Μ.Σ. (Χ)

[MSC]

Μεταβολικό Σύνδρομο (Χ):

I.

Είναι ένα παζλ μεταβολικών διαταραχών που οδηγούν αναπόφευκτα στην αθηρωμάτωση και στην καρδιαγγειακή νόσο.Βασικές ψηφίδες αυτού του παζλ,είναι η παχυσαρκία (κυρίως η κεντρικού τύπου),η δυσλιπιδαιμία,η υπέρταση κι ο σακχαρώσης διαβήτης.

ΙΙ.

Όταν ο καθηγητής Reaven στα τέλη του ’80,οριοθετούσε ένα νέο σύνδρομο,το σύνδρομο Χ ή Reaven,ούτε ο ίδιος δε θα μπορούσε να φανταστεί πόσο τα επόμενα χρόνια η επιστημονική κοινότητα θα ασχολείτο με το σύνδρομο αυτό.

ΙΙΙ.

25% του πληθυσμού στην Αμερική εκτιμάται ότι παρουσιάζει μεταβολικό σύνδρομο.Στο σακχαρώδη διαβήτη,ο επιπολασμός του μεταβολικού συνδρόμου,φθάνει το 92%.

Πρόσφατη φιλανδική μελέτη,δείχνει ότι το μεταβολικό σύνδρομο,συνδέεται με τετραπλάσιο κίνδυνο στεφανιαίου θανάτου,ενώ άλλες μελέτες,διαπιστώνουν διπλασιασμό του κινδύνου στεφανιαίας νόσου,όταν η παρουσία σακχαρώδη διαβήτη συνδυάζεται με παρουσία και Μ.Σ..

VI.

Το Μ.Σ.,δεν παρουσιάζει κάποια ειδικά διαφοροδιαγνωστικά συμπτώματα.Τα συμπτώματα των επιμέρους μεταβολικών διαταραχών που συναπαρτίζουν το Μ.Σ.,είναι και συμπτώματα πιθανού Μ.Σ..

Η διάγνωση ως εκ τούτου θα είναι συνδιαστική και κυρίως κλινική,με την ανίχνευση ή μη της παρουσίας των μεταβολικών και κλινικών παραμέτρων που οριοθετούν το Μ.Σ..

Κριτήρια Τεκμηρίωσης του Μεταβολικού Συνδρόμου

WHO

Σάκχαρο νηστείας (mg%): > ή = 110 και/ή

2 ώρες-μεταγευματική (mg%):> ή = 140

Τριγλυκερίδια (md/dl):> ή = 150

HDL-χοληστερόλη (mg/dl): <35 (Άνδρες)

<40 (Γυναίκες)

Συστολική Α.Π./Διαστολική Α.Π. (mmHg):> ή = 140/90

Ομφαλική περίμετρος/περίμετρο περιφέρειας: >0,90 (Α)/0,85 (Γ)

ΒΜΙ (kg/m²): >30

Ομφαλική περίμετρος: -

Ινσουλίνη πλάσματος:Υψηλότερο τεταρτημόριο του δείκτη ΗΟΜΑ

Άλλα (μικρολευκωματινουρία):EUA >20 mg/min. ή Alb/creat. Ratio > ή = 30 mg/g

Ορισμός συνδρόμου,με: Ινσουλίνη πλάσματος και/ή σάκχαρο + άλλα 2 κριτήρια

NCEP-ATP III

Σάκχαρο νηστείας (mg%): > ή = 110

2 ώρες-μεταγευματική (mg%):-

Τριγλυκερίδια (md/dl):> ή = 150

HDL-χοληστερόλη (mg/dl): <40,2 (Άνδρες)

<50 (Γυναίκες)

Συστολική Α.Π./Διαστολική Α.Π. (mmHg):> ή = 135/85

Ομφαλική περίμετρος/περίμετρο περιφέρειας: -

ΒΜΙ (kg/m²): -

Ομφαλική περίμετρος:>102 (Α)/> 88 (Γ)

Ινσουλίνη πλάσματος:-

Άλλα (μικρολευκωματινουρία):-

Ορισμός συνδρόμου,με:3 κριτήρια ή περισσότερα

EGIR

Σάκχαρο νηστείας (mg%): > ή = 110 και/ή

2 ώρες-μεταγευματική (mg%): -

Τριγλυκερίδια (md/dl):> 180

HDL-χοληστερόλη (mg/dl): <1,0

Συστολική Α.Π./Διαστολική Α.Π. (mmHg):> ή = 140 και/ή > ή = 90

Ομφαλική περίμετρος/περίμετρο περιφέρειας:-

ΒΜΙ (kg/m²): -

Ομφαλική περίμετρος:> ή = 94 (Α)/ 80 (Γ)

Ινσουλίνη πλάσματος:Ινσουλίνη νηστείας >Q4

Άλλα (μικρολευκωματινουρία):-

Ορισμός συνδρόμου,με: Ινσουλίνη πλάσματος νηστείας + 2 άλλα κριτήρια

VII.

Η κλινική ταξινόμηση που έχει προταθεί από την αμερικανική επιτροπή ειδικών (NCEP),επιτρέπει τον εύκολο προσδιορισμό του Μ.Σ..Πάντως,πρόσφατα οι διάφορες ταξινομήσεις συνδέονται και μεδιαφορετικές προσεγγίσεις σχετικά με το μεταβολικό ‘’πυροδοτητή’’ του Μ.Σ..Η προσέγγιση του WHO,ουσιαστικά θεωρεί την ινσουλινοαντίσταση πρωταρχικό αίτιο που οδηγεί σε λιπόλυση και λιποτοξικότητα.Η προσέγγιση του NCEP,θεωρεί την κοιλιακή παχυσαρκία αφετηριακή αιτία του Μ.Σ.,καθώς το μεγάλο κοιλιακό λιποκύτταρο,εκκρίνει κυττοκίνες και κυρίως την πρωτεΐνη TNFα που επιδρά στον υποδοχέα της ινσουλίνης και συμβάλει στη δημιουργία ινσουλινοαντίστασης.Επιπρόσθετα,η αυξημένη απελευθέρωση λιπαρών οξέων (FFA) επί κοιλιακής παχυσαρκίας,οδηγεί αφ’ενός μεν σε αυξημένη σύνθεση VLDL από το ήπαρ με αποτέλεσμα αύξηση της παραγωγής των αθηρωγόνων μικρών πυκνών HDL,κι αφ’ετέρου σε λιπώδη διήθηση των μυών,με αποτέλεσμα ανταγωνισμό στην ιστική δράση της ινσουλίνης και δευτερογενώς,ανάπτυξη ινσουλινοαντίστασης.

VIII.

Η θεραπεία του Μ.Σ.,περιλαμβάνει τη βελτίωση της βασικής υποκείμενης μεταβολικής διαταραχής,δηλαδή της αντίστασης των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης.

Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την αλλαγή του τρόπου ζωής (αλάττωση του σωματικού βάρους και μέτρια καθημερινή άσκηση) και ενδεχομένως με φάρμακα (π.χ. γλιταζόνες),καθώς και με την αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που συνυπάρχουν (υπέρταση,δυσλιπιδαιμία,κυρίως μείωση της LDL,σακχαρώδης διαβήτης).

Η δίαιτα,έχει μεγάλη συμβολή στη θεραπεία του Μ.Σ.,αφού οι υποθερμιδικές δίαιτες μειώνουν το σωματικό βάρος,την αρτηριακή πίεση,και βελτιώνουν το λιπιδαιμικό προφίλ και το γλυκαιμικό έλεγχο.

Μείωση 5%-7% του αρχικού βάρους σε παχύσαρκους,είναι ικανή να βελτιώσει σημαντικά όλες τις παραμέτρους του Μ.Σ..

Έμφαση τελευταία δίνεται στη μεσογειακή δίαιτα,η οποία μπορεί να μειώσει κατά 50%-70% τον κίνδυνο καρδιαγγειακών επεισοδίων (όπως έδειξε η μελέτη LYON).

IX.

Σήμερα,υπάρχει ποικιλία νέων δεδομένων και αναφορών σχετικών με το Μ.Σ. και τις θεραπευτικές κατευθύνσεις.

Υπάρχουν νέα δεδομένα,που αφορούν:

- Κυτταρικούς μηχανισμούς που είναι υπεύθυνοι για την αντίσταση στην ινσουλίνη.

- Πρωτεΐνες που εκκρίνουν κυρίως τα λιπώδη κύτταρα και συμβάλλουν στην ινσουλινοαντίσταση καιι το Μ.Σ. (λεπτίνη,παράγοντας νέκρωσης των όγκων,ιντερλευκίνη-6,λιπονεκτίνη,κ.ά.).

- Τη σύνδεση φλεγμονής κι ινσουλινοαντίστασης,και τη σημασία εκτίμησης των ειδικών πρωτεϊνών φλεγμονής,όπως η CRP.

- Τη φαρμακευτική αντιμετώπιση των επιμέρους πτυχών του Μ.Σ.,όπως της παχυσαρκίας (σιμπουτραμίνη κι ορλιστάτη),της δυσλιπιδαιμίας (νέες στατίνες και φιμπράτες),της υπέρτασης (ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειτενσίνης ΙΙ),και του διαβήτη (μετιγλινίδες,ανάλογα ινσουλίνης,κ.ά..).

- Την ανάπτυξη και κυκλοφορία φαρμάκων,όπως οι γλιταζόνες που ενεργοποιούν ειδικούς πυρηνικούς υποδοχείς κι αυξάνουν την ιστική ευαισθησία των περιφερικών ιστών στη δράση της ινσουλίνης.[Οι γλιταζόνες σήμερα,χρησιμοποιούνται σε ασθενείς με διαβήτη που παρουσιάζουν ινσουλινοαντίσταση.Ωστόσο,πολύ πιθανόν,στο άμεσο μέλλον αυτά τα φάρμακα θα χρησιμοποιηθούν ευρύτερα για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του Μ.Σ.].

[MSC]

Διαταραχές που σχετίζονται με την αντίσταση στην ινσουλίνη:

Δυσανεξία στη γλυκόζη:

- διαταραχή γλυκόζης νηστείας

- διαταραχή ανοχής γλυκόζης

Διαταραχές του μεταβολισμού του ουρικού οξέος:

- αυξημένη συγκέντρωση ουρικιού οξέος στο πλάσμα

- μειωμένη νεφρική απέκκριση του ουρικού οξέος

Δυσλιπιδαιμία:

- αυξημένα τριγλκερίδια

- μειωμένη HDL-C

- ύπαρξη μικρών πυκνών LDL

- αυξημένη μεταγευματική λιπαιμία

Αιμοδυναμικές διαταραχές:

- αυξημένη δραστηριότητα του συμπαθητικού νευρικού συστήματος

- αυξημένη νεφρική κατακτάτηση νατρίου

- αυξημένη αρτηριακή πίεση

Διαταραχές αιμόστασης:

- αυξημένη συγκέντρωση του αναστολέα ου ενεργοποιητή του πλασμινογόνου

- αυξημένη συγκέντωση του ινωδογόνου

Ενδοθηλιακή δυσλειτουργία:

- αυημένη επαγωγή μονοπύρηνων κυττάρων

- αυξημένη συγκέντρωση μορίων κυτταρικής προσκόλλησης

- αυξημένη συγκέντρωση ασύμμετρης διμεθυλαργινίνης

- μειωμένη-εξαρτώμενη από το ενδοθήλιο αγγειοδιαστολή

Αναπαραγωγικό σύστημα:

- σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών

Λοιπά:

- λιπώδες ήπαρ

- σύνδρομο υπνικής άπνοιας