Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ

[aterpos]

Τί θα σκεφτόσασταν αν μαθαίνατε ότι το παρακάτω απόσπασμα προέρχεται από κείμενο που γράφτηκε πριν 15 χρόνια;

Σαν να μην πέρασε μιά μέρα

.......

.......

Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ Η ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΙΑΤΡΩΝ

(Όπως έχει ήδη αναφερθεί, ) τα δύο πλέον εντυπωσιακά χαρακτηριστικά του ελληνικού συστήματος υγείας είναι, αφενός, η υπερπροσφορά ιατρών και, αφετέρου, η αναντιστοιχία που υφίσταται ανάμεσα στην πληθώρα ειδικευμένων ιατρών και στην έλλειψη οικογενειακών ιατρών. Η κατάσταση αυτή οφείλεται στην ανυπαρξία εθνικού σχεδιασμού για το ιατρικό επάγγελμα.

Ο εθνικός σχεδιασμός θα έπρεπε να συναρτά τα μακροπρόθεσμα σχέδια ανάπτυξης και ανακατανομής των πόρων στο σύστημα υγειονομικής φροντίδας με την πρακτική και θεωρητική εκπαίδευση. Δεν φαίνεται όμως να υπάρχει συνείδηση αυτής της αναγκαιότητας για την ύπαρξη εθνικού σχεδιασμού, ενώ απουσιάζει και ο απαραίτητος συντονισμός μεταξύ του Υπουργείου Υγείας και του Υπουργείου Παιδείας.

Ο εκσυγχρονισμός και η ανάπτυξη της βασικής ιατρικής εκπαίδευσης σύμφωνα με τις διεθνείς τάσεις συνιστούν αναγκαίες ενέργειες, οι οποίες πρέπει να στραφούν σε τρείς κατευθύνσεις: στην έγκαιρη επαφή του εκπαιδευομένου ιατρού με τον ασθενή, στη διαλογική διδασκαλία και στην έμφαση στην πρωτοβάθμια φροντίδα και τη δημόσια υγεία. Το σύστημα εκπαίδευσης των ειδικευμένων ιατρών χρειάζεται ανάπτυξη, συντονισμό, έλεγχο ποιότητας και ενσωμάτωση στη γενική πολιτική απασχόλησης. Με τους συνολικούς πολιτικούς σχεδιασμούς και στόχους πρέπει επίσης να εναρμονιστούν το σύστημα των εξετάσεων και το σύστημα παροχής αδειών για την άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος.

Ο σχεδιασμός του υγειονομικού προσωπικού

Βασικό συστατικό οποιασδήποτε προσπάθειας για την εφαρμογή υγειονομικής πολιτικής είναι ο σχεδιασμός του στελεχειακού δυναμικού. Το ειδικά εκπαιδευμένο προσωπικό (όπως οι γιατροί και οι νοσηλευτές) αποτελεί το πλέον δαπανηρό τμήμα του συστήματος υγειονομικής φροντίδας. Με την λήψη κλινικών αποφάσεων, οι ιατροί και οι νοσηλευτές επηρεάζουν τη χρήση των πόρων, ενώ με τις βασικές τους γνώσεις διαμορφώνουν τη συνολική απόδοση του συστήματος. Τέλος, οι αξίες που εντυπώνονται κατά την εκπαιδευτική διαδικασία διαπλάθουν τη μετέπειτα επαγγελματική συμπεριφορά και δεοντολογία.

Έχει μεγάλη σημασία να συνδεθούν τα παρακάτω (έως σήμερα ασύνδετα μεταξύ τους) στοιχεία:

• Το σύστημα της ιατρικής εκπαίδευσης και το πρόγραμμα σπουδών
• Ο αριθμός των φοιτητών
• Ο αριθμός των θέσεων για απόκτηση ειδικότητας
• Η εισαγωγή ξένων φοιτητών
• Το σύστημα εξετάσεων, ο τρόπος παροχής άδειας άσκησης της ιατρικής και η συνεχής επιμόρφωση.

Το πρώτο βήμα στην όλη διαδικασία είναι η διαμόρφωση μακροπρόθεσμων στόχων για την ανάπτυξη των επιμέρους τομέων του συστήματος (διερεύνηση της πρωτοβάθμιας φροντίδας, επιθυμητή κατανομή των διαφορετικών ιατρικών ειδικοτήτων κλπ.).

Οι στόχοι αυτοί πρέπει βεβαίως να συναρτώνται προς το συνολικό οργανωτικό σχεδιασμό σε εθνικό και περιφερειακό επίπεδο: επιθυμητός αριθμός νοσοκομείων, κατανομή ειδικοτήτων στο εσωτερικό τους, επιθυμητό μέγεθος της υποδομής για την πρωτοβάθμια φροντίδα κ.ο.κ. Ο σχεδιασμός της υποδομής πρέπει να συνδέεται με τους διαθέσιμους οικονομικούς πόρους. Η όλη διαδικασία θα συμβάλει στην ανάδειξη των αναγκών που απαιτούν ανακατανομή των πόρων (ιδιαίτερα του ανθρώπινου δυναμικού).

Σε γενικές γραμμές πάντως, οι αποφάσεις για τον αριθμό των φοιτητών της ιατρικής και για τον αριθμό των αποφοίτων που εκπαιδεύονται στις διάφορες ειδικότητες θα πρέπει να βασίζονται στο συνολικό υπολογισμό του αριθμού των ιατρών που ο προγραμματισμός του συστήματος επιτρέπει. Με δεδομένη τη διάρκεια της πλήρους κατάρτισης ενός ιατρού, ο προγραμματισμός πρέπει να έχει εικοσαετή προοπτική και να καθορίζει ολόκληρο το σύστημα της ιατρικής εκπαίδευσης.

Στοιχεία όπως συνταξιοδότηση, μερική απασχόληση, εναλλακτικές δραστηριότητες των ιατρικών ειδικοτήτων κ.ο.κ. έχουν επίσης μεγάλη σημασία, ενώ εξίσου σημαντική είναι και η σύνθεση του υγειονομικού προσωπικού (ιατροί, νοσηλευτικό και λοιπό προσωπικό).

Η Προπτυχιακή Ιατρική Εκπαίδευση

Η εισαγωγή φοιτητών

Τη στιγμή αυτή, υπάρχουν επτά ιατρικές σχολές στην Ελλάδα, με μεγαλύτερη εκείνη του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Υποτίθεται ότι λειτουργεί ένα σύστημα ελέγχου των εισαγομένων φοιτητών. Στην πράξη όμως, ο τελικός αριθμός διπλασιάζεται ή τριπλασιάζεται, εξαιτίας των αθρόων μεταγραφών φοιτητών από το εξωτερικό.

Ο Νόμος επιτρέπει στους φοιτητές της ιατρικής από το εξωτερικό να μεταγραφούν στα ελληνικά πανεπιστήμια μετά το τέλος του πρώτου χρόνου φοίτησης και με βάση διάφορα κοινωνικά κριτήρια (λ.χ. πολύτεκνες οικογένειες, ανάπηροι γονείς, ανάπηροι φοιτητές κλπ.).

Φαίνεται πως οι ιατρικές σχολές είναι υποχρεωμένες να δεχθούν αυτούς τους φοιτητές, χωρίς να έχουν τη δυνατότητα επιβολής αυστηρών εξετάσεων , για να διακριβωθούν τα αναγκαία προσόντα των μεταγραφομένων.

Στην πράξη λοιπόν, δεν υπάρχει αποτελεσματικός προγραμματισμός του ανθρώπινου δυναμικού: η κατάσταση είναι απλώς ανεξέλεγκτη. Το σύστημα επιβαρύνεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι όσοι αποφοιτήσουν από ιατρικές σχολές του εξωτερικού έχουν το δικαίωμα, να αποκτήσουν μετά την επιστροφή τους άδεια άσκησης της ιατρικής στην Ελλάδα. Η συνολική παραγωγή από όλες αυτές τις πηγές ανέρχεται σε 1.300 περίπου νέους γιατρούς κάθε χρόνο.

Έχουμε την αίσθηση πως, αν διενεργείτο ακριβής υπολογισμός των αναγκών σε ιατρούς, θα κατέληγε στον υποδιπλασιασμό, τουλάχιστον, του αριθμού εισαγωγής για την επόμενη δεκαετία. Κατά την άποψή μας, η ιατρική σχολή των Αθηνών, με περίπου 400 νέες εισαγωγές ετησίως, είναι υπερτροφική και θα πρέπει, κατ’ επέκταση, να υποστεί τις μεγαλύτερες περικοπές. Κάτι τέτοιο μπορεί να επιτευχθεί με την αναβάθμιση των κριτηρίων εισαγωγής ή με πολύ αυστηρές εξετάσεις στο τέλος του πρώτου έτους σπουδών (όπως γίνεται στην Γαλλία) και με ιδιαίτερα αυστηρές εξετάσεις για όσους ζητούν να μεταγραφούν από το εξωτερικό. Ο έλεγχος της εισροής φοιτητών και αποφοίτων από το εξωτερικό είναι απολύτως αναγκαίος, επειδή την στιγμή αυτή αποτελούν τη μεγαλύτερη πηγή παραγωγής ιατρών. Οι λόγοι που επιβάλλουν την άμεση επέμβαση στο σημείο αυτό δεν είναι μόνον ποσοτικοί, αλλά και ποιοτικοί. Η αντιμετώπιση του όλου ζητήματος απαιτεί αποφασιστική και σύντονη δράση από μέρους της κυβέρνησης.

.........

.........

Πηγή: B. Abel-Smith, J. Calltorp, M. Dixon, Ad. Dunning, R. Evans, W. Holland, B. Jarman, E. Mossialos: "Έκθεση της Ειδικής Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων για τις Υπηρεσίες Υγείας", Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Προνοίας, ΦΑΡΜΕΤΡΙΚΑ ΑΕ, Ιούνιος 1994.

[aterpos]

Μια και είναι και επίκαιρο, η συνέχεια του παραπάνω κειμένου μαζί με μερικές σκέψεις για την εκπαίδευση, την ειδίκευση και την αδειοδότηση των γιατρών διατυπώνονται στις σελίδες 117-123 της παραπάνω έκθεσης.

Η έκθεση βρίσκεται στο σύνδεσμο http://tempmedgr.wordpress.com/2008/03/25/health-services/ υπό το -Α- (“Report on the Greek Health Services“) ή για απ' ευθείας download στο σύνδεσμο http://tempmedgr.files.wordpress.com/2008/03/mw-report-on-the-grk-hservices-abel-smith-grk02.pdf (5,7 ΜΒ).

Όποιος "καταφέρει" να τη διαβάσει όλη θα διαπιστώσει ότι πολλά που διατυπώθηκαν 17 χρόνια πριν, επιχειρούνται (κατά προσέγγιση) σήμερα.

Π.χ. η ιδέα του "Μεταπτυχιακού Ιατρικού Συμβουλίου" της έκθεσης (σελ. 122) είναι η πρώϊμη εκδοχή του "Επιμελητηρίου Υγείας" που διατυπώνεται στο άρθρο της εφημερίδας "ΗΜΕΡΗΣΙΑ" ("Λύση με ... εκτώσεις για πανεπιστημιακούς γιατρούς", 29.4.2011, εδώ).

Ομοίως και η ιδέα των πανελληνίων εξετάσεων για την άδεια ασκήσεως επαγγέλματος (βλ. σελ. 120-121 περί "δόκιμης θητείας" και προσωρινής άδειας).

--------------

Για όσους θέλουν να διαβάσουν μια πρόσφατη έκθεση του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου Υγείας για τις υπηρεσίες υγείας στην Ελλάδα, μπορούν να την κατεβάσουν από εδώ.

[InspectorGadget]

Θενξ (ξανά) για το λινκ το οποίο είχε χαθεί σε ένα φορμάρισμα του σκληρού.

Είναι ενδιαφέρον ότι ανασύρονται προτάσεις από το παρελθόν, οι οποίες δεν θα προχωρήσουν (για άλλη μια φορά) λόγω πολιτικού κόστους. Ας πάρουμε για παράδειγμα το ζήτημα της αδειοδότησης μετά από εξετάσεις των γιατρών: θα ισχύσει από εδώ και στο εξής, ή θα επανεξετασθούν οι άδειες ΟΛΩΝ των εν ενεργεία γιατρών; Το πρώτο δεν θα λύσει το πρόβλημα της ποιότητας (γιατί ένα σύστημα που έχει παράγει 72χιλ μάλλον το έχει κάνει σε βάρος της ποιότητας), ενώ το δεύτερο θα οδηγήσει σε διάφορα τραγελαφικά όταν μεγάλος αριθμός γιατρών (υψηλόβαθμων του ΕΣΥ, ή "μεγαλο-γιατρών" του ιδιωτικού) βρεθούν να μην πιάνουν ούτε τη βάση. Φυσικά θα επιλεγεί η λύση του grandfathering (όσοι έχουν την άδεια ήδη, δεν χρειάζεται να εξετασθούν), σε συνδυασμό με εξετάσεις ερωτήσεων επιπέδου "σε ποια πλευρά είναι το στομάχι" και αποφυγή ερωτήσεων τύπου "δώστε ένα παράδειγμα βήτα λακτάμης" για να περάσουμε όλοι και να αυτο-αυνανιζόμαστε μπροστά στο καθρέπτη για το πόσο "μεγάλοι" και σούπερ γιατροί είμαστε σαν χώρα.

Η οποιαδήποτε απόπειρα προγραμματισμού του ιατρικού δυναμικού θα οδηγήσει σε μερικές δυσάρεστες (και πολιτικά επίπονες) διαπιστώσεις για το μέγεθος (ή και τον αριθμό) των ιατρικών τμημάτων/σχολών και (ακόμα περισσότερο) για τον αριθμό των θέσεων ειδικότητας. Οι περισσότερες από τις τελευταίες δημιουργήθηκαν εν πολλοίς άναρχα και για να εξυπηρετήσουν το ιερό δικαίωμα των "μονιμάδων" στη λούφα σε βάρος του κακοπληρωμένου, κακο-εκπαιδευμένου και εξαρτώμενου ιατρικού λούμπεν. Φυσικά μια οποιαδήποτε προσπάθεια εξορθολογισμού θα έπρεπε να αρχίσει με μια σωστή στατιστική καταγραφή της ηλικιακής πυραμίδας των γιατρών ανά ειδικότητα (για να μην γίνουν σφάλματα) και αφού έχει τεθεί στα σοβαρά στο τραπέζι το ζήτημα της αφαίρεσης της άδειας των γιατρών μετά από κάποια ηλικία (όπως στη Γερμανία), του δραστικού περιορισμού της δυνατότητας εξάσκησης του επαγγέλματος μετά τη συνταξιοδότηση (μέσω σωστής φορολόγησης) ή έστω της απαγόρευσης της εργασίας των συνταξιοδοτηθέντων από το ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα για ένα εύλογο διάστημα (π.χ. 3 χρόνια). Καθώς σε όλα αυτά τα θέματα ανακύπτουν ζητήματα διαγενεακής δικαιοσύνης και/η περιορισμός ελευθερίας συγκεκριμένων ομάδων (π.χ. το οικονομικό δικαίωμα του συνταξιούχου για εργασία έρχεται σε σύγκρουση με το ίδιο δικαίωμα του άνεργου γιατρού) και μάλιστα με ασύμμετρο τρόπο μάλλον δεν θα γίνει τίποτα και θα διαιωνισθεί η ίδια κατάσταση. Μπορεί πάντα κανείς να ελπίζει ότι η ιατρική κοινότητα θα επεδείκνυε μια ωριμότητα, αλλά τα πρόσφατα γεγονότα σε νοσοκομεία (ψέμματα για τον αριθμό των ελεύθερων κρεββατιών) μάλλον δεν δημιουργούν αισιοδοξία για το μέλλον. Ίσως κάποια μορφής επιτήρησης/κηδεμονίας της χώρας (και όλου του Ευρωπαϊκού νότου) όπως διαφαίνεται ότι θα γίνει στη ΕΕ (αν αυτή δεν διαλυθεί πρώτα) θα έλυνε τα παραπάνω μαζί με πολλά άλλα ζητήματα... in the meantime, sit back and enjoy the ride!

[kopritis]

Προσωπικά θεωρώ πιθανότερο να επιβάλλει κάποια στιγμή η ΕΕ ενιαίες εξετάσεις για την άδεια άσκησης του ιατρού σε όλα τα κράτη-μέλη, και την έκδοση πιστοποιητικού επάρκειας (licence, όπως θέλετε πείτε το) που θα ισχύει σε όλα τα μέλη, ώστε να εξασφαλίζεται ένα μίνιμουμ επάρκειας των μετακινούμενων (Νότος-Βορράς, Ανατολή-Δύση).

Δεν μπορώ να προσδιορίσω το πότε θα συμβεί αυτό, μπορεί να υπάρχουν ακόμα διαφορές στα προγράμματα των διάφορων Ιατρικών Σχολών, αλλά είναι το αναπόφευκτο επόμενο βήμα.

[karanti_maria]

Σωστό!

Μόνο στην Ελλάδα θα γίνει χαμός, με καταλήψεις, χτίσιμο Καθηγητών Πανεπιστημίου, σχίσιμο βιβλίων, κτλ

Τα δικαιώματά τους ως Έλληνες ρεμπεσκέδες πολίτες θα καταπατηθούν από τα δικαιώματά τους ως Ευρωπαίοι πολίτες...