[ΤΑΙΝΙΟΚΡΙΤΙΚΗ] Γράμματα από την Ίβο Τζίμα

[Remy Fincher]

"Letters from Iwo Jima" emstar emstar

Του Κλιντ Ήστγουντ

Με τους Κεν Γουατανάμπε, Καζουνάρι Νινομίγια, Σίντο Νακαμούρα, Τσουγιόσι Ιχάρα, Ρίο Κάσε, Γιούκι Ματσούζακι κ.α.

Η συμπληρωματική ταινία των "Σημαιών των Προγόνων μας" εξιστορεί τη μάχη για την κατάληψη του καίριου στρατηγικού σημείου της νήσου Ίβο Τζίμα από την ιαπωνική πλευρά αυτή τη φορά. Με το στόλο τους κατεστραμμένο, με λίγα μόνο διαθέσιμα αεροπλάνα να περιφρουρούν από αέρος το Τόκυο, οι γιαπωνέζοι στρατιώτες με αρχηγό τον εξ' Αμερικής εκπαιδευμένο στρατηγό Κουριμπαγιάσι (Γουατανάμπε) σκάβουν υπόγεια τούνελ, χαρακώματα και οχυρώνονται περιμένοντας τους μοιραία πολυπληθείς και τεχνολογικά υπερτερούντες αντιπάλους τους. Ο χρόνος κυλά, η πιθανότητα ενισχύσεων από τον αυτοκρατορικό στρατό χωλαίνει ολοένα και περισσότερο και οι ταλαιπωρημένοι, εξαθλιωμένοι πεζικάριοι γράφουν τα τελευταία τους γράμματα στην πατρίδα και τις οικογένειές τους, αναπολώντας τη σειρά των γεγονότων που τους οδήγησε και τους οδηγεί τελικά στον επικείμενο ένδοξο (; ) θάνατό τους...

Έως τώρα οι περισσότεροι μάλλον θα έχετε προσέξει ότι τα "Γράμματα" φιγουράρουν ήδη στις τοπ10 λίστες των απανταχού κριτικών-ενίοτε και στην πρώτη θέση, ενώ δεν είναι καθόλου απίθανο μια από τις τέσσερις οσκαρικές τους υποψηφιότητες να καταλήξει σε αγαλματάκι. Ωστόσο, για μένα τουλάχιστον, τα "Γράμματα από την Ίβο Τζίμα" απέχουν από το να είναι αριστούργημα, αλλά απείρως βελτιωμένα σε κάθε επίπεδο από τις "Σημαίες", που με τη σειρά τους δεν είναι καν καλή ταινία, μα απλώς αξιοπρεπής.

Η πρώτη ώρα της ταινίας με βρήκε αρνητικό και σχεδόν κάθετο απέναντί τους. Ό,τι είχα αντιπαθήσει και επικρίνει στις "Σημαίες" το βρήκα μπροστά μου. Back with a vengeance που λένε. Ο Ήστγουντ παρακολουθεί σκόρπια, άτακτα και ασύμμετρα αυτούς που αργότερα θα γίνονταν οι κεντρικοί χαρακτήρες του, με φλας μπακς να μας δείχνουν ψήγματα από το παρελθόν τους, αλλά τίποτα το ουσιώδες. Ενώ και ο τίτλος του φιλμ είναι δανεισμένος και αναφέρεται σ' αυτά, τα γράμματα των στρατιωτών δεν έγιναν την πρώτη ώρα και δε θα γίνουν τελικά ποτέ σημείο αναφοράς, δε θα "διαβαστούν" περισσότερες από τρεις γραμμές από το καθένα, με αποτέλεσμα ο μόνος ικανοποιητικά ολοκληρωμένος από ψυχογραφικής άποψης να είναι ο "δειλός", ρεαλιστής απρόθυμος ήρωας Σάιγκο (Νινομίγια), ενώ όλοι οι υπόλοιποι και κυρίως ο Κουριμπαγιάσι του Γουατανάμπε παραμένουν ελλιπείς, άγνωστοι, αν και συμπαθείς. Τα "Γράμματα" λοιπόν, αν και δε στερούνται άκρως ενδιαφερόντων πλην ευρέως γνωστών ηθογραφικών στοιχείων για τον ιαπωνικό στρατό και τον κώδικα τιμής που τον διήπε, δε φτάνουν ποτέ στον παραλήπτη τους, ούτε τον κιν/κο, αλλά ούτε και τον ουσιαστικό, το θεατή.

Το δεύτερο μέρος αναπλήρωσε και με το παραπάνω τα κενά του πρώτου και των "Σημαιών"- κυρίως την παντελή απουσία δράσης. Σ' αυτό ο Ηστγουντ μας αποζημιώνει με καταιγιστικές σκηνές μάχης δοσμένες λες μέσα από την κάμερα ενός πολεμικού ανταποκριτή, ενώ επίσης δεν εκλείπουν τα αποχαυνωτικά "χολλυγουντιανά" computer generated πλάνα της απόβασης του αμερικανικού στόλου. Επιτέλους θυμάται- κάτι που σίγουρα είχε ξεχάσει στις "Σημαίες των Προγόνων Μας"- ότι γυρίζει ένα (αντι)πολεμικό έπος και προσφέρει αφειδώς, όχι με επιτηδευμένη προκλητικότητα, αλλά ούτε και με την προηγούμενη παιδαριώδη αμηχανία, το απαραίτητο gore και τη φρίκη. Παίρνει το θεατή από το χέρι και το βουτά στην κόλαση του πολέμου, όπου αεροπορικά πυρά κατακρεουργούν κεφάλια, βλήματα ακρωτηριάζουν και σκοτώνουν από το σοκ και την αιμορραγία, απελπισμένοι καμικάζι με δάκρυα στα μάτια από θρήνο για τη ζωή που χάνουν αυτοκτονούν με μια χειροβομβίδα στο στήθος βάφοντας πρόσωπα με το αίμα τους, στρατιώτες που έχουν παραδοθεί σφαγιάζονται πάραυτα με ξιφολόγχες ή εκτελούνται, από εκδίκηση ή απλώς για να μην επιβαρύνουν τους αντιπάλους τους. Είναι αφέλεια να δηλώνει κανείς το προφανές -"ο πόλεμος είναι αρρώστια και κολαστήριο της ανθρωπότητας"- αλλά μόνο όταν παραμένει σ' αυτό, όταν αρκείται στην επιφάνεια, την επίδειξη ή και το σαδιστικό διδακτισμό. Όταν το παραγκωνίζει, το θέτει σε δεύτερη μοίρα, αλλάζει κιν/κο είδος και η μαγκιά κάθε σκηνοθέτη δεν είναι να παραβαίνει ή να ξεχνά τους κανόνες του είδους με το οποίο καταπιάστηκε, μα να τους λυγίζει ενίοτε, να τους παρακάμπτει όχι ως αυτοσκοπό, αλλά με τη θεμιτότατη και πάντοτε αξιέπαινη προοπτική να προσφέρει κάτι καινούριο, φρέσκο και πρωτόγνωρο.

Τα "Γράμματα από την Ίβο Τζίμα" με κέρδισαν με μια άκρως συγκινητική σκηνή, που συγκεντρώνει μέσα της όλη την ουσία της και που σχεδόν μου έφερε δάκρυα στα μάτια. Εκείνη της ανάγνωσης της επιστολής της αμερικανίδας μητέρας προς το φαντάρο γιο της, ο οποίος είχε την τύχη να πεθάνει στα χέρια των αντιπάλων του και αφού εκείνοι προηγουμένως περιποιήθηκαν τα τραύματά του. Η επιστολή αυτή δεν είχε τίποτα το ιδιαίτερο από άποψη περιεχομένου, ούτε κάτι το ποιητικό όσον αφορά τη διατύπωσή της, ωστόσο το καθημερινό, σχεδόν πεζό περιστατικό που περιέγραφε και η απλότητα με την οποία εκφραζόταν η αγάπη της μάνας και η ελπίδα της να ξαναδεί το παιδί της ξάφνιασαν τους Ιάπωνες στρατιώτες, που ένας-ένας εγκατέλειπαν πρόσκαιρα τα πόστα τους για να την αφουγκραστούν. Αργότερα, ένας από αυτούς θα ομολογήσει: "Νόμιζα ότι οι Αμερικανοί ήταν δειλοί, αλλά τελικά δεν είναι... νόμιζα ότι ήταν άγριοι, γιατί έτσι με έμαθαν... όμως, τα λόγια αυτής της μητέρας ήταν τα λόγια της δικής μου" So there you have it. Ίσως τελικά η δόξα στον πόλεμο να μην πηγάζει τόσο από παλληκαριές, ηρωικές αυτοθυσίες και τελικές προελάσεις υπό των ήχο ιαχών, όσο από την απλή συνειδητοποίηση ότι απέναντί σου δε βρίσκεται ένας απρόσωπος εχθρός ή μια βολικά διαστρεβλωμένη φιγούρα, αλλά ένα ανθρώπινο ον με σάρκα, οστά και ψυχή, ίδια και ισάξια με τη δική σου.

Η ταινία εν τέλει καταφέρνει να χαραχτεί στη μνήμη, όχι λόγω της αναμφισβήτητης σκληρότητάς της, μα της εντιμότητας, της ανθρωπιάς και του υπέρμετρου σεβασμού με τα οποία ο Ήστγουντ προσεγγίζει τους Ιάπωνες- κι αυτό από έναν άνθρωπο που έκανε καριέρα και απέκτησε φήμη ενσαρκώνοντας τα πιο συντηρητικά και ρατσιστικά αμερικάνικα ιδεώδη. Άξιος της νέας του υποψηφιότητας (αλλά ουχί και νέας νίκης απέναντι στο θρύλο Σκορσέζε) ο Κλιντ 'Ηστγουντ από καιρό έχει κερδίσει τον τίτλο του δημιουργού και την ανυπομονησία για το επόμενο πρότζεκτ του που αυτός συνεπάγεται. Παρόλα αυτά βέβαια και όσον αφορά το προκείμενο φιλμ, στο δικό μου μυαλό ο εκπληκτικός "Στρατιώτης Ράιαν" του Στήβεν Σπήλμπεργκ αναπαύεται ακόμη ατάραχος στις δάφνες του ως το καλύτερο σύγχρονο WWII πολεμικό έπος κι ένα από τα καλύτερα όλων των εποχών. Κάτι που δεν μπορώ να πω για οποιοδήποτε από τη διλογία της "Ίβο Τζίμα".

[Ήρα]

δε λεω πολεμικη ταινια ειναι , σαφως και θα δειξει μαχες και πτωματα και βοβμες και τανκ και ανατιναξεις.αλλα αυτο το κακο πια , εφυγα απο το σινεμα και βουιζαν μεσα στο κεφαλι μου τα μπαμ μπουμ.λες και παρακολουθουσα περισσοτερο ντοκιμαντερ και οχι ταινια.

εξηγουμαι , δε μ αρεσουν οι πολεμικες ταινιες οποτε η κριση μου δεν ειναι απολυτα αντικειμενικη .ξαναεξηγουμαι , νιωθω οτι φετος ολες οι ταινιες ειναι τοσο ''μαυρες'' , πολεμοι , δικτατοριες ,παρακολουθησεις , που πηγα με μιση καρδια στην Ιβο Τζιμα .θα φτασω να παρακαλω για ελαφριες κομεντι που αλλοτε απεφευγα μετα μανιας.

τι με ενοχλησε?(εκτος απο οτι ειναι μια πολεμικη ταινια ?) οτι ειναι μια πολεμικη ταινια που ειναι μονο μια πολεμικη ταινια , δηλαδη δε νομιζω οτι αφησε πολλες προεκτασεις γυρω απο τις ζωες των ηρωων , σαν να τις ακουμπησε επιδερμικα ,ε ενταξει αν εδειχνε και μονο μαχες θα ανηκε σε αλλη κατηγορια , οχι στον κινηματογραφο ,αλλα να μην ενδιεφερε τον δημιουργο το πισω του πολεμου , οι συνεπειες του στους καθημερινους ανθρωπους , σα να του αρκουσε να σοκαρει ,και αυτο το καταφερνει περιφημα,με τις εικονες του ιδιου πολεμου και οχι του γυρω γυρω του.

σχεδον δε με συγκινησε , που ειναι πραγμα πολυ δυσκολο για ταινια .σχεδον κοιτουσα το ρολοι μετα την μιαμιση ωρα (περιττο να πω οτι μου φανηκε οτι περασαν δυο αιωνες μεχρι να τελειωσει , και αυτο κακο δειγμα , ξερεις ηδη τι θα συμβει , ιστορικα γνωριζεις οτι η Ιβο Τζιμα θα πεσει , οποτε η πλοκη δεν ειναι εκ των πραγματων το δυνατο σημειο της ταινιας , περιμενεις να συγκινηθεις απο τις συναισθηματικες κορυφωσεις οι οποιες ομως δεν ηρθαν)

θα συμφωνησω με τον ΝΜ25 περι σεβασμου του Ηστγουντ στους Ιαπωνες ,υπερηφανια και πιστη στο δικο τους κωδικα ηρωισμου.

θα συμφωνησω οτι και το δυνατοτερο σημειο ειναι το γραμμα απο την μητερα του Αμερικανου στρατιωτη, που υπογραμμιζει οτι ο πολεμος ειναι φρικαλεοτητα και ανατρεπει τη ζωη , η οποια ειναι παντου ιδια ,και γεμιζει πονο και αγωνια αυτους που πολεμανε αλλα και αυτους που ειναι πισω , ανεξαρτητα χρωματος , εθνικοτητας ,πατριδας.μ αρεσε που ειδα και ενα στοιχειο λιγοψυχιας ,ελεος δηλαδη με ολους αυτους τους σουπερ ηρωες που πολεμανε στις ταινιες που δε φοβουνται τιποτε και χιμανε στις μαχες , οι πραγματικοι πολεμοι διεξαγονται απο πραγματικους ανθρωπους που φυσικα και φοβουνται και κλαινε και μπορει και να λιποτακτησουν.

αν θελετε να δειτε ενα αντιπολεμικο επος , δειτε την Ιβο Τζιμα , θα νιωσετε σαν εχετε φαει γροθια στο στομαχι.Προσωπικα προτιμουσα τον Ηστγουντ στο Million dollar baby , αλλα ειναι θεμα γουστου θεματολογιας.

υγ-παρτε πολλα πολλα σοκολατοκαραμελακια για να αντεξετε .