη λέξη ποδοσφαιρική στα νέα ελληνικά και εγώ ήθελα να παραπέμψω στο πέταγμα.

Κάποιοι ισχυρίζονται ότι η μετάφραση του Χάρι Πότερ κάνει πιο εύκολη τη διδαχή των αρχαίων ελληνικών με μια εναλλακτική μέθοδο. Δέχεστε αυτή τη θεωρία;

Το ελπίζω. Τα αρχαία ελληνικά δέχονται τρομερή πίεση στο Ηνωμένο Βασίλειο. Διδάσκονται σε έναν πολύ μικρό αριθμό σχολείων, νομίζω λιγότεροι από 1000 άτομα επιλέγουν αρχαία ελληνικά για τις εξετάσεις τους. Νομίζω ότι θα βοηθήσει να αυξηθούν αυτοί οι αριθμοί.

Τελευταία διάβασα ότι η κυβέρνηση σκοπεύει να περιορίσει τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών. Είναι αυτή η πολιτική της;

Δεν είναι η κυβέρνηση, αλλά μια από τις επιτροπές - τα συμβούλια εξετάσεων που σταματά να εξετάζει κάποια μαθήματα που μειοψηφούν, όπως τα αρχαία ελληνικά και τα λατινικά.

Ενώ μεταφράζατε τον Χάρι Πότερ στα αρχαία ελληνικά βρήκατε κοινά σημεία με την αρχαία ελληνική μυθολογία;

Η Τζ. Κ. Ρόουλινγκ μελέτησε λατινικά στο πανεπιστήμιο και νομίζω ότι υπάρχουν πολλές μυθολογικές αναφορές στα βιβλία. Στην Αγγλία πολλά παιδικά βιβλία έχουν μεταφραστεί στα λατινικά, όπως το «Γουίνι Δε Που» νομίζω όμως ότι αυτή είναι η πρώτη φορά που κάτι μεταφράζεται στα αρχαία ελληνικά ένα τόσο δημοφιλές ανάγνωσμα και αυτό υπήρξε μια πρόκληση.

Κ. Γουίλσον, μεταφράσατε και τα ονόματα, το όνομα του Χάρι Πότερ, ή το αφήσατε όπως ήταν;

Όχι, μετέφρασα τα ονόματα όπου ήταν δυνατόν. Ακολουθώντας την πρακτική του Ηροδότου και άλλων Ελλήνων συγγραφέων, νομίζω ότι θέλουν τα ονόματα να σημαίνουν κάτι και όχι να είναι μια συλλογή ήχων. Ο Ηρόδοτος το κάνει με τα περσικά ονόματα, προσπαθεί να τα κάνει να σημαίνουν κάτι στα ελληνικά.

Πώς μεταφράσατε το Χάρι Πότερ;

Ο Χάρι Πότερ είναι ο Αρειος Ποτήρ, το οποίο, ενώ στα λατινικά δεν σημαίνει κάτι, στα ελληνικά το Αρειος σημαίνει τον οπαδό του Αρη, του θεού του πολέμου και Ποτήρ είναι μια αρχαία ελληνική λέξη για την κούπα.

Για να είμαι ειλικρινής, θα ήθελα να διαβάσω τον Χάρι Πότερ στα αρχαία ελληνικά. Δεν το έχω δει όμως στα ελληνικά βιβλιοπωλεία.

Δεν θα εκδοθεί πριν τις αρχές Οκτωβρίου. Βέβαια, αυτό εξαρτάται από τους ανθρώπους του μάρκετινγκ, το να υπάρχουν πολλά αντίτυπα βιβλιοπωλεία της Αθήνας.

Από τον flash.gr