Όταν κοιμόμαστε...

[Ήρα]

Όταν κοιμόμαστε,ο εγκέφαλός μας... δουλεύει

Ο ύπνος χρησιμεύει στην «εκκαθάριση» των γνώσεων που αποκτήθηκαν την ημέρα

Όσο εντονότερη είναι η διαδικασία της μάθησης, τόσο περισσότερο ύπνο χρειαζόμαστε

Αυτό είναι το συμπέρασμα έρευνας που έκαναν τέσσερις επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Ουισκόνσιν, τρεις Ιταλοί και ένας Ελβετός, και δημοσιεύεται στο τελευταίο τεύχος του περιοδικού «Nature». Σύμφωνα με τη θεωρία τους, ο ύπνος χρησιμεύει στην «εκκαθάριση» των γνώσεων και εμπειριών που αποκτήθηκαν στη διάρκεια της ημέρας. H διαδικασία αυτή, μαζί με τις γνώσεις που συσσωρεύονται, προκαλεί πραγματικές αλλαγές στον εγκέφαλο, ο οποίος χάρις στην πλαστικότητά του δημιουργεί συνεχώς νέες συνδέσεις μεταξύ των νευρώνων.

Το «βάρος της εμπειρίας» υπάρχει πράγματι, και οι τέσσερις επιστήμονες το μέτρησαν με τη βοήθεια ενός εγκεφαλοηλεκτρογραφήματος μεγάλης ακριβείας. Το εργαλείο που χρησιμοποιούμε για να απελευθερωνόμαστε από αυτό το βάρος είναι ο ύπνος. Απόδειξη; Ότι όσο εντονότερη είναι η διαδικασία της μάθησης, τόσο περισσότερο ύπνο χρειαζόμαστε.

Οι επιστήμονες έκαναν ένα πείραμα. Μια ομάδα εθελοντών κάθησε μπροστά σε μια οθόνη ηλεκτρονικού υπολογιστή όπου κινούνταν ένα μπαλάκι. H αποστολή τους ήταν να ακολουθούν το μπαλάκι με τη βοήθεια ενός κέρσορα τον οποίο κινούσαν με ένα ποντίκι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, όμως, υπήρχε ένα κόλπο: η πορεία του κέρσορα παρεξέκλινε της πορείας του ποντικού κατά 15 μοίρες. H παρέκκλιση αυτή ήταν αρκετά μικρή για να τη διαπιστώσουν οι εθελοντές, αρκετά μεγάλη όμως για να τεθεί σε λειτουργία μια περιοχή του δεξιού ημισφαιρίου του εγκεφάλου που συντονίζει τα μάτια με το χέρι.

Ύστερα από τρία τέταρτα της ώρας παιχνιδιού, ερχόταν η ώρα του ύπνου. Και τότε έμπαιναν σε λειτουργία τα 256 ηλεκτρόδια που είχαν τοποθετηθεί στα κεφάλια των εθελοντών. H περιοχή του συντονισμού ματιών-χεριού, και μόνο αυτή, συνέχισε να δείχνει μια ηλεκτρική δραστηριότητα μεγαλύτερη από τη φυσιολογική. Όπως λέει στη Ρεπούμπλικα ένας από τους επιστήμονες, ο Μαρτσέλο Μασιμίνι, «τη στιγμή εκείνη ο ύπνος επαναξιολογούσε τα δισεκατομμύρια δισεκατομμυρίων των συνδέσεων ανάμεσα στους νευρώνες που είναι υπεύθυνες για τη μάθηση και την απομνημόνευση».

H νυχτερινή αυτή δραστηριότητα δεν χρησιμεύει μόνο για την απελευθέρωση του εγκεφάλου από τις άχρηστες εμπειρίες, καθιστώντας τον πιο ικανό και ελαφρύ. Ενισχύει ταυτόχρονα και τις χρήσιμες εμπειρίες. «Τα αποτελέσματα αυτά», τονίζει ο Μασιμίνι, «αποκαλύπτουν ορισμένα θεμελιώδη πράγματα για τον ύπνο. Όταν ένα μέρος του εγκεφάλου μαθαίνει, χρειάζεται περισσότερο ύπνο. Κι όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση του ύπνου, τόσο καλύτερες θα είναι οι επιδόσεις μας την επόμενη ημέρα».

ΤΑ ΝΕΑ , 02-07-2004