Ο χορός των κατασκόπων

[V for Vendetta]

ΤΖΕΪΜΣ ΜΑΡΣ

Ο χορός των κατασκόπων

Οσο και να προσπαθεί ο Τζέιμς Μαρς να στριμώξει το ιδεολογικό στοιχείο σε ιστορικά πλαίσια σκηνογραφικού τύπου background, οι εικόνες από την κηδεία του μαχητή του ΙΡΑ την επαναφέρουν στο προσκήνιο. Με μια σκηνή από την καθημερινότητα του Μπέλφαστ του 1973 ανοίγει το φιλμ. Με ένα αγοράκι που πηγαίνει στο περίπτερο για τσιγάρα και το γυρίζουν σπίτι, άψυχο πτώμα. Η μεγαλύτερή του αδελφή, για 20 ολόκληρα χρόνια, πίστευε ότι η σφαίρα ήταν εγγλέζικη. Τώρα, το 1993, που οι Αγγλοι μυστικοί του Μ15 της την είχαν στημένη και την συνέλαβαν για τρομοκρατική ενέργεια στο Λονδίνο, μαθαίνει ότι η αδέσποτη σφαίρα που σκότωσε το '73 τον μικρό της αδελφό βγήκε από ιρλανδική κάννη. Μήπως είναι έτσι; Μητέρα ήδη ενός μικρού «προβληματικού» αγοριού, ζυγιάζει την κατάσταση. Θα κάνει οτιδήποτε για το γιο της. Ετσι δέχεται να γίνει «καρφί» στην τοπική του ΙΡΑ, αφού πήρε διαβεβαιώσεις ότι «δεν πρόκειται κανένας να πάθει κακό...».

Εχει μορφή θρίλερ. Μια κινηματογραφική διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος του δημοσιογράφου Τομ Μπράντμπι, ανταποκριτή επί σειρά ετών στη Β. Ιρλανδία, για μια ιστορία που γεννιέται πάνω σε μια τόσο παλιά σύγκρουση και με τόσο βαθιές ρίζες μίσους που ξεχύθηκαν και φύτρωσαν στο DNA γενεών και γενεών. Ετσι, το ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο είναι πια πράγματα αυτονόητα... Είναι σαν να αναρωτιέται κανείς σήμερα αν η Τουρκία έχει δίκιο για την κατοχή στη Βόρεια Κύπρο... Ο σκηνοθέτης Τζέιμς Μαρς μπορεί να αποφεύγει να πάρει θέση υπέρ της μιας ή της άλλης πλευράς, αλλά παίρνει καθαρά θέση απέναντι στο «άδικο». Μας μεταφέρει στο μονότονα γκρίζο και θλιβερό Μπέλφαστ των αρχών του '90 - ίδιο κι απαράλλαχτο, αν όχι χειρότερο από κείνο του '70. Στο εσωτερικό των φτωχόσπιτων, στις κουζίνες και τις υγρές κρεβατοκάμαρες με τις χάρτινες ταπετσαρίες στους τοίχους. Γιατί ο ταξικός διαχωρισμός στην απεικόνιση των κατοικιών είναι σαφέστατος. Αυτοί που στηρίζουν τον ΙΡΑ κατοικούν στριμωγμένοι στις γκρίζες εργατογειτονιές και παλεύουν με μια δύσκολη καθημερινότητα. Οι άλλοι κρύβονται σε βιλίτσες και μονοκατοικίες, σε πολυτελή ξενοδοχεία και ευρύχωρα κρατικά γραφεία που πληρώνουν οι φτωχοί...

Το σενάριο της ταινίας έγραψε ο ίδιος ο Μπράντμπι. Παρότι δεσμευμένο στον χωρόχρονο εκπέμπει μια καταλυτική διαχρονικότητα... αποκαλύπτοντας κρατικούς μηχανισμούς και μεθόδους παλιές όσο το αστικό κράτος... Ενα σενάριο χωρίς νοηματικά και εννοιολογικά κενά, με ολοκληρωμένες αιτιάσεις, με ανθρώπινους χαρακτήρες... Και η κάμερα του Μαρς, στον ώμο επί το πλείστον, πολύ κοντά στα πρόσωπα, μην της ξεφύγει και η πιο ανεπαίσθητη έκφραση. Αλλεργική στην πολυλογία, ρυθμισμένη με θαυμαστή εκφραστική οικονομία και μετρημένη ώστε να ισορροπούν στην κόψη του ξυραφιού ήθος και ηθική, αφοσίωση και προδοσία, με δηλωμένη την παρουσία της αρχετυπικής έλξης άνδρα/γυναίκας χωρίς ούτε στιγμή να υποκύπτει σε κακοτοπιές που κρύβει το μελόδραμα... Οι ερμηνείες εξαιρετικές, με τη διάφανη Αντρέα Ραϊζμπόροου επικεφαλής, αλλά κι έναν πρωτόγνωρης ευαισθησίας και ανθρωπιάς Κλάιβ Οουεν, σαστισμένος κι ο ίδιος από τον εαυτό του που ακόμα μπορεί να αισθάνεται... καταλήγει ο Μαρς, αφήνοντας το τέλος της ταινίας ανοιχτό. Γιατί τίποτα δεν έκλεισε και η ζωή και ο αγώνας συνεχίζονται...

Παίζουν: Κλάιβ Οουεν, Γκίλιαν Αντερσον, Αϊνταν Γκίλεν, Αντρέα Ραϊζμπόροου, κ.ά.

Παραγωγή: Μ. Βρετανία, Ιρλανδία (2012).

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ