Greek University Reform

[ex-lor]

http://www.sci.ccny.cuny.edu/~themis/greekuniversityreform/

Ο σκοπός της σελίδας αυτής είναι να πιέσει για μιά βαθιά μεταρρύθμιση της Ελληνικής Ανώτατης Εκπαίδευσης προς την κατεύθυνση της

Αξιοκρατίας

Αξιολόγησης

Διαφάνειας

Υπευθυνότητας (accountability)

Αποκέντρωσης

Καλύτερης διαχείρησης των οικονομικών πόρων

Γενναίας αύξησης στην αξιοκρατική χρηματοδότηση της έρευνας

ριχτε τους καμμια ιδεα περι της ιατρικης

[Foreas]

Θέσεις και προτάσεις που κατέθεσαν στην Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής οι εκπρόσωποι της Συντονιστικής Επιτροπής της Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών

για τη Μεταρρύθμιση και την Αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου

την Τετάρτη 28 Φεβρουαρίου 2007

Οι πανεπιστημιακοί που συγκεντρώθηκαν στις 23 και 24 Φεβρουαρίου στη διημερίδα που οργάνωσε η Συντονιστική Επιτροπή της Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών για τη Μεταρρύθμιση και την Αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου αφού συζήτησαν διάφορες πτυχές των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η Ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας κατέληξαν σε συμπεράσματα, σχετικά με τη διαδικασία αναβάθμισης του Δημοσίου Πανεπιστημίου και το προταθέν από το Υπουργείο Παιδείας σχέδιο νόμου για το θεσμικό πλαίσιο των Ανωτάτων Εκπαιδευτικών Ιδρυμάτων.

Αρχικά, αποσαφηνίστηκε ότι η Πρωτοβουλία δεν είναι συνδικαλιστική παράταξη, αλλά μια ακαδημαϊκή πρωτοβουλία πανεπιστημιακών από τα κάτω που συζητούν τα μεγάλα ζητήματα που απασχολούν το ελληνικό δημόσιο Πανεπιστήμιο και ενδιαφέρονται για τη διαμόρφωση προτάσεων και την προώθηση δημόσιων παρεμβάσεων που συμβάλλουν στην αναβάθμιση της θέσης του δημοσίου παννεπιστημίου στον ευρωπαϊκό χώρο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και έρευνας.

Οι προτάσεις που διατύπωσαν και οι οποίες ακολουθούν απευθύνονται στην Πανεπιστημιακή κοινότητα, την κυβέρνηση, τα κόμματα και τη Βουλή. Αναλυτικότερα:

Η αναβάθμιση του δημόσιου Πανεπιστημίου πρέπει να είναι μέρος μιας θεμελιώδους αναπτυξιακής επιλογής για επένδυση στη γνώση και τον άνθρωπο προκειμένου η χώρας μας να σταθεί στο διεθνή ανταγωνισμό και να βελτιώσει το βιοτικό επίπεδο και την ποιότητα ζωής των πολιτών της με διατήρηση της κοινωνικής συνοχής. Απαιτείται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για το ρόλο της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και έρευνας στη οικονομική και κινωνική ανάπτυξη και την ανάγκη η ελληνική κοινωνία να επενδύσει πόρους με αποτελεσματικότητα και κοινωνική λογοδοσία. Πεποίθηση μας είναι ότι η ποιοτική αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου απαιτεί μακρόχρονη προσπάθεια με σχέδιο, συνοχή και στόχους και συνδέεται με αλλαγές και μεταρρυθμίσεις σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. H μεταρρύθμιση δεν εξαντλείται σε νομοθετικά μέτρα. Συνδέεται, άμεσα, με συγκεκριμένες δημόσιες πολιτικές για την αναβάθμιση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και την ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας. και ασφαλώς με τη διασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων και τη διάθεση των αναγκαίων πόρων για την εφαρμογή τους. ΄Απαιτείται, τέλος η συναίνεση και η ενεργός συμμετοχή της ίδιας της πανεπιστημιακής κοινότητας.

Ειδικότερα, οι κατάλληλες θεσμικές αλλαγές πρέπει να συνδυαστούν:

• με τη διαμόρφωση ενός μόνιμου εθνικού προγράμματος έρευνας με τρεις πυλώνες: α) για τη βασική έρευνα, β) για την αξιοποίηση των αποτελεσμάτων έρευνας στα πανεπιστήμια από τη δημόσια διοίκηση και τις επιχειρήσεις, γ) για την ενίσχυση της έρευνας σε περιοχές που δεν προσελκύουν άμεσα πόρους (π.χ. ένα πρόγραμμα για την ιστορική έρευνα),

• με την ενίσχυση των νέων ερευνητών,

• με την αντιμετώπιση του προβλήματος των διδασκόντων στα περιφερειακά πανεπιστήμια που ένα σημαντικό τους μέρος απασχολείται με βραχυχρόνιες προσωρινές συμβασεις,

• με τη διαμόρφωση ενός συστήματος κινήτρων για την εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαιδευτική διαδικασία, με τη σύνδεση της εκπαίδευσης με την πρακτική άσκηση, με την καθιέρωση νέων παιδαγωγικών πρακτικών,

• με τη λειτουργική αξιοποίηση και τη συνεχή αναβάθμιση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών στην εκπαιδευτική και εευνητική διαδικασία,

• με την εκπόνηση ενός εθνικού προγράμματος διεθνοποιησης των ελληνικών πανεπιστημίων (π.χ. κατά το πρότυπο της Φινλανδίας) που θα περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τη σύσταση ενός ταμείου για την τακτική μετάκληση για περιορισμένο χρονικό διάστημα διακεκριμένων ελλήνων και ξένων πανεπιστημιακών.

Η μεταρρύθμιση εξαρτάται πρωτίστως από τη βούληση της πανεπιστημιακής κοινότητας να επιβάλει τολμηρές αλλαγές στη νοοτροπία και στις πρακτικές που διέπουν την ακαδημαϊκή ζωή.

Επί της αρχής, πιστεύουμε ότι χρειάζεται ένας σαφής και λίτός νόμος που θα εντάσσεται σε μια οραματική κοινή λογική και θα εκφράζει την εμπιστοσύνη της πολιτείας προς την ακαδημαϊκή κοινότητα με την αναγκαία κοινωνική λογοδοσία.

Με βάση τα πορίσματα των εργασιών της Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών και τη λεπτομερή κριτική που ασκήθηκε στα άρθρα του νομοσχεδίου θεωρούμε ότι το νέο νομοσχέδιο ενσωμάτωσε ορισμένες από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν από τις συνόδους των πρυτάνεων και τις ποικίλες πρωτοβουλίες των πανεπιστημιακών, κυρίως σε ό,τι αφορά την αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ, χωρίς όμως να ενσωματώσει τη λογική, τη συνοχή τους και τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εφαρμογής τους. Παραμένει έτσι, ο υπό ψήφιση νόμος αποσπασματικός, ασαφής και αντιφατικός σε πολλά σημεία, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία για τον τρόπο εφαρμογής. H ασάφεια, μάλιστα, ορισμένων διατάξεων δεν επιτρέπει μόνο παρερμηνείες, αλλά και το ενδεχόμενο να υπονομευθούν στην πράξη, από το Υπουργείο Παιδείας, ορισμένα από τα προτεινόμενα βήματα αυτοδιοίκησης στα Πανεπιστήμια. Άλλες διατάξεις χρειάζονται βελτίωση και ενίσχυση, ορισμένες θα πρέπει να καταργηθούν εντελώς, ενώ η παράλειψη άλλων στερεί από τα πανεπιστήμια απαραίτητες προϋποθέσεις για την ποιοτική τους αναβάθμιση και την αποτελεσματική προσαρμογή τους στις προκλήσεις του διαρκώς μεταβαλλόμενου ευρωπαϊκού και διεθνούς περιβάλλοντος. Θα πρέπει, επίσης, να απαλειφθούν όλες οι διατάξεις που έρχονται σε αντίθεση με την πολυτυπία των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στη χώρα μας (άλλο το ΕΜΠ, άλλο το Πανεπιστήμιο Αθηνών ή Θεσσαλονίκης, άλλο το Πανεπιστήμιο Αιγαίου). Τα θέματα αυτά πρέπει να ρυθμιστούν μέσω των εσωτερικών κανονισμών των αντίστοιχων ιδρυμάτων.

Για το λόγο αυτό θεωρούμε απαραίτητο να δοθεί χρόνος ώστε η Πανεπιστημιακή κοινότητα να εκφράσεις τις απόψεις και να απευθύνει τις προτάσεις της συντεταγμένα τόσο προς την κυβέρνηση όσο και προς τα κόμματα και τη Βουλή των Ελλήνων.

Τα θέματα που θεωρούμε ότι χρήζουν οπωσδήποτε τροποποίησης είναι:

Άρθρο 1. Στην αποστολή του Πανεπιστημιου πρέπει να διατηρηθεί το εδάφιο 2 της παργράφου δύο του άρθρου 1 του νόμου 1268/82 που αναφέρεται στην επιστημονική και κοινωνική συνείδηση.

Άρθρο 3. Αναφορικά με τον ορισμό του ασύλου η διαρτύπωση θα πρέπει να είναι η αντίθετη δηλ. όλοι οι πανεπιστημιακοί χώροι- και όχι απλά οι χώροι διδασκαλίας και έρευνας- περιλαμβάνονται στο άσυλο και η Σύγκλητος έχει τη δυνατότητα να εξαιρέσει κάποιους χώρους.

Αρθρο 5 Ακαδημαϊκός-Αναπτυξιακός Προγραμματισμός

Για τη επιτυχή εφαρμογή των 4ετών αναπτυξιακών προγραμμάτων των ιδρυμάτων είναι απαραίτητες ορισμένες κρίσιμες προϋποθέσεις:

- Ανάπτυξη μακροπρόθεσμου σχεδιασμού για τη λειτουργία και την ανάπτυξη της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και πολυετών προϋπολογισμών από το κράτος και σύνδεσή τους με τα 4ετή προγράμματα των ιδρυμάτων

- Σύνδεση των προγραμμάτων με τη διάθεση των αναγκαίων πόρων για την χρηματοδοτική υποστήριξη της υλοποίησής τους.

- Διαδικασίες σύνδεσης των τετραετών προγραμμάτων των ιδρυμάτων με τους ετήσιους προϋπολογισμούς του κράτους που χρηματοδοτούν τα πανεπιστημιακά ιδρύματα.

-Αποσαφήνιση των κριτηρίων επιλογής των προτάσεων που διαμορφώνουν τα ιδρύματα στο πλαίσιο των 4ετών Αναπτυξιακών Προγραμμάτων και τις διαδικασίες κατανομής των μελών ΔΕΠ στα ιδρύματα από την πολιτεία.

- Συμπερίληψη του αριθμού των εισακτέων σε κάθε ίδρυμα στις παραμέτρους του τετραετούς προγραμματισμού.

- Διαδικασίες διαραγμάτευσης και σύγκλισης των προτάσεων των ιδρυμάτων με το Υπουργείο Παιδείας. Σύσταση διαιτητικού μηχανισμού μεταξύ πανεπιστημιακών ιδρυμάτων και Υπουργείου Παιδείας

- Αποσαφήνιση του τρόπου σύνδεσης των 4ετών προγραμμάτων των ιδρυμάτων με τις διαδικασίες αξιολόγησής τους.

- Αναδιοργάνωση και αναβάθμιση των διοικητικών υπηρεσιών του ίδιου του Υπουργείου Παιδείας για να μπορέσει να ανταποκριθεί στον επιτελικό του ρόλο.

- Δημιουργία των αναγκαίων διοικητικών προϋποθέσεων στα ίδια τα ιδρύματα με υψηλού επιπέδου διοικητικά στελέχη και αναδιάρθρωση της διοικητικής τους δομής

.

Άρθρο 7 Ρυθμίσεις οικονομικού περιεχομένου

Δημιουργία ενιαίου συστήματος κατανομής, καταγραφής και ελέγχου της αξιοποίησης των πόρων από διαφορετικές πηγές σε κάθε ίδρυμα. Ενίσχυση της οικονομικής αυτοδιοίκησης και της ευελιξίας των ιδρυμάτων με αντικατάσταση των προληπτικών γραφειοκρατικών ελέγχων της οικονομικής τους διαχείρισης με κατασταλτικούς ελέγχους και κοινωνική λογοδοσία.

Άρθρο 8 Εκλογή αρχών διοίκησης ΑΕΙ-Τμημάτων

Στάθμιση της συμμετοχής των φοιτητών ανάλογα με την προσέλευσή τους, ως κίνητρο για τη συμμετοχή όλων των φοιτητών στις διαδικασίες εκλογής των διοικητικών οργάνων των ιδρυμάτων. Η ψήφος έχει αξία μόνο όταν συμμετέχεις.

Άρθρο 9 Αναδιάρθρωση και δημιουργία σχολών και τμημάτων

-Κατοχύρωση της σύμφωνης γνώμη και των ίδιων των ιδρυμάτων, για τη δημιουργία νέων τμημάτων σε αυτά.

-Για την ποιοτική αναβάθμιση των σπουδών, την ανάπτυξη της αναγκαίας πολυτυπίας και την καλύτερη προσαρμογή των πανεπιστημίων στις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες είναι απαραίτητη η χορήγηση της δυνατότητας στα τμήματα να τροποποιούν ή να αναπτύσσουν περισσότερα από ένα προγράμματα σπουδών, ανάλογα και με τις ανάγκες των φοιτητών.

Άρθρο 15 Δωρεάν διανομή συγγραμμάτων-Βιβλιοθήκες

Οι διατάξεις για τα διδακτικά εγχειρίδια ενδεχομένως να οδηγήσουν σε επιδείνωση αντί σε βελτίωση του υπάρχοντος συστήματος. Θεωρούμε ότι το σύνθετο ζήτημα των διδακτικών εγχειριδίων θα πρέπει τώρα να αντιμετωπιστεί με βάση το στόχο της ενίσχυσης των βιβλιοθηκών και των ψηφιακών βιβλιοθηκών και της αξιοποίησης των δυνατοτήτων των νέων τεχνολογιών ως σημαντικών πηγών μάθησης όπως συμβαίνει σε κάθε σύγχρονο ευρωπαϊκό πανεπιστήμιο (ενίσχυση των συνδρομών σε ηλεκτρονικά περιοδικά), λαμβάνοντας υπόψη και τις διαφορές μεταξύ των αναγκών και δεδομένων των διαφορετικών γνωστικών πεδίων. Είναι γι’ αυτό αναγκαίο να δοθεί στα ιδρύματα και τα τμήματά τους η απαραίτητη ευελιξία και η δυνατότητα αξιοποίησης της χρηματοδότησης των διδακτικών εγχειριδίων για τους σκοπούς αυτούς καθώς και για τη χρηματοδότηση πανεπιστημιακών εκδόσεων, την επιδότηση μεταφράσεων, μονογραφιών, και προμήθειας ηλεκτρονικού υλικού από τα ιδρύματα. Είναι επίσης απαραίτητη η αποσύνδεση της εξεταστέας ύλης των μαθημάτων από τα συγγράμματα ως αναγκαία προϋπόθεση για την ένταξη και αξιοποίηση ηλεκτρονικών πηγών στη μάθηση.

Θα πρέπει πάντωςόλες οι σημειώσεις, όλα τα συγγράμματα και τα βοηθήματα και η προτεινόμενη βιβλιογραφία να αναρτώνται στην ιστοσελίδα κάθε διδάσκοντος, κάθε μαθήματος ή κάθε Τμήματος ώστε να είναι δημόσια διαθέσιμη.

Άρθρο 16 Διάρκεια Εξαμήνων-Εξεταστικές περίοδοι

Κατάργηση των διατάξεων που αφαιρούν από την Σύγκλητο τη δυνατότητα καθορισμού της διάρκειας του εξαμήνου και των εξεταστικών περιόδων. Να μεταφερθούν στον εσωτερικό κανονισμό κάθε ΑΕΙ.

Άρθρο 18 Διαφάνεια-Δημοσιότητα

Περαιτέρω ενίσχυση των θετικών διατάξεων του νομοσχεδίου για τη διαφάνεια της λειτουργίας και των χαρακτηριστικών των ιδρυμάτων και των τμημάτων τους με τη δημοσιοποίηση στατιστικών στοιχείων για το βαθμό ολοκλήρωσης των σπουδών και των επιδόσεων των φοιτητών τους, και την επαγγελματική αποκατάσταση των αποφοίτων τους.

Προσθήκη νέου άρθρου για τη θεσμοθέτηση των Κέντρων Υποστήριξης Δικτύων, Υπολογιστικών Συστημάτων και Εφαρμογών (ΚΥΔΥΣΕ)

«Σε κάθε Πανεπιστήμιο και Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυμα (ΤΕΙ) της

χώρας, ιδρύεται σύμφωνα με τον παρόντα νόμο Κέντρο Υποστήριξης

Δικτύων, Υπολογιστικών Συστημάτων και Εφαρμογών (ΚΥΔΥΣΕ). Αποστολή των

ΚΥΔΥΣΕ είναι η διάδοση, ανάπτυξη και υποστήριξη τεχνολογιών και

υπηρεσιών της πληροφορικής και επικοινωνιών (Τ.Π.Ε.) στην εκπαίδευση.

Ειδικότερα τα ΚΥΔΥΣΕ έχουν ως σκοπό:

α. την ανάπτυξη και υποστήριξη δικτυακών υποδομών, υπολογιστικών

συστημάτων και υπηρεσιών του οικείου Ιδρύματος,

β. τον συντονισμό και τη μεταφορά τεχνογνωσίας στην ανάπτυξη και

υποστήριξη των πληροφοριακών υποδομών και εφαρμογών,

γ. την ανάπτυξη και υποστήριξη εφαρμογών Τ.Π.Ε. και υπηρεσιών

βασισμένων σε ανοιχτό λογισμικό σε όλες της βαθμίδες της εκπαίδευσης,

δ. τη συμμετοχή σε ερευνητικά και αναπτυξιακά προγράμματα Τ.Π.Ε. που

συμβάλλουν στην αποστολή τους, με στόχο την απόκτηση τεχνογνωσίας και

την έγκαιρη εισαγωγή των Τ.Π.Ε. στην εκπαίδευση.

ε. την προαγωγή της χρήσης ανοιχτών συστημάτων και προτύπων και

ελεύθερα διαθέσιμου εκπαιδευτικού περιεχομένου.

Τα ΚΥΔΥΣΕ υπάγονται στο Πρυτανικό Συμβούλιο του οικείου Πανεπιστημίου

ή στο Συμβούλιο του οικείου ΤΕΙ, αποτελούν όμως αποκεντρωμένες

υπηρεσίες του οικείου Ιδρύματος, με πλήρη διοικητική αυτοτέλεια και

δικαιοπρακτική ικανότητα για την πραγματοποίηση των σκοπών τους.

Τα λειτουργούντα στα Πανεπιστήμια και ΤΕΙ της χώρας Κέντρα Δικτύων

ή/και Κέντρα Υπολογιστικών Συστημάτων κάθε Ιδρύματος από τη δημοσίευση

του παρόντος μετεξελίσσονται σε ΚΥΔΥΣΕ και εφεξής όπου γίνεται αναφορά

σε Κέντρα Δικτύων ή/και Κέντρα Υπολογιστικών Συστημάτων νοούνται τα

ΚΥΔΥΣΕ, στα οποία περιέρχονται αυτοδικαίως οι αρμοδιότητες που ανήκαν

μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος στα Κέντρα Δικτύων ή/και Κέντρα

Υπολογιστικών Συστημάτων. Όλα τα υπόλοιπα ζητήματα που απορρέουν από

τη μετεξέλιξη των ανωτέρω σε ΚΥΔΥΣΕ ρυθμίζονται με απόφαση του οικείου

Ιδρύματος.

Θεσμοθέτηση, χρηματοδότηση και στελέχωση Κέντρων Τεχνολογίας Υπολογιστών Πληροφορικής και Επικοινωνιών στα ιδρύματα, τα οποία θα σχεδιάζουν, θα λειτουργούν και θα αναπτύσσουν τις δικτυακές υποδομές στα ΑΕΙ και θα υποστηρίζουν το προσωπικό και τους φοιτητές στη χρήση και την αξιοποίησή τους στη διδασκαλία, την έρευνα και την παροχή των διοικητικών υπηρεσιών. Δημιουργία κεντρικής μονάδας σε εθνικό επίπεδο για τον σχεδιασμό, την ανάπτυξη και διάχυση ανοικτού λογισμικού σε όλα τα ιδρύματα».

Άρθρο 26 Καθήκοντα, δικαιώματα και υποχρεώσεις των μελών ΔΕΠ

-Περαιτέρω ενίσχυση της λειτουργικής ενοποίησης ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων με κατοχύρωση δυνατότητας ανταλλαγών προσωπικού, και δυνατότητα επίβλεψης διδακτορικών διατριβών από ερευνητές.

Προσθήκη

Στις υπάρχουσες διατάξεις για τα προσόντα των μελών κατά την κρίσεις εκλογής και εξέλιξης ενίσχυση της σημασίας της ποιοτικής διδασκαλίας και της συμβολής στη δημιουργική μάθηση στην υπηρεσιακή εξέλιξη του διδακτικού προσωπικού.

Προσθήκη

Αναγνώριση του έργου των νέων ερευνητών (υποψηφίων διδακτόρων και μεταδιδακτορικών ερευνητών) και κατοχύρωση της θέσης τους στο εσωτερικό των ΑΕΙ.

Προσθήκη άρθρου

Ανάπτυξη ειδικής δράσης και θεσμοθέτηση των διαδικασιών για την ανάπτυξη, με τη μεγαλύτερη δυνατή ευελιξία, των διεθνών δραστηριοτήτων των ιδρυμάτων και ιδιαίτερα την πρόσκληση επιστημόνων από άλλες χώρες.

από http://greek-academics-initiative.blogspot.../blog-post.html

(θα ήθελα να πω ότι η Πρωτοβουλία Πανεπιστημιακών υποστηρίζει ότι πρέπει να ανοίξουν τα Πανεπιστήμια, ώστε να μπορεί να γίνει σοβαρός διάλογος επί του νόμου-πλαισίου, και των αλλαγών που πρέπει να επέλθουν στο προταθέν κείμενο)

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Μου άρεσε και το εξής εισαγωγικό κείμενο, στη διημερίδα "Αναβάθμιση του δημόσιου πανεπιστημίου: στόχοι και προϋποθέσεις", 23/02/2007-24/02/2007

από http://www.hostedcm.gr/gai/event/index.php...amp;language=el

(τα bold δικά μου)

Αθήνα 23.02.07

Αγαπητές και αγαπητοί συνάδελφοι,

Η σημερινή διημερίδα – σύσκεψη εργασίας οργανώνεται από την Πρωτοβουλία Πανεπιστημιακών για τη Μεταρρύθμιση και Αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου. Αρχικά η συνάντηση αυτή είχε προγραμματιστεί για την ανταλλαγή απόψεων, την ανάλυση και περαιτέρω επεξεργασία των θέσεων που είχαν προβληθεί για το Πανεπιστήμιο το προηγούμενο διάστημα από επί μέρους ομάδες. Όμως η συγκυρία, δηλαδή η κατάθεση του νέου νόμου-πλαίσιο στη Βουλή από την κυβέρνηση, αλλά και οι αντιδράσεις που ακολούθησαν τις προηγούμενες μέρες, δίνουν στην εκδήλωσή μας αυτή μια δραματική επικαιρότητα.

Είμαστε, νομίζω, πρώτ’ απ’ όλα εδώ για να δηλώσουμε την αποφασιστικότητά μας να υπερασπιστούμε το ακαδημαϊκό Πανεπιστήμιο. Από την περασμένη άνοιξη, για έναν σχεδόν ολόκληρο χρόνο, το Πανεπιστήμιο τραυματίζεται και απογυμνώνεται από κάθε τι που το συστήνει ως θεσμό, καθώς χρησιμοποιείται ως άθυρμα σε ένα γενικευμένο παιχνίδι κομματικών τακτικισμών και αδιέξοδων συνδικαλιστικών κινήσεων. Η εκπαιδευτική διαδικασία έχει σταματήσει, η έρευνα έχει ανασταλεί και κάθε έννοια περισυλλογής, διαλόγου και συνεννόησης έχει εκλείψει. Τα φαινόμενα αυτά, όχι απλώς δεν ανταποκρίνονται, αλλά βρίσκονται στον αντίποδα της ακαδημαϊκής κουλτούρας. Φθάσαμε σήμερα, με έναν νόμο στη Βουλή που θα ρυθμίζει ίσως για δεκαετίες την ακαδημαϊκή ζωή, να μην μπορούμε καν να συζητήσουμε μεταξύ μας αυτό που μας αφορά, στους φυσικούς μας χώρους, στα αμφιθέατρα, στις συγκλήτους, στις γενικές συνελεύσεις των σχολών, στους χώρους δηλαδή για τους οποίους διεκδικούμε το άσυλο για τη διακίνηση ιδεών και απόψεων. Αντί να ακούγεται συλλογικά η φωνή των πανεπιστημιακών για το ένα ή το άλλο ζήτημα, ανταλλάσσονται τυφλά συνθήματα στους δρόμους, φωνές στα τηλεοπτικά παράθυρα, για να μην μιλήσω για τις απαράδεκτες πρακτικές βίας. Αντί για μας, αντί για τους φοιτητές που θα έπρεπε να εκφραστούν συγκεκριμένα για όσα τους αφορούν, γινόμαστε μάρτυρες διαξιφισμών για το τι λένε περί πανεπιστημίου τα κόμματα, αν έχουν ή δεν έχουν θέσεις, ενώ τις κρίσεις για το τι πρέπει να γίνει ή τι είναι ορθό, έχουν αναλάβει εργολαβικά αρχηγοί κομμάτων και διάφοροι υπουργοί. Το Πανεπιστήμιο αφορά την κοινωνία και ασφαλώς τα κόμματα, αλλά πρωτίστως αφορά την ακαδημαϊκή κοινότητα που δεν μπορεί και δεν πρέπει να σιωπήσει. Η πολιτική των κλειστών ιδρυμάτων, του «όχι σε όλα» και της μηδενικής βάσης για τον διάλογο μας κατέστησε ομήρους μιας πολωμένης και πολωτικής κατάστασης όπου μιλούν άλλοι για μας και μας μεταχειρίζονται για ίδιους λόγους.

Η σημερινή και η αυριανή μας εκδήλωση ελπίζουμε ότι θα αποτελέσει το βήμα απ’ όπου θα μπορέσει ν’ ακουστεί, έστω με τρόπο μερικό, η φωνή των Πανεπιστημιακών. Η πείρα τους, η καθημερινή τους εμπειρία, η γνώση και η ευθύνη τους, οι στόχοι και τα οράματά τους για το ελληνικό Πανεπιστήμιο είναι οι όροι για να σχεδιαστεί και να προχωρήσει οποιαδήποτε σοβαρή μεταρρύθμιση. Οποιοσδήποτε νόμος, ακόμη και ο πιο τέλειος που θα μπορούσε κανείς να συντάξει, δεν θα είναι απλώς γράμμα κενό αλλά και πρόσχημα ή προκάλυμμα για παντός είδους μεθοδεύσεις, αν δεν στηριχθεί στην εκφρασμένη βούληση και στην αποφασιστικότητα των πανεπιστημιακών να επιβάλουν αλλαγές που θα προάγουν τον ακαδημαϊκό χαρακτήρα του Πανεπιστημίου. Μια μεταρρύθμιση δεν είναι απλώς ζήτημα μεμονωμένων θεσμικών ρυθμίσεων αλλά μια διεργασία μακρά που απαιτεί τις γνώσεις, τη συνέργια και τη συνεργασία αυτών τους οποίους αφορά. Δεν μπορεί να επιβληθεί ούτε με διοικητικά μέτρα ούτε με σωφρονισμό. Ο προτεινόμενος νόμος πλαίσιο που, μεταξύ άλλων, θα μας απασχολήσει απόψε και αύριο, απέχει ασφαλώς από το να είναι αυτό που χρειάζεται το Πανεπιστήμιο. Παρά τη μακρά κυοφορία συντάχθηκε εσπευσμένα, με συρραφές, αλληοσυγκρουόμενες λογικές, παραλείψεις και ασάφειες. Όμως είναι ένας νόμος που μας αφορά, που επιχειρεί αλλαγές, έστω αποσπασματικές, υπολογισμένα άτολμες ή αυτονόητες, και πρέπει να τον συζητήσουμε. Η κυβέρνηση δείχνει να μην ενδιαφέρεται για την κριτική και τον σχολιασμό καθώς επείγεται να τον ψηφίσει και καθώς την απασχολούν αλλότριες στοχεύσεις. Όμως εμείς, όχι μονο επειδή θα ζήσουμε μ’ αυτόν αλλά και επειδή έχουμε δημόσια ευθύνη πρέπει να πούμε δημόσια την κρίση μας για τις αλλαγές που επειγόντως χρειάζεται το ελληνικό πανεπιστήμιο, τόσο στους νόμους όσο και στη νοοτροπία που το διέπει. Και αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε εδώ.

Βάσω Κιντή

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Τέλος, παραθέτω την τελική ανακοίνωση της Διημερίδας αυτής:

Ανακοίνωση

της Συντονιστικής Επιτροπής της Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών

για τη Μεταρρύθμιση και την Αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου.

Ολοκληρώθηκε η διημερίδα-σύσκεψη εργασίας που οργάνωσε η Συντονιστική Επιτροπή της Πρωτοβουλίας Πανεπιστημιακών για τη Μεταρρύθμιση και Αναβάθμιση του Δημόσιου Πανεπιστημίου στις 23 και 24 Φεβρουαρίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πάνω από 200 πανεπιστημιακοί και πρυτάνεις από όλα σχεδόν τα Πανεπιστήμια της χώρας, συζήτησαν επί δύο ημέρες, ανοιχτά, κριτικά, και χωρίς προκαταλήψεις, τα προβλήματα του ελληνικού πανεπιστημίου και τον προτεινόμενο νέο νόμο.

Επισήμαναν ότι η μεταρρύθμιση είναι μια μακρά διαδικασία που δεν εξαντλείται σε νομοθετικά μέτρα. Συνδέεται, άμεσα, με συγκεκριμένες δημόσιες πολιτικές για την αναβάθμιση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης και την ενίσχυση της ερευνητικής δραστηριότητας και ασφαλώς με τη διασφάλιση των απαραίτητων προϋποθέσεων και τη διάθεση των αναγκαίων πόρων για την εφαρμογή τους. Η μεταρρύθμιση εξαρτάται πρωτίστως από τη βούληση της πανεπιστημιακής κοινότητας να επιβάλει τολμηρές αλλαγές στη νοοτροπία και στις πρακτικές που διέπουν την ακαδημαϊκή ζωή.

Θεώρησαν ότι ο προτεινόμενος νόμος κινείται σε διαφορετική λογική από το απαράδεκτο νομοσχέδιο που είχε παρουσιάσει το ΥΠΕΠΘ τον περασμένο Μάιο πυροδοτώντας την κρίση στα πανεπιστήμια. Το νέο νομοσχέδιο ενσωμάτωσε ορισμένες από τις προτάσεις που διατυπώθηκαν από τις συνόδους των πρυτάνεων και τις ποικίλες πρωτοβουλίες των πανεπιστημιακών, κυρίως σε ό,τι αφορά την αυτοδιοίκηση των ΑΕΙ, χωρίς όμως να ενσωματώσει τη λογική, τη συνοχή τους και τις αναγκαίες προϋποθέσεις για την αποτελεσματική εφαρμογής τους. Παραμένει έτσι, ο υπό ψήφιση νόμος αποσπασματικός, ασαφής και αντιφατικός σε πολλά σημεία, γεγονός που δημιουργεί ανησυχία για τον τρόπο εφαρμογής. H ασάφεια, μάλιστα, ορισμένων διατάξεων δεν επιτρέπει μόνο παρερμηνείες αλλά και το ενδεχόμενο να υπονομευθούν στην πράξη, από το Υπουργείο Παιδείας, ορισμένα από τα προτεινόμενα βήματα αυτοδιοίκησης στα Πανεπιστήμια.

Η Πρωτοβουλία Πανεπιστημιακών θα κωδικοποιήσει και θα δημοσιοποιήσει άμεσα μέσω του Τύπου και της Ιστοσελίδας της, τα πορίσματα των εργασιών και την λεπτομερή κριτική που ασκήθηκε στα άρθρα του Νομοσχεδίου. Επιπλέον, θα καταθέσουν τροποποιήσεις επί του νόμου στην κυβέρνηση, στα κόμματα, και στη Βουλή των Ελλήνων. Η κατεύθυνση των τροποποιήσεων είναι

• Καλά σχεδιασμένη και κλιμακούμενη στο χρόνο ενίσχυση της αυτοδιοίκησης των ΑΕΙ με στόχο την ποιοτική αναβάθμιση και την ευελιξία.

• Πλήρης μεταφορά της αρμοδιότητας επί των επιστημονικών - ερευνητικών ζητημάτων στο διδακτικό προσωπικό, με αντίστοιχο περιορισμό των γραφειοκρατικών ελέγχων του ΥΠΕΠΘ και των παρεμβάσεων των φοιτητικών παρατάξεων.

• Απάλειψη των γενικών διατάξεων που αντιβαίνουν στην υπάρχουσα πολυτυπία των ΑΕΙ – ΤΕΙ και μπορούν να ρυθμιστούν καλύτερα μέσω των Εσωτερικών Κανονισμών.

1

• Στοχευμένη ποιοτική αξιολόγηση με σκοπό τη βελτίωση κάθε ΑΕΙ – ΤΕΙ

• Γενναία και σταθερή χρηματοδότηση της μεταρρύθμισης και του στρατηγικού σχεδιασμού των ΑΕΙ – ΤΕΙ.

• Ειδική μέριμνα για τη λειτουργία και ανάπτυξη των περιφερειακών πανεπιστημίων.

• Δημιουργία ενιαίου χώρου εκπαίδευσης και έρευνας.

• Αλλαγή του εξεταστικού συστήματος εισαγωγής στα ΑΕΙ με στόχο την αναβάθμιση και την αυτονομία του Λυκείου.

Κοινή πεποίθηση είναι ότι το κλειστό Πανεπιστήμιο αποτελεί πλέον πράξη αυταρχισμού και αντιδημοκρατικής νοοτροπίας ειδικά μάλιστα όταν πρόκειται για ένα νομοσχέδιο μάλλον «αναιμικό» που σε καμμιά περίπτωση δεν δικαιολογεί τη συνεχιζόμενη παράλυση των Πανεπιστημίων. Ζητούμε να ανοίξουν αμέσως τα πανεπιστημιακά ιδρύματα, ώστε τα θεσμικά όργανα των ΑΕΙ να έχουν τη δυνατότητα να συζητήσουν το νομοσχέδιο και τα ζητήματα που προκύπτουν από αυτό, καθώς επίσης και την αναδιοργάνωση του πανεπιστημίου, στη βάση των πραγματικών δεδομένων και όχι των πάσης φύσεως ιδεοληψιών.

Θεωρούμε ότι οι Πρωτοβουλίες των πανεπιστημιακών έφεραν μια δημιουργική πνοή στον χώρο μας. Κατέστησαν τους ίδιους τους πανεπιστημιακούς υπεύθυνα υποκείμενα της αλλαγής. Γι’ αυτό η σύσκεψη εργασίας αποφάσισε τη μετατροπή των σημερινών αυθόρμητων πρωτοβουλιών, σε ένα διαρκές φόρουμ συζήτησης, σε μια πανεπιστημιακή δημόσια σφαίρα. Σε αυτό το πλαίσιο αποφάσισε

• να θεσμοθετήσει ανάλογες συναντήσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα

• να διατηρήσει και να χρησιμοποιήσει την Ιστοσελίδα ως βασική ψηφιακή υποδομή σύνδεσης και διαλόγου όλων των ενδιαφερομένων συναδέλφων

• να οργανώσει ένα Παρατηρητήριο Έρευνας και Διαλόγου για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση με σκοπό να συμβάλει στον αναστοχασμό των προβλημάτων και των προοπτικών του χώρου μας.

Αθήνα, 25/2/2007