[ΤΑΙΝΙΟΚΡΙΤΙΚΗ] The Social Network

[Remy Fincher]

"The Social Network"

Του Ντέηβιντ Φίντσερ

Με τους Τζέσυ Άιζενμπεργκ, Άντριου Γκάρφιλντ, Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, Άρμι Χάμερ, Μαξ Μινγκέλλα, Ρούνεϊ Μάρα, Ρασίντα Τζόουνς κ.α.

Ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, πρωτοετής φοιτητής στο Χάρβαρντ, ονειρεύεται να ενταχθεί στις ελιτίστικες κολλεγιακές αδελφότητες και προσπαθεί να τραβήξει την προσοχή τους. Ένα βράδυ, μετά από ένα πικρό χωρισμό, διεισδύει στο δίκτυο του Χάρβαρντ και αντλώντας φωτογραφίες φοιτητριών, δημιουργεί ένα ιντερνετικό παιχνίδι με τίτλο "Facemash". Τα γεγονότα που ακολούθησαν, ιδωμένα από την οπτική όσων πρωταγωνίστησαν- του καλύτερου του φίλου, Εντουάρντο Σάβεριν (Γκάρφιλντ), του ιδρυτή του Napster Σων Πάρκερ (Τίμπερλεϊκ)- εξιστορούνται με φόντο τις δυο μεγάλες μηνύσεις και δικαστικές ακροάσεις που διαδέχτηκαν τη δημιουργία του μεγαλύτερου και πιο "διαβόητου" κοινωνικού δικτύου: του Facebook.

Όταν ανακοινώθηκε το κινηματογραφικό development του βιβλίου του Μπεν Μέζριχ "The Accidental Billionaires", που εξιστορούσε τα σκανδαλώδη παρασκήνια της ίδρυσης του Facebook, οι βολβοί των ματιών όλων στράφηκαν προς τα πάνω. Κάπως έτσι: . Σινεφίλ και πωρωμένοι bloggers, κριτικοί και studio insiders, όλοι το θεώρησαν ως άλλο ένα σημάδι των χαλεπών, δημιουργικά στείρων καιρών που εδώ και χρόνια διανύει το Χόλλυγουντ. Το "Facebook: the Movie" θα προηγείτο του "Μonopoly: the Movie" (δεν κάνω πλάκα) και του "Ναυμαχία: the Movie" (επίσης δεν κάνω πλάκα), θα ακολουθούσε το ριμέικ της "Τιτανομαχίας" (σε 3D) και της "Αλίκης στη Χώρα των Θαυμάτων" (σε 3D) και θα έβγαινε στις αίθουσες παρέα με το "Saw VII" και το "Paranormal Activity 2". "Facebook: the Movie" θα ήταν το παρατσούκλι που θα το ακολουθούσε μέχρι σήμερα.

Ένα πρώτο "WTF?" σχηματίστηκε στα στόματα όλων, όταν ο Άαρον Σόρκιν του "Ζητήματος Τιμής", της "Δυτικής Πτέρυγας" και του "Studio 60 on the Sunset Strip", ανέλαβε τη μεταφορά του βιβλίου. Το δεύτερο και πιο βροντερό ήρθε μετέπειτα, όταν αφού εκείνος ολοκλήρωσε το σενάριο, στην καρέκλα του σκηνοθέτη δεν κάθησε άλλος από τον Ντέηβιντ Φίντσερ, πασίγνωστο για τα σκοτεινά του δημιουργήματα, την εικαστική του ιδιοφυία και την ψυχαναγκαστική τελειομανία του. Κανείς, ακόμη και ο συνθέτης του σάουντρακ και αρχηγός των "NIN", Τρεντ Ρέτζνορ, δεν μπορούσε να αντιληφθεί γιατί κάποιος σαν εκείνον θα ενδιαφερόταν να διηγηθεί την ιστορία ενός κοινωνικού δικτύου, που ως τότε αφορούσε την πλειονότητα της γενιάς Υ και τους κοινωνιολόγους που τη μελετούσαν.

Ενάμιση χρόνο μετά περίπου, ήρθε το New York Film Festival και η επίσημη πρεμιέρα του "Social Network". Το "Facebook: the Movie" πήρε την εκδίκησή του. Και, ω, τι εκδίκηση ήταν αυτή. Το χορό έστησε ο Πήτερ Τράβερς του "Rolling Stone", που το απεκάλεσε "ταινία της χρονιάς, ταινία της δεκαετίας", ενώ ακολούθησε και ο Τοντ ΜακΚάρθυ (τότε ακόμη στο "Variety", αν δεν απατώμαι και πρόεδρος του Φεστιβάλ) που συμφώνησε ενθουσιωδώς, τουλάχιστον ως προς το πρώτο. Βροχή οι διθύραμβοι έπειτα. "Ιδιοφυές". "Εκπληκτικό". "Αξεπέραστο". "Αριστούργημα". Ο Λου Λούμενικ της "NY Post" το έχρισε τη "μεγαλύτερη, βασισμένη σε αληθινή ιστορία, ταινία του 21ου αιώνα". Οι έπαινοι δεν είχαν τέλος και δεν έπαιρναν μόνο τη μορφή κοσμητικών. Στις ίδιες σειρές που αναγραφόταν το "Social Network", διάβαζε κανείς τίτλους τόσο κλασικούς για το σινεμά, όσο και ο Μότσαρτ για τη μουσική. Η επικαιρότητα της ταινίας συγκρίθηκε μ'αυτή του "Δικτύου" και των "Ανθρώπων του Προέδρου" για τα σέβεντις, η αφηγηματική του τεχνική με το "Ρασομόν" του Κουροσάβα... μερικοί μάλιστα διέπραξαν και την ύστατη ύβρη: να σημειώσουν πόσες ομοιότητες είχε το "The Social Network" με τον "Πολίτη Κέιν".

Με όλο αυτό το hype που την περιβάλλει, δε νομίζω ότι κάποιος μπορεί να μην αναρωτιέται, αν η ταινία του Φίντσερ είναι στην πραγματικότητα η Δευτέρα Παρουσία. Αφότου την είδα, τουλάχιστον από τη δική μου μεριά, μπορώ να εκφέρω την άποψή μου.

Ναι, το "The Social Network" ειναι ΤΟΣΟ ΚΑΛΟ.

Κι εξηγούμαι.

1. "Πολίτης Ζάκερμπεργκ"

Ναι, ο Μαρκ Ζάκερμπεργκ, τουλάχιστον όπως το σκιαγράφησε ο Σόρκιν και όπως τον ερμήνευσε ο εξαιρετικός Τζέσυ Άιζενμπεργκ, είναι η post-millenial εκδοχή του Τσαρλς Φόστερ Κέιν, σε βαθμό που, σε μια από τις κορυφαίες στιγμές της ταινίας, τον περιμένεις σχεδόν να ψελλίσει "...rosebud". Δυο χαρισματικοί άνθρωποι, ευφυέστατοι, ικανοί και οξυδερκείς, αφουγκράζονται τον παλμό της εποχής τους και τις ανάγκες των ανθρώπων της. Τελειοθηρικοί, ακούραστοι, χρησιμοποιώντας τις δεξιότητές τους στο έπακρο, καινοτομούν για να ικανοποιήσουν αυτές τις ανάγκες. Πρωτοπορούν, αλλάζουν ριζικά το πεδίο που δραστηριοποιήθηκαν και τον τρόπο με τον οποίο ο κόσμος το αντιλαμβανόταν, ξεκινούν ένα ρεύμα, αποκτούν κριτές και μιμητές, φανατικούς θαυμαστές και ορκισμένους εχθρούς. Εκτοξέυονται στην κορυφή αποκτώντας πλούτο, ισχύ και επιρροή που οι ίδιοι δε διανοήθηκαν ποτέ, με τίμημα όμως την αληθινή τους ευτυχία. Εδώ έγκειται η διαχρονικότητα της ιστορίας του Ζάκερμπεργκ, όπως και του μύθου του Πολίτη Κέιν: η τραγωδία ενός ισχυρού άνδρα, που όλοι νομίζουν ότι έχει τα πάντα και τα έχει, εκτός από αυτό που η ψυχή του πραγματικά αναζητούσε. Και που δεν το αντιλαμβάνεται και δεν το υποψιάζεται κανείς. Ποιός άλλωστε περίμενε να ανακαλύψει το "ροδανθό" του Κέιν, στο απολύτως τελευταίο καρέ, να φλέγεται σε ένα τζάκι, πεταμένος μαζί με όλα τα άχρηστα "στολίδια" που είχε αποκτήσει;

2. We're CEOs, Bitches!

Όσο κλασικό είναι στην καρδιά του το "The Social Network", άλλο τόσο και περισσότερο ακριβές είναι στο χρονικό του περιτύλιγμα, πιο ακριβές ίσως και από το περσινό, υπέροχο "Up in the Air" του Τζέισον Ράιτμαν. Η γενιά μας σε ένα απαράμιλλο κινηματογραφικό πορτρέτο, τόσο αληθινό και εύστοχο, όσο μια μετα-ανάλυση όλων των νεανικών facebook-ικών προφίλ ανά την υφήλιο. Από τις τραγελαφικές παροξύνσεις ζήλιας με αφορμή ένα relationship status και την απερίσκεπτη, σχεδόν βιτσιόζικη, διαδικτυακή δημοσίευση κάθε σκέψης, παρόρμησης και στιγμής, μέχρι τον υλιστικό ηδονισμό, την εφηβική ανωριμότητα, την απελευθερωμένη libido, την άτυπη πλην διακριτή εσωτερική ιεραρχία που αποτελείται από κάστες, κλίκες, ομάδες και μονάδες και φυσικά την επιθυμία να ανελίσσονται όσο μπορούν πιο ψηλά σ'αυτήν. Μια γενιά από υπερ-μορφωμένους, συναισθηματικά ανασφαλείς, επιδειξιομανείς και επιρρεπείς στην υπερβολή πιτσιρικάδες, που κονταροχτυπιούνται μεταξύ τους, όχι μόνο για να επιτύχουν και να κερδίσουν την επιβράβευση και την περηφάνια του Πατέρα (μοτίβο που θα προσέξετε να ανακυκλώνεται στην ταινία), αλλά για να μπορούν κάποτε να σταθούν μπροστά στους "γέρους" baby-boomers και να τους υψώσουν το δάχτυλο. "I'm CEO, bitch". Εγώ είμαι το μέλλον και το μέλλον μόλις άρχισε.

3. You want the truth? You can't handle the truth!

Έτσι ισχυρίζεται ο Σόρκιν δια στόματος Νίκολσον, στη διάσημη ατάκα του "Ζητήματος Τιμής". Το να αντέξεις την αλήθεια είναι άλλο ζήτημα, το να τη χειριστείς (κυριολεκτικά) άλλο. Ειρωνεία λοιπόν που ο σεναριογράφος που φημίζεται για τις σπιρτόζικες, αστραπιαίες στιχομυθίες του, τους αποστομωτικούς, ευφράδεις ήρωές του και τους φλογερούς πολιτικούς μονολόγους του, κατάφερε να αφηγηθεί την ιστορία της δημιουργίας του Facebook (τουλάχιστον κατά το Μέζριχ και την έρευνά του) κατακερματίζοντας τη σε χωροχρονικά παράταιρα κομμάτια, που όμως, τοποθετημένα δεξιοτεχνικά το ένα δίπλα στον άλλο, συνθέτουν ένα εκπληκτικά "πλήρες" παζλ, που δε σου αφήνει απορίες και ερωτήματα αναπάντητα, δε σε μπερδεύει, δε σε ζαλίζει, δε σε αποπροσανατολίζει. Εάν ο Ταραντίνο με το "Pulp Fiction", ο Κρίστοφερ ΜακΚουάρι με τους "Συνήθεις Υπόπτους" και ο Κρίστοφερ Νόλαν με τα "Memento" και "Inception" δοκιμάστηκαν και κέρδισαν στο να δαμάσουν τον κινηματογραφικό χρόνο και να τον προσαρμόσουν στις ανάγκες του στόρυ και του στυλ τους, το ταίριασμα του Σόρκιν με το Φίντσερ, αν το καλοσκεφτείς, πέτυχε κάτι το ασύλληπτο: θολώνοντας τα όρια παρελθόντος και παρόντος να μετατέψει την (επιεικώς) μη γραμμική αφήγηση σε γραμμική, σε μια τέλεια, αψεγάδιαστη ευθεία και παράλληλα, σαν το "Ρασομόν" δεκαετίες πριν, να τοποθετήσει το θεατή "στα παπούτσια" όλων σχεδών των ηρώων, να τον κάνει να δει τα όσα συνέβησαν από τα μάτια του καθενός και όλων μαζί, έτσι ώστε εκείνος να διστάζει να πάρει ξεκάθαρη θέση απέναντι στα γεγονότα, να αδυνατεί να τους συμπαθήσει πολύ ή λίγο, να τους καταλάβαίνει όλους ή κανέναν. Αν αυτό δεν είναι άλήθεια (απόπειρα προσέγγισής της τουλάχιστον), δεν ξέρω τι είναι.

Τι άλλο να πω λοιπόν για το "Social Network", σε εσάς που εξακολουθήσατε να διαβάζετε μετά τις δέκα πρώτες γραμμές ή σε έσας που φτάσατε κατευθείαν στο τέλος; Να παινέψω τη φωτογραφία του Τζεφ Κρόνενγουεθ, το μοντάζ του Άνγκους Γουόλ, τη μουσική των Τρεντ Ρέτζνορ και Άττικους Ρος; Όσκαρ, Όσκαρ και Όσκαρ- ειδικά για τους τρεις τελευταίους. Το φανταστικό nerd/genious Άιζενμπεργκ, το σπαρακτικό Άντριου Γκάρφιλντ-Σάβεριν, το σαρδόνιο cyberpunk Τζάστιν Τίμπερλεϊκ; Όσκαρ, Όσκαρ,... καλά, μην υπερβάλλουμε. Ή να πλέξω το εγκώμιο του μέγα ενορχηστρωτή, της κινητήριας δύναμης, της μεγαλοφυίας, του καλλιτέχνη που λέγεται Φίντσερ; Όσκαρ, αλλιώς Τζιχάντ!

Το "Social Network" είναι ένα αλάνθαστο, εθιστικό, κοφτερό, ενίοτε ξεκαρδιστικό, καίριο και διαχρονικό, χορταστικό, άκρατα ψυχαγωγικό φιλμ, ένα (υπο)δειγμα μοντέρνου σινεμά και μια "παρτε-τα-γιγαντιαία-αρχίδια-μου" απάντηση σε όσους απορρίπτουν αβασάνιστα τον αμερικανικό κινηματογράφο. Μαζί με το "Θα Χυθεί Αίμα" του Πολ Τόμας Άντερσον (στο οποίο πολλοί θα συμφωνήσουν) και το "United 93" του Πολ Γκρίνγκρας (στο οποίο πολλοί θα διαφωνήσουν), είναι πολύ απλά, η μεγαλύτερη, η σημαντικότερη, η τελειότερη αμερικάνικη ταινία του 21ου αιώνα.

Ένα μόνο παράπονο έχω. Θα ήθελα να είχε κρατήσει για πάντα. Ή για καμιά ώρα ακόμη τουλάχιστον.

[mad cow]

holly πως σου φάνηκε

[tik-tak]

μια ταινία , που ενώ μου κρατούσε αμείωτο το ενδιαφέρον όσο προβαλλόταν, δεν κατάφερε να με κάνει να την σκέφτομαι από τη στιγμή μάλιστα που άρχισαν να πέφτουν οι τίτλοι τέλους και μετά.

κατάφερε να μου παρουσιάσει την ιστορία του ιδρυτή του φβ,με γρηγορους ρυθμούς και παράλληλα πεδία δρασης (τόσα όσα ήταν και οι δικαστικές αντιπαραθέσεις του),δινοντας μου τις πληροφορίες που δεν ήξερα χωρίς να πλατειάζει,χωρίς να εμβαθυνει.Με λίγα λόγια, μου ικανοποιησε την περιέργεια.

Συζητήσεις μετά την ταινία με την παρέα δεν υπήρξαν.

Homework προσωπικά δεν μου έβαλε,αν και υπήρχαν πολλά σημεία που θα μπορούσαν αν ειχαν προσεγγιστεί /αξιοπηθεί αλλιως να δωσουν την αφορμή (όπως στο τι χαρακτηρας τελικά ειναι αυτός; Υπάρχει ηθικό διδαγμα ή επιμύθιο; Ακόμη και η προσπάθεια της τελευταιας σκηνης ειναι αδυναμη ,αφέθηκε ορφανή,...Πώς ειναι οι ανθρωπινες σχεσεις στην εποχή μας και προς τα πού πάνε; Η φιλία εχει δύναμη ,παρεξηγείται ,παρακάμπτεται; Τα νεα μυαλά κι η φαντασία ειναι στην εξουσία ή στο χρηματιστήριο; κοκ) και ούτε κυριάρχησε στα συναισθήματά μου ,για να διεισδύσω σε χαρακτηρες και σε σκηνές ωστε να μην μεινω αμέτοχη παρατηρήτρια.

σε γενικές γραμμες πέρασα ευχαριστα,δεν βαρέθηκα ουτε με κουρασε,αλλά δε με κατέκτησε ,δεν με ιντριγκαρε ,δεν

μου βαλε δυσκολα , δεν βρήκε....τους κωδικές μου