[θέατρο] Βόυτσεκ

[tik-tak]

«Βόυτσεκ » του Γ.Μπύχνερ

θέατρο του Νέου Κόσμου (κοντά στη στάση μετρό Συγγρού-Φιξ )

Σκηνοθ.: Β. Θεοδωρόπουλος.

Παίζουν: Μ. Μαυροματάκης, Τ. Κουλίεβα, Γ. Γεννατάς, Γ. Γάλλος.

φοιτητικό:12€ την Πέμπτη, 14€ τις υπόλοιπες μέρες

πρόγραμμα: 6€

υπόθεση: Ο μισθοφόρος στρατιώτης Βόυτσεκ έχει αναλάβει το κούρεμα και ξύρισμα του λοχαγού του . Για τη συμπλήρωση του εισοδήματος του έχει , επίσης, δεχθεί να είναι το «πειραματόζωο» του γιατρού.

Ο Βόυτσεκ έχει αποφασίσει να ανέχεται εξευτελισμούς, ταπεινώσεις και επικρίσεις, γιατί η οικονομική του κατάσταση και η κοινωνική του θέση δεν του επιτρέπουν να κάνει και αλλιώς: είναι πολύ φτωχός και έχει ένα μικρό παιδί με τη Μαρία, την όμορφη Μαρία , με την οποία δεν έχουν ακόμη παντρευτεί.

Ο Βόυτσεκ ,προσπαθώντας να βγάζει χρήματα για την οικογένειά του, ζει μόνο για να δουλεύει …ζει όμως; Με τι ζει; η αξιοπρέπειά του, η γνώμη του, οι απόψεις του, η υπερηφάνεια, η σημασία του να είσαι άνθρωπος , ακόμη και η σωματική του ακεραιότητα, έχουν θυσιαστεί στο βωμό της επιβίωσης….έχουν γίνει βορά στις «αρρωστημένες» αντιλήψεις και στην καταπίεση του Λοχαγού και του Γιατρού….Μόνο ένα του μένει να κάνει : να υπομένει!

Η υπομονή του , όμως , φτάνει στα όριά της , όταν ο Βόυτσεκ αρχίζει να υποπτεύεται ότι η Μαρία έχει εραστή…Φωνές , ζαλάδες, ρίγη , σκοτοδίνες , ένας παράξενος πυρετός, αρχίζουν να τον ταλαιπωρούν και του οπλίζουν το χέρι με μαχαίρι….και τότε σκοτώνει τη Μαρία….

Ο συγγραφέας άντλησε το υλικό για αυτό το θεατρικό έργο , που γράφτηκε γύρω στα 1835, από τα δικαστικά χρονικά 3 περιπτώσεων ερωτικών εγκλημάτων. Σαν βάση είχε την περίπτωση του Γιόχαν Κριστιάν Βόυτσεκ , που σκότωσε την ερωμένη του . Στη δίκη του Βόυτσεκ, η υπεράσπιση ζήτησε επανειλημμένως να εξεταστεί η ικανότητα καταλογισμού του κατηγορουμένου. Οι ιατρικές εκθέσεις χαρακτήριζαν το Βόυτσεκ ως ψυχικά υγιή . Ο Βόυτσεκ τελικά εκτελέστηκε δημόσια , στην πλατεία της Λειψίας.

Ο Μπύχνερ στο θεατρικό του παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εκδοχή , σύμφωνα με την οποία ο Βόυτσεκ είναι ένα άτομο που πάσχει σωματικά και ψυχικά. Αυτό προβάλλεται από τις πρώτες κιόλας στιγμές του έργου , όπου ο Βόυτσεκ ακούει φωνές και βλέπει οράματα, είναι εξασθενημένος από την πολλή δουλειά , και συνεχώς ταπεινωμένος από το λοχαγό και το γιατρό.

Θα μπορούσα να χαρακτηρίσω την παράσταση ως ….ψυχεδελική!

Το κείμενο είναι πολύ δυνατό. Και το ότι είναι γραμμένο στα 1835 το κάνει ακόμη πιο δυνατό ως και συγκλονιστικό!!

Η παράσταση όλη εκτυλίχθηκε σε μια σκηνή, οπού κυριαρχούσαν σιδηροκατασκευές από το πάτωμα ως την οροφή. Οι ηθοποιοί κινούνταν μπρος –πίσω , αλλά και πάνω στα κάγκελα. Δυνατή μουσική, εντυπωσιακοί φωτισμοί και στιγμές σκότους συνέβαλαν σε αυτή την πυρετώδη, εφιαλτική ατμόσφαιρα του έργου.

Συνεχώς υπήρχαν στοιχεία σημειολογίας: τα κάγκελα της φυλακής που τους περιέβαλλαν ήταν η εσωτερική τους ανελευθερία, οι πορτοκαλί φόρμες , που παρέπεμπαν σε αυτές των φυλακών Γκουαντανάμο, ισοπέδωναν κάθε στοιχείο προσωπικής έκφρασης, η γύμνωση ως στοιχείο ταπείνωσης και εξευτελισμού….

Οι ερμηνείες είναι γενικά καλές…αυτή του γιατρού δεν μου άρεσε σε κάποια σημεία της : σε εκείνα που προσπαθώντας να δειχθούν οι αρρωστημένες αντιλήψεις του, επιστρατεύονταν κωμικά, καρτουνίστικά στοιχεία στο βλέμμα και στη φωνή....νομίζω, ότι δεν άρμοζαν τόσο πολύ και θύμιζαν κάτι από «τρελογιατρους σε παρωδίες θρίλερ»…

Δεν ξέρω….μάλλον θα προτιμούσα το έργο αυτό σε πιο «κλασική» απόδοση ….ίσως δεν είμαι εκπαιδευμένος θεατής και αυτοί οι «νεωτερισμοί», οι «συμβολισμοί» με ξένισαν….αν δεν ήταν το κείμενο γραμμένο στο πρόγραμμα, το συνοδευτικά σχόλια και η αναφορά σε ιστορικές πηγές ,η παράσταση αυτή από μόνη της δεν θα μπορούσε να με πείσει για την αξία και τη δύναμη του κειμένου….το έργο αυτό λοιπόν θα ήθελα να το ξαναέβλεπα με μια άλλη απόδοση –ακόμη και με την ίδια ομάδα ηθοποιών – γιατί η τωρινή κάπως με προβλημάτισε….και δεν ξέρω ως προς τι να προβληματιστώ: στην σκηνοθετική προσέγγιση ή στο επίπεδό μου ως θεατή….

Παρόλα αυτά , από την παράσταση αυτή κέρδισα τα εξής:

- την επαφή μου και γνωριμία με ένα δυνατό κείμενο, ένα κείμενο πολύ μπροστά από την εποχή του

- είδα τη σοβαρή προσπάθεια και την αφοσίωση των ηθοποιών έντονα γραμμένη στα πρόσωπα τους

- και 1μιση ώρα πνιχτού γέλιου από μέρους μου….α! την παράσταση αυτή την κατευχαριστήθηκα!…

θέμα έργου: 4/5

ηθοποιοί: 3/5

σκηνικά: 2/5

γενικά:1,5 / 5