Νόμος-πλαίσιο: Ριζικές αλλαγές

[marijuana]

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ του ιστορικού νόμου-πλαισίου

Τα πάνω - κάτω στα ΑΕΙ

Των ΕΛΕΝΑΣ ΒΑΡΙΝΟΥ - ΟΛΥΜΠΙΑΣ ΛΙΑΤΣΟΥ

Θεμελιώδη ανατροπή στον καταστατικό χάρτη των ΑΕΙ της χώρας, με επίκεντρο τις αλλαγές στον τρόπο εκλογής των πρυτανικών αρχών των ιδρυμάτων -προτείνεται η δραστική μείωση της συμμετοχής των φοιτητών- και στις διαδικασίες εξέλιξης των διδασκόντων τους -ενδέχεται να συνδεθεί με την αξιολόγηση ως προς τα κριτήρια- αναμένεται ότι θα επιφέρει η συζήτηση που ανοίγει για την αναθεώρηση του ν. 1268/82, του ιστορικού νόμου-πλαισίου.

Επί τάπητος -αναγνωριστικού προς το παρόν- και με αφετηρία την προσαρμογή του υφιστάμενου θεσμικού πλαισίου λειτουργίας των Πανεπιστημίων στα νέα ακαδημαϊκά δεδομένα που υπαγορεύουν οι ευρωπαϊκές επιταγές (διασφάλιση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης -κύκλοι σπουδών- συμπλήρωμα διπλώματος), τίθενται ευρείας κλίμακας ζητήματα:

* Από τη διαδικασία εκλογής των πρυτανικών αρχών των Ιδρυμάτων και τον θεσμό του πανεπιστημιακού ασύλου, έως τον κανονισμό σπουδών των φοιτητών (διάρκεια-κύκλοι).

* Από το υπηρεσιακό καθεστώς των μελών ΔΕΠ και τις διαδικασίες εξέλιξής τους στις βαθμίδες, έως τη διανομή των πανεπιστημιακών συγγραμμάτων.

Η κινητικότητα που πρόσφατα εκδηλώθηκε στους κύκλους της πανεπιστημιακής κοινότητας, συνυπολογιζομένων των δεδηλωμένων θέσεων της ηγεσίας του υπουργείου Παιδείας, καταδεικνύουν πως η αναδιάρθρωση της λειτουργίας των ΑΕΙ θα τοποθετηθεί σύντομα στο επίκεντρο του διαλόγου που αναμένεται ότι θα αναπτυχθεί εντατικά εντός ή εκτός των αρμοδίων οργάνων του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας (ΕΣΥΠ).

Τη βάση των διαβουλεύσεων οικοδομεί κατ' αρχήν η ισχυρή αιτιολογία που στοιχειοθετεί την άμεση αναγκαιότητα της αναθεώρησης του ν. 1268/82 (νόμος-πλαίσιο) επί των άρθρων τουλάχιστον που περιγράφουν το πλαίσιο της διοικητικής και οικονομικής αυτοτέλειας των ΑΕΙ, αφού αρκετές από τις σχετικές διατάξεις θεωρούνται «παρωχημένες» σε αντιδιαστολή με το ζητούμενο των ευέλικτων μηχανισμών αυτοδιοίκησης των ιδρυμάτων.

Επιπροσθέτως, η ευκταία αναβάθμιση-ανταγωνιστικότητα των ελληνικών πανεπιστημίων, την οποία, εκτός των άλλων, επιτάσσουν οι σύγχρονες ανάγκες, επηρεάζει σαφώς το περίγραμμα του νόμου και των συμπληρωματικών του διατάξεων που θεμελιώνουν τη σημερινή φυσιογνωμία των ιδρυμάτων.

Απόδειξη της κατεύθυνσης που προσλαμβάνουν τα πράγματα αποτελεί η επιστολή 37 καθηγητών της Σχολής Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, που δημοσίευσε η «Ε» την περασμένη Πέμπτη.

Οι υπογράφοντες, μεταξύ των οποίων ο πρόεδρος του ΕΣΥΠ Θ. Βερέμης και ο πρόεδρος του Πολιτικού της Νομικής Μιχ. Τσινισιζέλης, (σ.σ. διετέλεσε ειδικός γραμματέας για τα θέματα της Ανώτητας Εκπαίδευσης στο ΥΠΕΠΘ επί υπουργίας Αρσένη), καθώς και οι κ.κ. Αλιβιζάτος, Ιωακειμίδης, Καζάκος, Παπαδημητρίου, Σωτηρέλης), αναφερόμενοι σε «μεταρρύθμιση της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης» προσδοκούν, καθιστώντας ως δεδομένη τη «διαφαινόμενη διακομματική συναίνεση», τη συμμετοχή του συνόλου των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας σε διαδικασίες διαλόγου, με κεντρικό άξονα την προσαρμογή του ν. 1268/82 στα νέα δεδομένα που διαμορφώνονται.

Δεδομένα που, όπως καταγράφεται στην επιστολή, «απαιτούν ανάμεσα στα άλλα και την εισαγωγή δομών διασφάλισης της ποιότητας της παρεχόμενης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, καθώς και διαδικασιών αξιολόγησης σε όλα τα επίπεδα».

Υπογραφές

Σύμφωνα με το ρεπορτάζ της «Ε», το συγκεκριμένο κείμενο τελεί υπό διακίνηση όχι μόνον στους κόλπους του Καποδιστριακού, αλλά και των άλλων Ιδρυμάτων -οι πληροφορίες αναφέρουν ότι ήδη έχει εξασφαλιστεί η αύξηση στη συλλογή των υπογραφών, συμπεριλαμβανομένης της συμμετοχής μερίδας καθηγητών του Ε.Μ. Πολυτεχνείου.

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορούν να μην καταγραφούν, ως ενδεικτικές των κυβερνητικών προθέσεων, οι κατά καιρούς εκπεφρασμένες θέσεις τόσο της υπουργού Παιδείας, αλλά και του ίδιου του πρωθυπουργού, όπως π.χ. η πρόσφατη τοποθέτηση στην πανηγυρική έναρξη των διαδικασιών του Εθνικού Διαλόγου για την παιδεία, όταν ο Κ. Καραμανλής έθιξε προς διερεύνηση των ζήτημα των «αιωνίων φοιτητών».

Οσο για τους επικείμενους στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης σχεδιασμούς του ΥΠΕΠΘ, θεωρείται βέβαιο ότι μετά το «κλείσιμο» του νομοσχεδίου για την αξιολόγηση, ξημερώνει η «επόμενη ημέρα» για τα εσωτερικού ενδιαφέροντος ζητήματα.

Διότι, η ολοκλήρωση των κατ' αρχήν υποχρεώσεων -με τον χαρακτήρα του επείγοντος- της χώρας μας απέναντι στη διαδικασία της Μπολόνια, που θα αποπερατωθεί τον ερχόμενο Μάιο (στη σύνοδο των υπουργών Παιδείας της Ε.Ε., στις 19 στο Μπέργκεν), εκτιμάται ότι θα απελευθερώσει το αρμόδιο επιτελείο του ΥΠΕΠΘ, έτσι ώστε να δραστηριοποιηθεί στο πεδίο στο οποίο θα επικεντρωθούν οι επόμενες υπουργικές πρωτοβουλίες.

Καλά ενημερωμένες πηγές αναφέρουν πως η Μαριέττα Γιαννάκου αφ' ενός συμμερίζεται πλήρως την αναθεώρηση διατάξεων του ν. 1268/82, επιθυμεί αφ' ετέρου την έναρξη των συνομιλιών κατά κύριο λόγο ως προς τη διοικητική αυτοτέλεια των Ιδρυμάτων της Ανώτατης Εκπαίδευσης, πράγμα που επικυρώνει τις κυβερνητικές προθέσεις για δομικές αλλαγές. Παρ' ότι οι σχετικές πληροφορίες αναφέρουν ότι λόγω του «επείγοντος του Μπέργκεν» δεν έχει ολοκληρωθεί από το ΥΠΕΠΘ η επεξεργασία δομημένης πρότασης για την αναθεώρηση του νόμου-πλαίσιου, έγκυροι κύκλοι επιβεβαιώνουν την εξέλιξη των σχετικών διαδικασιών, τουλάχιστον στο επίπεδο των προσωπικών διαβουλεύσεων.

Το ερώτημα που διατυπώνεται είναι εάν (και σε ποια σημεία) οι ευρωπαϊκές κατευθύνσεις που συνοψίζονται προς το παρόν στο «πακέτο» της αξιολόγησης, συνδέονται με τις αναθεωρητικές παρεμβάσεις επί των διατάξεων του νόμου-πλαίσιου. Εάν δηλαδή οι αλλαγές τις οποίες υποδεικνύουν τα δεδομένα, θα προκύψουν ως αποτέλεσμα της λειτουργίας ομόκεντρων κύκλων, ή ως προϊόν παράλληλων εξελίξεων.

Σύμφωνα πάντως με το ρεπορτάζ, τα ζητήματα που τοποθετούνται στο τραπέζι άπτονται του ενδιαφέροντος του συνόλου της ακαδημαϊκής κοινότητας, καθώς εκτείνονται σε ευρύ φάσμα, οπότε και αναμένεται ότι η επικείμενη αποκωδικοποίηση της εικόνας θα ανάψει φωτιές στα αμφιθέατρα. Για τον λόγο αυτό άλλωστε, προωθούνται οι σχετικές διαβουλεύσεις ως προϊόν διακομματικής συναίνεσης.

Και αυτό διότι κατά τις έγκυρες πληροφορίες, ως σημεία αιχμής που χρήζουν μετατροπών, αναφέρονται:

1 Ο τρόπος εκλογής των πρυτανικών αρχών των Ιδρυμάτων. Ητοι, ο μόνιμος «πονοκέφαλος» των ενδιαφερομένων για τη διοίκηση των ΑΕΙ καθηγητών, αφού η πρακτική που έχει παγιωθεί κατά τη διάρκεια τουλάχιστον της τελευταίας δεκαετίας, προσφέρει πεδίον δόξης λαμπρόν στην ανάπτυξη (σε αρκετές περιπτώσεις ανίερων) συμμαχιών, μεταξύ των πανεπιστημιακών και των μελών των φοιτητικών παρατάξεων. Είναι γνωστό άλλωστε στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, και όχι μόνον, ότι καθηγητικό σχήμα δεν μπορεί να χτυπήσει σοβαρή υποψηφιότητα για την πρυτανεία εάν δεν έχει εξασφαλίσει πρωτίστως και καθ' ολοκληρία την υποστήριξη μιας τουλάχιστον από τις δύο μεγάλες φοιτητικές παρατάξεις.

Καθώς το συγκεκριμένο καθεστώς προκαλεί εδώ και χρόνια τη δυσφορία μερίδας των μελών της πανεπιστημιακής κοινότητας, οι ασφαλείς πληροφορίες στο σημείο αυτό αναφέρουν ότι επιδιώκεται η μείωση του ποσοστού συμμετοχής (80% επί των μελών ΔΕΠ) των εκπροσώπων των φοιτητών στη διαδικασία.

Σημειώνεται ότι το ποσοστό συμμετοχής των φοιτητών στην εκλογή των πρυτανικών αρχών των ΑΕΙ, είχε περιοριστεί στο 40%, με τροποποίηση στον ν. 2083/92, επί υπουργίας Γ. Σουφλιά. Η συγκεκριμένη διάταξη επανήλθε στην αρχική της μορφή (80%) επί υπουργίας Δ. Φατούρου.

2 Η διαδικασία εκλογής και εξέλιξης στις βαθμίδες των μελών ΔΕΠ. Οι αλλαγές που προτείνονται αφορούν στα κριτήρια, που εκ νόμου ορίζονται τόσο για την εκλογή των μελών ΔΕΠ στις βαθμίδες, όσο και για την εξέλιξή τους σ' αυτές (π.χ.αριθμός δημοσιεύσεων σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά). Εκτιμάται ότι υλικό αναπροσδιορισμού των κριτηρίων θα προκύπτει από τα αποτελέσματα της εφαρμογής του συστήματος αξιολόγησης της Ανώτατης Εκπαίδευσης, ως προς το σκέλος δηλαδή της εσωτερικής διαδικασίας, στη βάση της οποίας προβλέπεται ότι θα κρίνεται η απόδοση των διδασκόντων.

Ωστόσο, ως προς την προβληματική που αναπτύσσεται στο θέμα του καθεστώτος ανέλιξης στις βαθμίδες των πανεπιστημιακών, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, προωθείται, στο στάδιο της επεξεργασίας τουλάχιστον, μετατροπή μείζονος σημασίας. Οι σχετικές πληροφορίες αναφέρονται σε «κλείσιμο» των βαθμίδων, μέσω της διαγραφής της τρίτης, δηλαδή αυτής του επίκουρου. Εάν επιβεβαιωθούν, σηματοδοτείται σοβαρή θεσμική ανατροπή, καθώς η διεύρυνση στην απόσταση μεταξύ των βαθμίδων θα έχει ως αποτέλεσμα τη δημιουργία καθηγητών «δύο ταχυτήτων», με συρρίκνωση του κύριου όγκου των διδασκόντων των ΑΕΙ στα χαμηλά κλιμάκια, αντίστοιχα ενδυνάμωση της θέσης των πρωτοβάθμιων μελών ΔΕΠ (καθηγητές-αναπληρωτές).

23 χρόνια

«Ο νόμος-πλαίσιο έχει συμπληρώσει 23 χρόνια ζωής», δηλώνει στην «Ε» ο Μιχ. Τσινισιζέλης. «Λειτούργησε ικανοποιητικά, με τα όποια θετικά ή αρνητικά στοιχεία του. Υπάρχουν όμως θέματα που χρήζουν άμεσης αναθεώρησης, όπως η συμμετοχή των φοιτητών στις πρυτανικές εκλογές, που χρειάζεται δραστική μείωση, καθώς και η αλλαγή των κριτηρίων στην εκλογή των μελών ΔΕΠ».

Ο ίδιος επισημαίνει τη σοβαρότητα του εγχειρήματος, προβλέποντας σωρεία αντιδράσεων: «Ολοι οι υπουργοί», υποστηρίζει ο κ. Τσινισιζέλης «θέλουν να παρακάμψουν αυτό το ζήτημα διότι έχει πολιτικό κόστος καθώς θα ξεσηκώσει μερίδα φοιτητών και καθηγητών. Είναι ζήτημα όμως για το οποίο, όπως προκύπτει, υπάρχει ισχυρότατη διακομματική συναίνεση. Δεν έχουμε άλλα περιθώρια».

Αναφερόμενος στη σχετική πρωτοβουλία, την επιστολή δηλαδή των 37 καθηγητών του Καποδιστριακού, ο κ. Τσινισιζέλης εξηγεί πως η προσωπική του επιθυμία είναι «να σπάσει αυτή η κακή εντύπωση ότι η ΠΟΣΔΕΠ (σ.σ. το συνδικαλιστικό όργανο των μελών ΔΕΠ) είναι εκείνη που εκπροσωπεί το Πανεπιστήμιο».

Πώς εκλέγονται οι πρυτανικές αρχές

ΠΡΥΤΑΝΙΚΕΣ ΕΚΛΟΓΕΣ: Οπως ορίζεται στο άρθρο 11 του ν. 1268/82 συμπεριλαμβανομένων των τροποποιήσεων του ν. 2083/92:

Ο πρύτανης και οι δύο αντιπρυτάνεις εκλέγονται από ειδικό σώμα εκλεκτόρων που απαρτίζεται από το σύνολο των μελών ΔΕΠ του πανεπιστημίων, από εκπροσώπους των φοιτητών ίσους προς το 80% των μελών ΔΕΠ, από εκπροσώπους των μεταπτυχιακών φοιτητών ίσους προς το 5% των μελών ΔΕΠ και από εκπροσώπους των βοηθών, επιστημονικών συνεργατών και επιμελητών, του ειδικού και εργαστηριακού διδακτικού προσωπικού, του ειδικού τεχνικού εργαστηριακού προσωπικού και του διοικητικού προσωπικού σε ποσοστό 20% των μελών ΔΕΠ.

Οι εκπρόσωποι των φοιτητών ορίζονται από το Δ.Σ. των συλλόγων τους, ακόμη και εάν αυτοί δεν έχουν συγκροτηθεί σε σώμα. Το Δ.Σ. του φοιτητικού συλλόγου κάθε τμήματος υποδεικνύει τους εκπροσώπους των φοιτητών στα εκλεκτορικά σώματα με βάση τα αποτελέσματα των τελευταίων φοιτητικών εκλογών.

Εκλογή - εξέλιξη ΔΕΠ

Οι διδάσκοντες των ΑΕΙ εντάσσονται σε τέσσερις βαθμίδες: 1. Καθηγητής 2. Αναπληρωτής 3. Επίκουρος. 4. Λέκτορας. Σύμφωνα με το άρθρο 14 του Ν. 1268/82:

* Για την εκλογή λέκτορα απαιτούνται: α) διετής εκπαιδευτική πείρα σε ελληνικό ή ομοταγές ίδρυμα του εξωτερικού, β) δύο τουλάχιστον πρωτότυπες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά εκτός από τη διδακτορική διατριβή.

* Για την εκλογή επίκουρου απαιτούνται: α) τουλάχιστον δύο χρόνια διδασκαλίας, β) πρωτότυπες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά ή πρωτότυπη επιστημονική μονογραφία πέρα από τη διδακτορική διατριβή.

* Για την εκλογή αναπληρωτή απαιτούνται: α) τουλάχιστον τέσσερα χρόνια αυτοδύναμη διδασκαλία, β) πρωτότυπες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, από τις οποίες ένας αριθμός πρέπει να είναι αυτοδύναμες ή πρωτότυπες επιστημονικές μονογραφίες.

* Για την εκλογή καθηγητή απαιτούνται: α) τουλάχιστον έξι χρόνια αυτοδύναμης διδασκαλίας με τεκμηριωμένη συμβολή στη διαμόρφωση και διδασκαλία της ύλης δύο τουλάχιστον μαθημάτων, β) πρωτότυπες δημοσιεύσεις σε επιστημονικά περιοδικά, από τις οποίες ένας αριθμός πρέπει να είναι αυτοδύναμες ή πρωτότυπες επιστημονικές μονογραφίες.

ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ - 14/04/2005

[bromptonista]

Καιρός ήταν!

[MoNkEy mAn]

Τη μείωση της φοιτητικής συμμετοχής την θεωρώ ένα βήμα πίσω...

δημοκρατία σου λένε μετά