Και οι χελώνες μπορούν να πετάξουν

[V for Vendetta]

ΜΠΑΧΜΑΝ ΓΚΟΜΠΑΝΤΙ

Και οι χελώνες μπορούν να πετάξουν

Το σκηνικό είναι «ιδανικό» για να γυριστεί μια ταινία. Στρατόπεδο προσφύγων στα σύνορα του Ιράκ με την Τουρκία. Μαζί με τους ανθρώπους, δίπλα στις σκηνές, μέσα στις σκηνές, υπάρχει στοιβαγμένο και κατεστραμμένο πολεμικό υλικό. Ανθρωποι και πολεμικό υλικό είναι ...για τη «χωματερή». Δραματικός υποστηρικτής του σκηνικού ο χρόνος. «Ιδανικός» και αυτός, για ένταση και αγωνία. Παραμονές της τελευταίας αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ! Από κοντά, αν όχι κυρίαρχο, το φυσικό τοπίο. Και αυτό είναι ιδανικό, αφού από μόνο του και χωρίς ιμπεριαλιστικά, προσθετικά, στοιχεία, σου «μιλάει». Πότε με την ήρεμη φυσική του καλλονή και πότε με τη φυσική του αγριάδα...

Ανθρωποι, χρόνος, τοπίο, χαλάσματα! Στο «ιδανικό» αυτό κινηματογραφικό περιβάλλον προσθέστε τώρα τα μοναδικά πρόσωπα των χωρικών και, κυρίως, των παιδιών. Πρόσωπα και κορμιά, που πάνω τους έχει «γράψει» όλη η περιπέτεια της περιοχής. Πόδια και χέρια κομμένα. Σαν να βλέπεις μια τραγική και αποκρουστική όπερα. Κουλά παιδάκια να προσπαθούν με το στόμα να απενεργοποιούν τις νάρκες που έχουν σκορπίσει οι Αμερικανοί. Ανάπηρα παιδάκια να ετοιμάζουν τα πολυβολεία, για να αποκρούσουν τη νέα ιμπεριαλιστική εισβολή.

Αυτή δεν είναι ταινία. Αυτή είναι ένας τεράστιος τοίχος, που πάνω του γράφεται, ζωγραφίζεται καλύτερα, η ιστορία της περιοχής, με τα μελανότερα χρώματα του πολιτισμού του σύγχρονου κόσμου. Κάθε πινελιά και πόνος. Κάθε πινελιά και κραυγή. Και μέσα στις κραυγές και τον πόνο, να και ο έρωτας! Απόδειξη πως ο άνθρωπος δε θα παραδοθεί. Δε θα μεταβληθεί σε κτήνος.

Στο μικρό, λοιπόν, αυτό χωριό - στρατόπεδο προσφύγων, του ιρακινού Κουρδιστάν, οι κάτοικοι ζουν με την αγωνία του πολέμου. Δεν είναι ευχαριστημένοι με το καθεστώς του Σαντάμ. Αγωνιούν, όμως, και για την αμερικανική εισβολή, παρότι στο βάθος της ψυχής τους ελπίζουν κάποια λύση, για το δικό τους (κουρδικό) ζήτημα. Ελπίδες, που διαψεύδονται γρήγορα...

Θέλοντας να έχουν από πρώτο χέρι πληροφορίες, αφού οι ιρακινές ειδήσεις δίνονται με το σταγονόμετρο ή καθόλου, βάζουν ρεφενέ από το ανύπαρκτο υστέρημά τους και αγοράζουν ένα «πιάτο», που τους συνδέει με τη «δορυφορική» είδηση. Μια είδηση το ίδιο χαλκευμένη. Και πλασαρισμένη ανάμεσα σε ταινίες πορνό και διαφημίσεις. «Δημιουργός» της δορυφορικής «σύνδεσης» ένας πανέξυπνος και ατσίδας (με όλες τις έννοιες της λέξης) 13χρονος μπόμπιρας! Ο οποίος είναι το παιδί για όλες τις δουλιές: «τεχνικός», «μεταφραστής» από τα ξένα κανάλια, «εργοδότης» και «εκμεταλλευτής» των άλλων παιδιών, που τα στέλνει να απενεργοποιήσουν τις νάρκες, τις οποίες στη συνέχεια τις πουλάει. Αλλά και τρυφερός. Και αλτρουιστής. Και, με τον τρόπο του, ερωτευμένος!

Οι Κούρδοι, γηγενείς κάτοικοι και πρόσφυγες του καταυλισμού, και, αλίμονο, και τα παιδιά, ζούνε υπό τον πόλεμο, από τον πόλεμο και για τον πόλεμο. Μόνη τους ενασχόληση ο πόλεμος! Αλλοι για να υπερασπίσουν ό,τι, γι' αυτούς, έχει αξία και άλλοι για να κερδοσκοπήσουν. Και ανάμεσα στις εκρήξεις και τους βομβαρδισμούς, ανάμεσα στα χτυπήματα κάτω από τη μέση, για την επιβίωση, βρίσκουν χρόνο για να ελευθερώσουν τα πηγαία χαρίσματα του ανθρώπου. Την αλληλεγγύη, τη φιλία, τον έρωτα...

Η ταινία δεν είναι απόλυτα «καθαρή» και «σαφής» πολιτικά. Ο σκηνοθέτης της δεν μπορεί να «κρύψει» την κουρδική καταγωγή του. Και είναι κάποιες στιγμές, που, παρ' όλη τη φιλότιμη προσπάθεια, που καταβάλλει, για να εμφανίζεται «ουδέτερος», υποκύπτει στο συναισθηματισμό του. Εξομοιώνει, έστω και διακριτικά, τους εχθρούς (Σαντάμ - Αμερικανούς). Ωστόσο, ο θεατής, χωρίς να παραβλέψει αυτή τη «λεπτομέρεια», θα πρέπει να ξεπεράσει αυτή την «αδυναμία» και να «ευχαριστηθεί» όλο το υπόλοιπο της ταινίας.

Γιατί εκεί, τελικά, είναι το ζουμί. Στις μοναδικές ποιητικές εικόνες της, που αποκαλύπτουν με ανάγλυφο τρόπο την απάνθρωπη ιμπεριαλιστική συμπεριφορά. Που αποκαλύπτουν, και εκθέτουν, τον πολιτισμό της σημερινής ανθρωπότητας. Της ανθρωπότητας, που, παρότι έχει παρουσιάσει ανεπανάληπτα έργα, εξακολουθεί να περπατάει με τα τέσσερα. Να αποδέχεται την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Μια πράξη, έτσι και αλλιώς ανεπίτρεπτη, η οποία, μάλιστα, επιβάλλεται και με τον πόλεμο. Την πιο μισερή πράξη απ' όλες τις μισερές πράξεις του ανθρώπου. Και μόνον να βλέπεις αυτά τα σακατεμένα παιδιά να μεγαλώνουν μέσα στις οβίδες και στους βομβαρδισμούς, φτάνει, για να σιχαθείς τον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο.

Ο θεατής πρέπει να οπλιστεί με θάρρος, για να δει την ταινία!

Παίζουν: Αβάζ Λατίφ, Σοράν Εμπραχίμ, Σαντάμ Χουσεΐν Φεϊζάλ, Χιρς Φέισαλ Ραχμάν κ.ά.

ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ